Jügirtpeler
 |  |  |  | 

Tarih Twlğalar Qazaq handığına 550 jıl

Bağılan bi.

<span>kerey.kz</span>kerey.kz
 |  Oct 30, 2019

batyr

Altın Orda handığındağı memleket qayratkerleriniñ biri. Ol Tobıl
özeni boyın mekendepti. Obağan özeniniñ Tobılğa qwyar jerinde Bağılan to-
ğayı, Bağılan talı, Bağılan qara suı, Bağılan köli, Bağılan tomarı, Bağı-
lan qıstauı, Bağılan şoğı, Bağılan özegi degen jer — su attarı bor.
Bağılan bahadür qartayıp, öz esimimen atalatın toğaydı mekendeytin öz
aulında auırıp qaytıs bolıptı. Onıñ süyegi Tobıl özeniniñ jarqabağına
jerlengen. Bağılan bidiñ Bopay esimdi äyelinen Arhat, Farhat, Sarımwrat
attı wldarı düniege keledi. Farhat batırdıñ Gülandam esimdi äyelinen Ta-
naş, Abbas, Manas tuadı. Osı küngi Qostanay oblısınıñ Meñdiqara, Wzın-
köl audandarın, Soltüstik Qazaqstan oblısınıñ jäne Qazaqstannıñ basqa
da jerlerin mekendeytin Aşamaylı Kereyler osı Tanaştıñ wrpaqtarı.
Tanaş Altın Orda handığınıñ körnekti adamdarınıñ biri, ädilqazı bi
atanıptı. Tanaş bidiñ Balğa, Balta, Edige attı balaları batır, bi, äsker
bası bolğan. Bağılan bidiñ beyiti ornalasqan qonısqa 1734 jılı jazda
Zverinogolovski attı sauda punkti salındı. Ol keyin kazak-orıs mekenine
aynalğan. Osı küni bwl meken Resey Federaciyasına qaraytın Qorğan
oblısınıñ Pritobol audanınıñ ortalığı.
1723 jılı jazda joñğar basqınşıları Bağılan bidiñ qonısın tartıp
alıp, 1734 jılı jazda Reseyge qaru — jaraqqa ayırbastaptı. Elinen, jeri-
nen ayırılğan qazaq qosındarı tek on jıldan keyin qayta oralıp Dästem
Sal Qarabaswlı basqarğan qol Zverinkanı qorşauğa aladı. Qamal komen-
datı jäne osı jerdegi şirkeudiñ dinbası köpesterdi wyımdastırıp, qazaq
äskeriniñ aldı-nan dästür boyınşa nan men twz alıp şığıptı. «Zverino-
golovka büginnen bastap bekinis te emes, kazak-orıs stanicası da emes, qazaq
pen orıs sauda jasaytın bazar, järmeñke ortalığı ornı bol-sın! Soğan
kelisim — şart jasayıq, dos bolayıq. Jer-su sizderdiki ekenin moyınday-
mız!» — dep tilek qoyıptı. Bwğan kelisken qazaq rubasıları äskerin keyin
qaytarıptı. Şart jasasıp, kelisimşartqa eki jağı da qol qoyıptı. Dästem
saldıñ talabı boyınşa bazar qazaq kenti men orıs kentiniñ aralığında
bolatın bop körsetiledi. Zverinogolovkada tärtip ornatu Amandos Ermen-
wlı (Köşebe kerey) bastağan mwsılman jasağına mindettelipti. Osınıñ
bäri şartta körsetilgen.
Jaqında «Toğırulhan» birlestigi, Tobılbek Omarovtıñ mwrındıq bol-
uımen,Bağlan bi jatqan qorımğa ekertkiş ornatuğa niettendi. Qorğan oblı-
sınıñ gubernatorına jazılğan ötinişten äli jauap joq.

Related Articles

  • SARBAS RUI JÄNE SARTOQAY BATIR

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Tarihtı tügendeu, ötkenniñ şejiresin keyinge jalğau – atadan balağa jalğasqan ejelgi dästür. Şejire, wlt-ru, taypa tarihı – atanı bilu, arğı tarihtı bilu bolıp qalmastan wlttıñ wlt bolıp qalıptasuı jolındağı bastan keşken san qilı oqiğaları men auır tağdırınan da mol derek beredi. Şejire – twtas halıq tarihınıñ irgetası ğana emes, wlt pen wlıs tanudıñ älippesi  sanaladı. «Qazaq halqı 200-den asa rudan qwralsa da är rudıñ öz şejiresi bolğan. Şejireşiler jüz, taypa, ru, ata tarihın tereñ talday bilgen»(1). Patşalıq reseydiñ däureni ayaqtalar twsta qazaqtıñ memlekettigin qalpına keltirudi maqsat twtqan Alaş kösemi Älihan Bökeyhan (1866-1937) alğaşqı bolıp qazaq tarihınıñ qajettiligin alğa tartıp, başqwrttıñ äygili ğalımı Uälidi Toğanmen kezdesipti. Uälidi Toğan öziniñ esteliginde: «Men birneşe

  • OA qorğanısqa qarjını ne sebepti arttırdı? Kaspiyden Ukrainağa zımıran wşırğan Resey sudı lastap jatır ma?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Elnwr ÄLİMOVA Qazaqstan, Qırğızstan, Täjikstan, Özbekstan jäne Äzerbayjan äskeri birigip ötkizgen «Birlestik-2024» jattığuı. Mañğıstau oblısı, şilde 2024 jıl. Qazaqstan qorğanıs ministrligi taratqan suret.  Ortalıq Aziya elderi qorğanıs şığının arttırdı, mwnıñ astarında ne jatır? «Qazaqstan auıl şaruaşılığı önimderin eki ese köp öndirudi josparlap otır, alayda ükimet bwl salada jwmıs küşiniñ azayğanın esepke almağan». «Kaspiy teñizinen Ukrainağa zımıran wşırıp jatqan Resey teñizdiñ ekologiyalıq ahualın uşıqtırıp jatır». Batıs basılımdarı bwl aptada osı taqırıptarğa keñirek toqtaldı. ORTALIQ AZIYA QORĞANIS ŞIĞININ ARTTIRDI. MWNIÑ ASTARINDA NE JATIR? AQŞ-tağı «Amerika dauısı» saytı Ukrainadağı soğıs tärizdi aymaqtağı qaqtığıstar küşeygen twsta Ortalıq Aziya elderi qorğanıs salasına jwmsaytın aqşanı arttırğanına nazar audardı. Biraq sarapşılar mwnday şığın twraqtılıqqa septesetinine kümän keltirdi. Stokgol'mdegi beybitşilikti

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Aytpay ketti demeñiz… (Tibet arhivi turalı)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Altaydan auğan el turalı tarihi jazbalarda oqtın-oqtın aytılğanı bolmasa isi qazaq jwrtına Tibet turalı tüsinik äli künge deyin beymälim. Äsirese Tibet jazba derekterinde külli türki balasınıñ tarihı turalı tıñ derekterdiñ kömuli jatqanın tipten bile bermeymiz. Tibet- tarihi derektiñ eñ köp saqtalğan aymağı sanaladı. Mädeni, ädebi, ruhani jäne tarihi türli derekterdiñ ıqılım zamannan beri jaqsı saqtaluımen sırt älemdi özine baurap kegen Tibet jwrtına 19 ğasırdan bastap Batıs ekspediciyası basa nazar audarıp keşendi zertteuler jasadı. Sonıñ negizinde Tibettegi keybir salalıq bayırğı derekter Batısqa köşirildi. Esesine Tibettanu ğılımı qalıptastı. Jağırafiyalıq ornalasuı tım wzaq bolğandıqtan Tibettanu ğılımı qazaq jwrtına qajettilik tudırmadı. Tibettanumen negizinde alpauıt küşter aynalıstı. Olar tibet jwrtın igerudi basqa qırınan bağaladı. Tibette

  • Demografiyalıq saraptama

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    1-şi suret qazaqtar; Demografiyalıq ahual 1949-2020 jj. aralığın salıstırmalı körsetken. 1949 jılğa deyin, atap aytqanda kommunistik qıtay ükimeti ornağanğa deyin Şınjañ ölkesiniñ soltüstik böliginde qazaqtar, oñtüstik böligi Qaşqariyada wyğırlar basım sandı wstadı. 1951-54 jıldarı wlttıq mejeleu kezinde ortalıq ükimet qwrğan komissiya saraptaması boyınşa wlttıq avtonomiyalıq territoriyanı anıqtau mına eki bağıtta jürgizildi. Olar: BİRİNŞİ, wlttıq avtonomiyanı mejeleu boyınşa onıñ atauın twraqtandıru. Osı boyınşa üş atau wsınıldı: *ŞIğıs Türkistan avtonomiyalıq federaciyalıq respubilikası; *Wyğırstan avtonomiyalıq respubilikası; *Şınjañ avtonomiyalı respubilikası. EKİNŞİ, avtonomiyanıñ äkimşilik twrpatın anıqtau; Osı boyınşa: *Federeciyalıq twrpat; *Avtonomiyalıq oblıs jäne okurg twrpat; *Aymaq jäne audan därejeli avtonomiyalıq okurg twrpatı. Mejeleu komissiyası atalğan eki bağıtta saraptama nätijesin qorıtındıladı. Komissiya qorıtındısı boyınşa Şınjañ ölkesiniñ

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: