Жүгіртпелер
 |  |  |  | 

Тарих Тұлғалар Қазақ хандығына 550 жыл

Бағылан би.

<span>kerey.kz</span>kerey.kz
 |  Oct 30, 2019

batyr

Алтын Орда хандығындағы мемлекет қайраткерлерінің бірі. Ол Тобыл
өзені бойын мекендепті. Обаған өзенінің Тобылға құяр жерінде Бағылан то-
ғайы, Бағылан талы, Бағылан қара суы, Бағылан көлі, Бағылан томары, Бағы-
лан қыстауы, Бағылан шоғы, Бағылан өзегі деген жер — су аттары бор.
Бағылан баһадүр қартайып, өз есімімен аталатын тоғайды мекендейтін өз
аулында ауырып қайтыс болыпты. Оның сүйегі Тобыл өзенінің жарқабағына
жерленген. Бағылан бидің Бопай есімді әйелінен Архат, Фархат, Сарымұрат
атты ұлдары дүниеге келеді. Фархат батырдың Гүландам есімді әйелінен Та-
наш, Аббас, Манас туады. Осы күнгі Қостанай облысының Меңдіқара, Ұзын-
көл аудандарын, Солтүстік Қазақстан облысының және Қазақстанның басқа
да жерлерін мекендейтін Ашамайлы Керейлер осы Танаштың ұрпақтары.
Танаш Алтын Орда хандығының көрнекті адамдарының бірі, әділқазы би
атаныпты. Танаш бидің Балға, Балта, Едіге атты балалары батыр, би, әскер
басы болған. Бағылан бидің бейіті орналасқан қонысқа 1734 жылы жазда
Звериноголовскі атты сауда пункті салынды. Ол кейін казак-орыс мекеніне
айналған. Осы күні бұл мекен Ресей Федерациясына қарайтын Қорған
облысының Притобол ауданының орталығы.
1723 жылы жазда жоңғар басқыншылары Бағылан бидің қонысын тартып
алып, 1734 жылы жазда Ресейге қару — жараққа айырбастапты. Елінен, жері-
нен айырылған қазақ қосындары тек он жылдан кейін қайта оралып Дәстем
Сал Қарабасұлы басқарған қол Зверинканы қоршауға алады. Қамал комен-
даты және осы жердегі шіркеудің дінбасы көпестерді ұйымдастырып, қазақ
әскерінің алды-нан дәстүр бойынша нан мен тұз алып шығыпты. «Зверино-
головка бүгіннен бастап бекініс те емес, казак-орыс станицасы да емес, қазақ
пен орыс сауда жасайтын базар, жәрмеңке орталығы орны бол-сын! Соған
келісім — шарт жасайық, дос болайық. Жер-су сіздердікі екенін мойындай-
мыз!» — деп тілек қойыпты. Бұған келіскен қазақ рубасылары әскерін кейін
қайтарыпты. Шарт жасасып, келісімшартқа екі жағы да қол қойыпты. Дәстем
салдың талабы бойынша базар қазақ кенті мен орыс кентінің аралығында
болатын боп көрсетіледі. Звериноголовкада тәртіп орнату Амандос Ермен-
ұлы (Көшебе керей) бастаған мұсылман жасағына міндеттеліпті. Осының
бәрі шартта көрсетілген.
Жақында «Тоғырулхан» бірлестігі, Тобылбек Омаровтың мұрындық бол-
уымен,Бағлан би жатқан қорымға екерткіш орнатуға ниеттенді. Қорған облы-
сының губернаторына жазылған өтініштен әлі жауап жоқ.

Related Articles

  • САРБАС РУЫ ЖӘНЕ САРТОҚАЙ БАТЫР

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Тарихты түгендеу, өткеннің шежіресін кейінге жалғау – атадан балаға жалғасқан ежелгі дәстүр. Шежіре, ұлт-ру, тайпа тарихы – атаны білу, арғы тарихты білу болып қалмастан ұлттың ұлт болып қалыптасуы жолындағы бастан кешкен сан қилы оқиғалары мен ауыр тағдырынан да мол дерек береді. Шежіре – тұтас халық тарихының іргетасы ғана емес, ұлт пен ұлыс танудың әліппесі  саналады. «Қазақ халқы 200-ден аса рудан құралса да әр рудың өз шежіресі болған. Шежірешілер жүз, тайпа, ру, ата тарихын терең талдай білген»(1). Патшалық ресейдің дәурені аяқталар тұста қазақтың мемлекеттігін қалпына келтіруді мақсат тұтқан Алаш көсемі Әлихан Бөкейхан (1866-1937) алғашқы болып қазақ тарихының қажеттілігін алға тартып, башқұрттың әйгілі ғалымы Уәлиди Тоғанмен кездесіпті. Уәлиди Тоған өзінің естелігінде: «Мен бірнеше

  • ОА қорғанысқа қаржыны не себепті арттырды? Каспийден Украинаға зымыран ұшырған Ресей суды ластап жатыр ма?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Елнұр ӘЛІМОВА Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Өзбекстан және Әзербайжан әскері бірігіп өткізген «Бірлестік-2024» жаттығуы. Маңғыстау облысы, шілде 2024 жыл. Қазақстан қорғаныс министрлігі таратқан сурет.  Орталық Азия елдері қорғаныс шығынын арттырды, мұның астарында не жатыр? «Қазақстан ауыл шаруашылығы өнімдерін екі есе көп өндіруді жоспарлап отыр, алайда үкімет бұл салада жұмыс күшінің азайғанын есепке алмаған». «Каспий теңізінен Украинаға зымыран ұшырып жатқан Ресей теңіздің экологиялық ахуалын ушықтырып жатыр». Батыс басылымдары бұл аптада осы тақырыптарға кеңірек тоқталды. ОРТАЛЫҚ АЗИЯ ҚОРҒАНЫС ШЫҒЫНЫН АРТТЫРДЫ. МҰНЫҢ АСТАРЫНДА НЕ ЖАТЫР? АҚШ-тағы «Америка дауысы» сайты Украинадағы соғыс тәрізді аймақтағы қақтығыстар күшейген тұста Орталық Азия елдері қорғаныс саласына жұмсайтын ақшаны арттырғанына назар аударды. Бірақ сарапшылар мұндай шығын тұрақтылыққа септесетініне күмән келтірді. Стокгольмдегі бейбітшілікті

  • Христиан миссионерлерінің құмдағы іздері

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Орыны: Қашқар қ-сы; Жылы: 1933 ж; Аты-жөні: Қабыл Ахонд; Діні: христиан; Түсініктеме: Бұл жігіттің кейінгі есімі Қабыл Ахонд, христиан дінін қабылдаған алғашқы ұйғыр. Кейін діни сеніміне байланысты өлтірілген. Сурет еуропадағы миссионерлік музей архивінде сақтаулы. Аталған музейде жүздеген христиан ұйғыр өкілдерінің суреті сақталған. 1930 жылдары христиан ұйғырларына тұрғылықты мұсылмандар мен әкімшілік билік тарапынан қысым көрсетіле бастаған соң бір бөлімі миссионерлерге ілесіп еуропа елдеріне “һижраға” кетті. Алқисса Христиан әлемінің Қашқарияға баса мән беруі әсіресе Яқұп Бек мемлекеті кезеңінде жаңа мүмкіндіктерді қолға келтірді. 1860-70 жж. Қашқарияның Цин империясына байланысты көңіл күйін жақсы пайдаланған Христиан әлемі Үндістан мен Тибет арқылы Қашқарияға мәдени ықпалын жүргізе бастады. Олардың мақсаты бұл аймақты Ресей империясынан бұрын өз ықпалына

  • Айтпай кетті демеңіз… (Тибет архиві туралы)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Алтайдан ауған ел туралы тарихи жазбаларда оқтын-оқтын айтылғаны болмаса исі қазақ жұртына Тибет туралы түсінік әлі күнге дейін беймәлім. Әсіресе Тибет жазба деректерінде күллі түркі баласының тарихы туралы тың деректердің көмулі жатқанын тіптен біле бермейміз. Тибет- тарихи деректің ең көп сақталған аймағы саналады. Мәдени, әдеби, рухани және тарихи түрлі деректердің ықылым заманнан бері жақсы сақталуымен сырт әлемді өзіне баурап кеген Тибет жұртына 19 ғасырдан бастап Батыс экспедициясы баса назар аударып кешенді зерттеулер жасады. Соның негізінде Тибеттегі кейбір салалық байырғы деректер Батысқа көшірілді. Есесіне Тибеттану ғылымы қалыптасты. Жағырафиялық орналасуы тым ұзақ болғандықтан Тибеттану ғылымы қазақ жұртына қажеттілік тудырмады. Тибеттанумен негізінде алпауыт күштер айналысты. Олар тибет жұртын игеруді басқа қырынан бағалады. Тибетте

  • Демографиялық сараптама

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    1-ші сурет қазақтар; Демографиялық ахуал 1949-2020 жж. аралығын салыстырмалы көрсеткен. 1949 жылға дейін, атап айтқанда коммунистік қытай үкіметі орнағанға дейін Шынжаң өлкесінің солтүстік бөлігінде қазақтар, оңтүстік бөлігі Қашқарияда ұйғырлар басым санды ұстады. 1951-54 жылдары ұлттық межелеу кезінде орталық үкімет құрған комиссия сараптамасы бойынша ұлттық автономиялық территорияны анықтау мына екі бағытта жүргізілді. Олар: БІРІНШІ, ұлттық автономияны межелеу бойынша оның атауын тұрақтандыру. Осы бойынша үш атау ұсынылды: *ШЫғыс Түркістан автономиялық федерациялық респубиликасы; *Ұйғырстан автономиялық респубиликасы; *Шынжаң автономиялы респубиликасы. ЕКІНШІ, автономияның әкімшілік тұрпатын анықтау; Осы бойынша: *Федерециялық тұрпат; *Автономиялық облыс және окург тұрпат; *Аймақ және аудан дәрежелі автономиялық окург тұрпаты. Межелеу комиссиясы аталған екі бағытта сараптама нәтижесін қорытындылады. Комиссия қорытындысы бойынша Шынжаң өлкесінің

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: