Осы аптада Қазақстан блоктық бюджетке өтті. Яғни, аймақ басшылары орталыққа телміре бермей өз бюджетін басқару, тез арада ішкі үлестіруде дербестік алды. Және игерілмей қалған соманы келесі жылы да уайымдамай бағыттауға мүмкіндік ашылды. Бұл қалай болғанда да “бар ақшаны жыл бітпей тұрып игеріп қалайық” деген сапасыз жұмсаулардың алдын алады. Осымен игеру жарысының дәуірі ресми бітті. Енді әр тиынды сапалы жұмсау бірінші орынға шығады. Себебі, салық өскен сайын бюджет ақшасының салмағы артады. Енді әр азаматтың өзі қиналып төлеген салықтың қайда жұмсалып жатқанын анықтап, оның дұрыс бағытталуын талап ететіні заңды. Блоктық бюджет әр әкімге осы талапты сапалы орындау үшін дербес қимылдауға рұқсат беріп отыр.

Ал бұл әкім кім? Биылдан бастап барлық аудан мен облыстық деңгейдегі қалалар әкімдері тікелей сайланатын болады. Баяғыда тағайындалып келген еді. Тағайындалған әкімді кез-келген уақытта орнынан алып тастауға болатын болса, енді сайланатын әкіммен ондай фокус өтпейді. Оны тек сайлаған халқы ғана қозғай алады. Дәл осы әкімде дербес блоктық бюджет болғандықтан, олар сайлаушылары үшін жанын салып қызмет етпек. Себебі олардың президенті халық.

Блоктық бюджет туралы жаңалық мүлде елеусіз өтті. Бірақ ол “сәлем салу” тақырыбына қарағанда 8 миллион азаматтың өміріне тікелей әсер етеді.

Мемлекет басшысы қол қойған Бюджеттік кодексте тағы бір үлкен өзгеріс бар. Енді мемлекеттік қарыз мәселесін түгелдей Парламент қадағалайтын болады. Депуттаттардың рұқсатынсыз қарыз алу мүмкін болмайды. Бұл Парламенттің ықпалын едәуір күшейтпек. Және Ұлттық қордан бюджетке парламенттен тыс трансферт алу қиындайды, себебі ұлттық компаниялар акцияларын сатып алу сынды маневрлерге тиым салынды.

Бұл экономикадағы жойқын жаңалық. Оның эффектісін 2026 жылдан бастап көре бастаймыз.

Ал енді біршама жұрт қатты қуанатын жаңалық ше? Бюджет қызметкерлеріне, мұғалім, дәрігерлерге, кей компания қызметкерлеріне ертең Наурыздың мерекелік премиясы түсуі керек.