Ұларбек Дәлейұлы: Сен сияқты өлу арман жігітке

Зуқа батыр 150 жыл Тұлғалар Әдеби әлем

Ұларбек Дәлейұлы: Сен сияқты өлу арман жігітке

kerey.kz

| Jun 6, 2016

Қаны бөлек Түркінің,Жаны бөлек,

Жамамақ боп жаудан қалған жыртығын.

Алтай тауда жорттың ұзақ ақ түнде,

Ай түбінде бір айқаспай кірпігің.

Талай қыран ту түбінен ұшты ағат,

Қазақ рухын өр болмай кім ұстамақ?

Тоят алдың келген жаудың төсінен,

Жәнібектен қалған жұртқа сұқ қадап.

Дәлелдеген көкжалдығын таласта,

Қайсар ер ең,

Қайраты асқан,

Бағы асқан…

Жүрегіңе батып елдің шемені,

Қара қостан көз сап тұрдың Алашқа.

Аңдысқанға етек-жеңін аштырмай,

Айғыр мініп, ата жауын састырмай.

Сен сияқты өлу арман жігітке,

Қасиетті жерін жатқа бастырмай.

Бір көзі жоқ соқыр атан пішінде,

Тарих бұл –

У қайнаған ішінде,

Қаның жұққан Қаракөпір* үстінен,

Алаш көшін көріп қалам түсімде.

Алтай үшін алақанын қандаған,

Қандай қайсар, көкжал едің ер бабам!

Сен батыр боп қорғап кеткен Алтайдың

Ақын болып қалған отын мен жағам!

Көк пен жердің арасында өйткені,

Аманат боп сенен қалды Ел маған,

Аманат боп сенен қалды Жер маған!

Оңашада жалап жазып жарасын,

Аспан жаққа бой түзеді Алашым!

Көпірлер мен шекараларға шектелмей,

Көш өтуде жалғап таулар арасын.

Кесір күннің көрін терең қазғамын,

Кекке қайрап өткенімді жазғамын.

Ұшып шығып, Қаракөпір үстінен,

Қоныс қарап жүрген болар Әз жаның!

Әбжіл уақыт маңдайға сор құйғасын,

Аңыраған Алтай қалды,

Қимасым…

Атан қомдап,

ұстайды ұлым бір күні,

Сол көпірден өткен көштің бұйдасын… Ұларбек Дәлей 4695486503954997351_n.jpg

Қаракөпір* – Зуқа батырды өлтірген соң қытайлар Зуқаның басын Алтай қаласындағы Қаракөпірге ілген.

Тұрсын Жұманбай «Үйсінбай кітабы»

kerey.kz

Бұл Дағандел, Бақанас өлкесінен шыққан би Үйсінбай Жанұзақұлы хақында құрастырылып жазылған кітап. Тың толықтырылған еңбекте болыс Әлдеке Күсенұлы, Дағанделі болысының басшылары мен билерімен қатар Әбдірахман Әлімханұлы Жүнісов сынды айтулы тұлғалар жайлы әңгіме қозғалған. Олардың ел алдындағы еңбектері, билік, кесім – шешімдері, халық аузында қалған қанатты сөздері мен өмір жолдары, ата – тек шежіресі қамтылған. Сонымен қатар мұрағат деректеріндегі мәліметтер келтірілген. Кітапқа есімі енген ерлердің заманы, үзеңгілес серіктері туралы жазылған кей мақалалар, жыр –дастандар, үзінділер енген. Кітап қалың оқырман қауымға арналған. Тұрсын Жұманбай «Үйсінбай кітабы», - Жебе баспасы, Шымкент қаласы.134 бет толық нұсқасын төмендегі сілтеме арқылы оқи аласыз. Үйсінбай кітап kerey.kz
Зеленскийдің “жалғыз сенері әрі оң қолы”. Андрей Ермак кім?

kerey.kz

Рэй ФЕРЛОНГ Андрей Ермак (сол жақта) пен Украина президенті Владимир Зеленский (оң жақта). 2019 жыл. Андрей Ермак ұшақтан түсе сала өзінің бастығын құшақтады. 2019 жылы қыркүйекте президент Зеленскиймен жылы жүздесу жаңадан басталып келе жатқан саяси серіктестіктің басы еді. Бұл – Ермактың Ресей түрмесінде отырған 35 украиналықты Мәскеуден алып келген сәті. Ал 2020 жылы Ермак Зеленский әкімшілігінің басшысы болды. Бірақ Украинадағы жемқорлық шуынан кейін оның қызметіне жұрттың назары ауды. Себебі Ермак Украина энергетикалық инфрақұрылымына бөлінген қаржы жымқырылған коррупция схемасында негізгі рөлде болған деген ақпарат тараған. Бірақ тергеушілер бұл жайттың жай-жапсарын толық ашқан жоқ. Ермактың өзі Азаттықтың Украина қызметінің ресми сауалдарына жауап берген жоқ. Сонымен Зеленскийдің кеңсесін басқарып отырған Ермак кім? ТЕЛЕВИДЕНИЕДЕН
«Алғашқы кітап» деректі бейнефильмі

kerey.kz

Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Мәдениет комитетіне қарасты Ұлттық киноны қолдау мемлекеттік орталығының тапсырысымен «JBF company» компаниясы Семей қаласында, Шыңғыстау өңірінде, Алматы облысының Жамбыл ауданында «Алғашқы кітап» атты деректі бейнефильм түсіруде. Деректі фильм Абайдың 1909 жылы Санкт Петербургтегі Илья Бораганский баспасында басылған алғашқы шығармалар жинағының жарық көруіне арналады. Ұлы Абай мұрасының қағаз бетіне таңбалану тарихын баяндайды. Қазіргі адамдар бұрынғы уақыттың, Абай заманының нақты, деректі бейнесін, сол кездегі адамдардың әлпетін, киім үлгісін көз алдарына елестетуі қиын. Көпшіліктің ол уақыт туралы түсінігі театр мен кинофильмдердегі бутафорлық киімдер мен заттар арқылы қалыптасқан. Алайда Абай уақытындағы қазақ тіршілігі, қазақтардың бет-әлпеті, киім киісі, үй – жайы, бұйымдары таңбаланған мыңдаған фотосуреттер сақталған. Бұлар Ресей, Түркия, Ұлыбритания
Миллиардер Билл Гейтс бар байлығын Африка елдеріне аудармақ

kerey.kz

Microsoft компаниясының негізін қалаушы және әлемдегі ең бай адамдардың бірі саналатын Билл Гейтс өзінің байлығын қайда жұмсайтынын ресми мәлімдеді. Кәсіпкер Африка елдеріндегі денсаулық сақтау, білім беру және кедейлікпен күрес салаларына шамамен 200 миллиард доллар инвестиция салуды жоспарлап отыр. «Жуырда мен өз байлығымды 20 жылдың ішінде толықтай тарату жөнінде шешім қабылдадым. Қаражаттың басым бөлігі осы жерде, Африкада, түрлі мәселелерді шешуге көмектесуге бағытталады», – деді Билл Гейтс өзінің қорымен бірлескен баспасөз мәслихатында. Басты басымдықтар: – инфекциялық аурулармен күрес (соның ішінде безгек, туберкулез, ВИЧ); – ана мен бала денсаулығын жақсарту; – ауылдық аудандардағы білім беру сапасын арттыру; – таза ауызсу мен санитария инфрақұрылымын дамыту; Билл Гейтс: «Бұл – қайырымдылық емес, бұл – инвестиция.
ШОҚАН УӘЛИХАНҰЛЫ ДЕГЕН ЕКЕН..

kerey.kz

Ел аузында қазақ оқымыстылары айтты деген сөздер аз емес. Белгілі ғалым, этнограф А. Сейдімбек құрастырған тарихи тұлға, асқан оқымысты Шоқан бабамыздың тапқыр сөздерін назарларыңызға ұсынамыз. * * * Омбыға оқуға жүрер алдында бала Шоқан әкесінің ел іші мәселесін шешудегі кейбір өктем, ожар қылықтарына көңілі толмай, «оқуға бармаймын» деп қиғылық салса керек. Тіптен көнбей бара жатқан баласын қатал Шыңғыс жәрдемші жігіттеріне байлатып алмаққа ыңғайланып: «Шықпаса көтеріп әкеліңдер, арбаға таңып аламыз!» − дейді. Сонда дәрмені таусылған Шоқан әкесіне: «Байлатпа! Абылай тұқымынан байланғандар мен айдалғандар жетерлік болған!» − деп тіл қатады. Бала да болса ақиқат сөзді айтып тұрған баласынан тосылған әке дереу Шоқанды босаттырып жібереді. * * * Петербургте Сыртқы Істер министрлігінің бір