كونستيتۋتسيالىق رەفورما ەڭ الدىمەن قازاق حالقىنىڭ مۇددەسىن قورعاۋعا ءتيىس!
kerey.kz
مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ تارماقتارى اراسىندا وكىلەتتىكتەردى قايتا ءبولۋ ماسەلەلەرى جونىندە جۇمىس توبى قۇرىلىپ، ونىڭ العاشقى وتىرىستارى وتكىزىلگەنىنەن بۇرىن دا حابارىمىز بار. الدىمىزدا كونستيتۋتسيالىق وزگەرىستەر كۇتىپ تۇرعان انىق. ءبىر اي تالقىلاۋعا مۇمكىندىك تە بەرىلىپ وتىر. پرەزيدەنتتىڭ قىرىق شاقتى وكىلەتتىگىن پارلامەنت پەن ۇكىمەتكە بەرەتىن بولعانى ارينە، جاقسى. بىراق قازاق حالقى كۇتىپ وتىرعان كونستيتۋتسيالىق وزگەرىستەر بۇدان الدەقايدا تەرەڭدە ەدى.
ەڭ الدىمەن كونستيتۋتسيا اڭداتپاسىندا قازاقستان مەملەكەتى قازاق حالقىنىڭ ءوزىن ءوزى بيلەۋ فورماسى ەكەندىگى، قازاق حالقىنىڭ مەملەكەت قۇراۋشى ۇلت ەكەندىگى جازىلۋعا ءتيىس. مەملەكەت ەڭ الدىمەن قازاق مەملەكەتتىلىگىن دامىتۋعا قىزمەت ەتۋى كەرەك. ەگەر مۇنداي قازىقتى قاعيدالار كوزدەلمەيتىن بولسا وندا اتا زاڭنىڭ الداعى ىقتيمال وزگەرىستەرى تەك كوسمەتيكالىق سيپاتتا قالاتىنىن ءىشىمىز سەزەدى.
1995 جىلى 30-تامىزدا وتكەن رەفەرەندۋمدا قابىلدانعان نەگىزگى زاڭعا 22 جىلدىڭ ىشىندە 59 تۇزەتۋ مەن تولىقتىرۋ ەنگىزىلگەنى تۋرالى بىلتىر كونستيتۋتسيا كۇنى قارساڭىندا جازعانمىن. ەندى ەنگىزىلەتىن ءبىر توپ تۇزەتۋدىڭ (18!) مازمۇنى ەلدى شىنايى دەموكراتيالىق دەڭگەيگە جەتكىزە المايتىنى تاعى دا ايقىن. سوت بيلىگى پرەزيدەنت بيلىگىنەن جوعارى تۇرماي دەموكراتيا اۋىلى الىس بولاتىندىعىن الەمدىك تاجىريبە كورسەتىپ كەلەدى.
بۇرىنعى 59 تۇزەتۋ مەن وزگەرىستەرگە سوڭعى 18 تۇزەتۋ قوسىلسا ءبارىنىڭ سانى 77 بولادى ەكەن. رەفەرەندۋمدا بۇكىلحالىقتىق جولمەن قابىلدانعان، 98 باپتان تۇراتىن نەگىزگى زاڭعا پارلامەنت 77 تۇزەتۋ مەن وزگەرىس ەنگىزسە، مۇنداي «كونستيتۋتسيالىق بوراننان» اتا زاڭنىڭ و باستاعى لەگيتيمدىك نۇسقاسىنان نە قالادى؟! سوندىقتان پارلامەنتتىڭ كونستيتۋتسيانى وزگەرتۋ قۇقىعىن الىپ تاستاۋ قاجەت.
ۋكراينانىڭ بۇرىنعى باس پروكۋرورى سۆياتوسلاۆ پيسكۋن ايتپاقشى: «كونستيتۋتسياسىنا ءجيى وزگەرىستەر ەنگىزگەن مەملەكەت ستاگناتسياعا ۇشىرايدى». نەگىزگى زاڭدى وزگەرتە بەرۋ جاعدايدى تۇراقسىزداندىرادى دەپ قاۋىپتەنىپ رەسەيدىڭ ءوزى مۇنداي قادامنان باس تارتىپ وتىرعان جوق پا؟!. وكىنىشكە قاراي بىزدە بيلىك كوپ جاعدايدا مەملەكەتتى ءتيىمدى باسقارا الماعانىن كونستيتۋتسيا مەن زاڭداردىڭ جەتىلمەگەندىگىنەن كورىپ جاتادى. ءىس جۇزىندە بيلىكتىڭ كونستيتۋتسيانى ءوز ىڭعايىنا قاراي وزگەرتىپ وتىرۋى ناشار ادەت.
مەنىڭشە قازاقستانعا قايتا-قايتا وزگەرىستەر جاسالا بەرەتىن ۋاقىتشا (ۋاقىتشا دەمەسكە امالىمىز جوق!) اتا زاڭنان گورى ۇرپاقتارعا تۇراقتى قىزمەت ەتەتىن، تاياۋ 50-100 جىلدا وزگەرتۋگە تىيىم سالىنعان جاڭا كونستيتۋتسيا قاجەت. ءارى ول شىنايى دەموكراتيالىق كونستيتۋتسيا بولۋى كەرەك. كونستيتۋتسيالىق وزگەرىستەر جونىندەگى كوميسسيا كوكەيتەستى وسى پروبلەمالاردى نازاردا ۇستاسا دەيمىن.
مارات توكاشباەۆتىڭ facebook پاراقشاسىنان الىندى
پىكىر قالدىرۋ