«جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك بەرىڭدەر»: الماتىدا 300-گە جۋىق كاسىپكەر قارسىلىق اكتسياسىن وتكىزدى
kerey.kz
الماتىدا 300-گە جۋىق كاسىپكەر جۇمىسسىز قالۋى مۇمكىن. ولار وتىز جىلداي تۇرعان بازار جابىلۋى مۇمكىن دەپ قاۋىپتەنەدى. الماتى قالاسى اكىمدىگى ساۋداگەرلەردىڭ ورنىن جيھاز فابريكاسىن سالۋ ءۇشىن باسقا كومپانياعا بەرە سالعان. شەشىم وسىدان ەكى جىل بۇرىن شىعىپ قويعان. كاسىپكەرلەر باراحولكانىڭ ورتاسىنان زاۋىت سالۋعا رۇقسات بەرگەن اكىمدىكتىڭ ارەكەتىنە نارازى. ولار ۇزاق جىل كاسىپپەن اينالىسقان ادامداردىڭ مۇددەسى قورعالدى دەپ سانايدى. كاسىپكەرلەردىڭ ايتۋىنشا، بازارداعى 1 گەكتار جەردى “تكم” جشس ۇزاق جىلدار بويى جالعا الىپ، جۇزدگەن ادام ساۋدا جاساپ كەلگەن. كەزەكتى جالعا الۋ مەرزىمىن جاۋاپتى مەكەمەلەر ۇزارتپاي، «زيراتتىڭ سانيتارلىق قورعاۋ ايماعىندا ورنالاسقانىن” العا تارتىپ، جۇمىس ىستەتۋدەن باس تارتقان. جالعا بەرۋ مەرزىمىن ۇزارتپاي تاستاعان. ەسەسىنە اكىمدىك وسى اۋماقتاعى 1 گەكتار جەردى نۇر-سۇلتان قالاسىندا تىركەلگەن “الماتى CPS” كومپانياسىنا جيھاز فابريكاسىن سالۋ ءۇشىن 5 جىلعا جالعا بەرە سالعان.
«بازاردىڭ ورتاسىنا زاۋىت، فابريكا سالۋ تۋرالى يدەيانى كىم ۇسىندى؟ بۇل كىمگە ءتيىمدى؟ ميعا قونىمسىز ءىس. سوندا مىنا بازارداعى حالىق قايدا بارۋى ءتيىس؟ ءبىزدىڭ ءبارىمىز وتباسىمىزدىڭ اسىراۋشىلارىمىز. نەسيەلەرىمىز، بالا-شاعامىز بار. سوندا ءبىزدى بۇل جەردەن قۋىپ جىبەرگەندە ءالى نەسيەلەرىمىزدى كىم تولەيدى؟ ءبىز تاسىمالداۋشىلاردى، ساتۋشىلاردى جالدادىق، ياعني قوسىمشا جۇمىس ورىندارىن قۇردىق. مەملەكەتكە تۇراقتى سالىق تولەپ كەلدىك. نەگە قاراپايىم حالىق، ساۋداگەرلەر ازاپ شەگۋى ءتيىس؟ ءبىز مەملەكەتتەن ەشتەڭە تالاپ ەتپەيمىز. جاردەماقى، اقشا سۇرامايمىز. بىزگە تەك ءبىر نارسە عانا كەرەك، كاسىپكەرلەرگە تىنىش جاعدايدا جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك بەرىلسىن، تىنىشتىق بەرىڭدەر حالىققا» – دەپ اشۋلاندى جەكە كاسىپكەردىڭ ءبىرى ءلاززات كوپەرباەۆا.
نارازىلىق بىلدىرۋشىلەر وزدەرىنىڭ ساۋدا ورىندارىن تاستاپ، قۇقىقتارىن قورعاۋ ءۇشىن قولدارىنا جاپپاي پلاكاتتار العان. ولاردىڭ ايتۋىنشا، مۇنداعى ساۋداگەرلەردىڭ الدى 27 جۇمىس ىستەپ كەلەدى. وسى ۋاقىت ىشىندە كوپشىلىك تابىس اكەلەتىن جانە تۇراقتى كليەنتتەردى تارتاتىن بيزنەستەرىن قۇرىپ العان. وسىنىڭ ارقاسىندا ولار جەكە كاسىپكەرلەر رەتىندە بيۋدجەتكە ۇنەمى سالىق تولەپ كەلەدى. الايدا ولاردىڭ تىنىش ءومىرىن الماتى اكىمدىگى مەن وعان قاراستى باسقارمالاردىڭ شەشىمى بۇزىپ وتىر. كاسىپكەرلەرگە اتى اڭىزعا اينالعان «راحات» بازارىنىڭ جاقىن ارادا جابىلاتىندىعى تۋرالى حابارلانعان. دەمەك، 300-دەن استام ادام تابىسسىز قالادى.
«نەگە وسىنشاما اشۋلانىپ، امالسىز جينالىپ تۇرمىز؟ سەبەبى، كوپشىلىگى 25 جىل بويى وسىندا جۇمىس ىستەدى، ومىرلەرىن بينەس اشۋعا ارنادى. ءبارىن قولىمىزبەن جاسادىق. ال ەڭ سوڭىندا ءبىز بۇل جەردە ەشكىمگە كەرەك بولماي قالدىق. ءتيىستى ورگاندار بۇل ماسەلەگە كوڭىل ءبولىپ، حالىقتىڭ پىكىرىن تىڭداۋ كەرەك. بارىمىزدە نەسيە بار، كوپتەگەن جالعىزباستى انالار جۇمىس ىستەيدى جانە ولار باسقا بازارلارداعى ساۋدا ورىندارىن جالداۋ تولەمدەرىن كوتەرمەيدى. جالعا الۋ اقىسى باراحولكا بازارى بويىنشا وسىندا ەڭ تومەن، سوندىقتاندا وسىندا ساۋداگەرلەر كوپ. كونتەينەردى جالعا الۋ ءۇشىن ايىنا 21 مىڭ تەڭگە تولەيمىز، باسقا جەرلەردە ونىڭ باعاسى 65 مىڭ تەڭگەدەن جوعارلاپ كەتە بەرەدى»، – دەدى كاسىپكەر الەكساندرا بارانوۆا.
باراحولكانىڭ كوپ جەرىندە جاڭا ساۋدا عيماراتتارى تۇرعىزىلعان، كەبىرىنىڭ قۇرىلىسى الىدە ءجۇرىپ جاتىر. ال جەردەن ايىرىلعان كاسىپكەرلەر زاماناۋي ساۋدا ورتالىعىن سالۋعا دايىن بولعانمەن، ونى دا بيلىك بەكىتپەگەن.
«ءبىز مۇندا زاماناۋي ساۋدا ورتالىعىن سالۋ ءۇشىن قارجى شىعارۋعا دايىنبىز. بىراق عيماراتتى سىلتاۋ تاۋىپ، بۇزىپ تاستاي ما دەپ قورقامىز! ءبىز تەك ءبىر نارسەنى عانا سۇرايمىز – حالىققا جۇمىس ورىندارىن قالدىرسىن. ەلمەن ساناسۋ كەرەك. پرەزيدەنتىمىز كوڭىل اۋدارادى، حالىقتىڭ زارىن تىڭدايدى دەپ سەنەمىز. جەكەلەگەن سۋديالارعا، جەكەلەگەن تۇلعالاردىڭ ارەكەتىنە سەنۋدەن قالدىق»، – دەدى تاعى ءبىر كاسىپكەر ايبار البىكوۆ.
حالىقتىڭ پىكىرىنشە، بۇل جەر فابريكا، وزگەدە وندىرىستىك ورىندارىن سالۋعا كەلمەيدى. ونىڭ ۇستىنە الماتىنىڭ ءوندىرىس سالۋعا ارنالعان ارنايى يندۋستريالىق ايماعى بار. زاڭگەردىڭ سوزىنشە، حالىقتىڭ ارىز-تالابىن بىرنەشە جىلدان بەرى ءبىر عانا سۋديا قاراپ، ۇنەمى ءبىر شەشىم شىعارىپ كەلەدى. بۇلدا كوڭىلگە كۇمان ۇيالاتادى.
«سانيتارلىق اۋماقتى سىلتاۋراتىپ بىزگە بۇرىنان اشىق تۇرعان بازاردى بەرمەگەندە، قالايشا باسقا بىرەۋگە وپ-وڭاي بەرە سالادى؟ اكىمدىك «الماتى CPS” جشس ءوتىنىشىن 3 كۇننىڭ ىشىندە قاراپ، 20 مينۋتتا شەشىم شىعارا سالعان. ادەتتە، جەردى جالعا الۋ ءۇشىن زاڭدا بەكىتىلگەن 2 ايدا شارۋاسى بىتپەي، ادامداردىڭ ايلاپ-جىلداپ جۇرەتىنى بەلگىلى. ەكىنشىدەن، جەر ينۆەستيتسيالىق جوبانى جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا بەرىلگەن. ينۆەستيتسيالىق جوبانىڭ بازارعا قانداي قاتىسى بار جانە زاماناۋي ساۋدا ورتالىعىن بۇل جەردى بۇرىنان باسقارىپ كەلە جاتقان كومپانيادا ىسكە اسىرا الادى. ەڭ قىزىعى، بۇل ماسەلە جەر كوميسسياسىندا مۇلدەم قارالماعان. ۇشىنشىدەن، مەملەكەتتىك مەنشىكتەگى جەردى ينۆەستيتسيالىق جوبانى جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا بەرۋ ماسەلەسى ايماقتىق ۇيلەستىرۋ كەڭەسىندە قارالۋى ءتيىس. «الماتى سرS»-ءتىڭ جوباسى كەڭەستە قارالماعان.تورتىنشىدەن، باراحولكىدەگى 25-تەن استام بازار، ساۋدا ورتالىقتارى ورنالاسقان ايماقتا فابريكا سالۋدىڭ قاجەتتىلىگى بار ما؟ الدە، بۇل بيزنەستى رەيدەرلىك جولمەن تارتىپ الۋدىڭ قيتۇرقى ءتاسىلى مە؟ الماتى قالاسى مامانداندىرىلعان ەكونوميكالىق سوتىنىڭ ارەكەتى كۇماندى، «تكم» جشس-ءنىڭ تالاپتارى بويىنشا بارلىق ىستەر ءبىر عانا سۋديا قازىمبەتوۆانىڭ قاراۋىنا ءتۇسىپ وتىرعان. ىستەردى اۆتوماتتى ءبولۋ جۇيەسى سانالى تۇردە ءبىر عانا سۋدياعا ءبولۋى كۇمان كەلتىرەدى»، – دەدى “تكم” كومپانياسىنىڭ زاڭگەرى جاميلا تولەنوۆا.
سارسەنبى كۇنى ساۋدادا ءۇزىلىس جاساپ، نارازىلىققا جينالعانداردىڭ بۇل ارەكەتىن زاڭسىز دەپ تاپقان قالا اكىمدىگى، كاسىپكەرلەرگە دەرەۋ تاراۋدى ەسكەرتتى. جەتىسۋ اۋداندىق اكىمدىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، بازار باسشىلارى ءوتىنىشتى وزدەرى كەش بەرگەن.
«تكم» جشس جەردى جالعا الۋ مەرزىمى 2018 جىلدىڭ نارۋىز ايىندا اياقتالعان. جەردى ۇزارتۋعا ۋاقىتىلى ءوتىنىش بەرمەگەندىكتەن «راحات» بازارىنىڭ جەرى ينۆەستيتسيالىق جوبا اياسىندا باسقا كومپانياعا بەرىلگەن. قازىر ەكى زاڭدى كومپانيانىڭ اراسىندا سوت پروتسەسى ءوتىپ جاتىر. ماسەلەنىڭ شەشىمىن سوت شىعارادى. مىنا جەردەگى ساۋداگەرلەردى ازىرگە ەشكىم ەشقايدا قۋىپ جاتقان جوق. وزگە بازارلادا ساۋدا جاسايتىن بوس ورىندار بار. جەڭىلدىكپەن ورىنداردى بەرۋ تۋرالى ۇسىنىستا بولعان. باراحولكاداعى بارلىق جەرلەردە بوس ورىندار بار. جەردى باسقا كومپانياعا بەرۋ تۋرالى ءاۋدان اكىمدىگى ەمەس، شەشىم قابىلداپ بەرەتىن كوميسسيا بار»، -دەدى الماتى قالاسى جەتىسۋ اۋدانى اكىمىنىڭ ورىنباسارى دامير اكەجانوۆ.
پىكىر قالدىرۋ