Қазақстан өзінің алғашқы микрочипін жасап шығарды

| Mar 18, 2025

480780982_10237455478469502_6404509081383180481_n

Nurmukhamed Baigarayev

Осы аптада Қазақстан өзінің алғашқы микрочипін жасап шығарды деген ақпарат тарады. Жақсы жетістік.

Бірақ енді сәл-пәл үңілсек, чиптің архитектурасы Назарбаев университетінің зертханасында жасалған, бірақ оны Қытайда өндірген. Себебі бізде әлі чип өндіретіндей технология жоқ.

Бір қызығы, қытайлық институт чипті тегін шығарып берген. Оған да рақмет, әйтпесе ол қызметтің құны қымбат. Бұл жобаның жетекшісі (суретте) енді ол чипті қайда қолдануға болады деп тестіден өткізіп жатырмыз депті өз парақшасында. Оған қоса, чип сәл-пәл қалыңдау сияқты. Смартфондарда 5-7 нанометр чип орнатылады, отандық чип 28 нанометр екен.

Өзім таңқалған бір факт оқыдым. Микрочип шығаруда әлемде танымал болған компаниялар Арменияда өз офистерін ашып үлгеріпті. Ол AMD, NVIDIA, Xilinx, Synopsys, National Instruments, Mentor Graphics және басқалары. Бұл – енді мықты жетістік.

Неге Армения? Себебі мұнда КСРО-дан қалған мықты математика мектебі бар, инвесторларға ерекше жағдай жасалған және АҚШ-тағы армян лоббиі мықты деген аргументтар таптым.

Қысқасы, отандық чиптің тест версиясын шығарса да, алға жылжу бар. Бірақ Армения алға кетіп қалыпты. Минсктің IT паркінде не жасалып жатқанын білмейміз, себебі ол өте мықты саналады. Ол парк өзінің IT-өнімін 100-ден аса елге экспорттайды. Ресейдің өз индустриясы бар.

Яғни, микрочип, полупроводник индустриясына кіру үшін Назарбаев универіндегі әлгі мықты зертхананың кемі он шақтысы болу керек. Олар бір-бірінен тәуелсіз істегені дұрыс, оларды бизнес басқарғаны абзал.

Әрине, оның бәріне тым көп қаражат, маман, технология, салықтан босататын заң керек. Онсыз іс жүрмейді. Армения жасапты. Яғни, істеуге болады.

Гарвард универі жылына 200 мың доллардан кем табыс табатын отбасылардың студенттерін тегін оқытамыз деп шешім шығарыпты.

kerey.kz

Nurmukhamed Baigarayev Гарвард универі жылына 200 мың доллардан кем табыс табатын отбасылардың студенттерін тегін оқытамыз деп шешім шығарыпты. Биыл бұл универде оқу шығыны жылына 83 мың долларды құрайды екен. Осындай жаңалықтарды оқығанда дұрыс капитализмнің мысалын көремін. Бақуат капиталистер ірі оқу орнын қаржыландырды. Басқа да табысы көп. Бүгінде эндаумент қорда 52 миллиард доллардай жиналған. Сол ақшаға табысы аздау отбасының балаларын тегін оқытып, қайырымдылық жасай алады. Содан тек байдың баласы ғана емес, қарапайым отбасыдан шыққан бала да әлемнің үздік универінде оқуға мүмкіндік алады (ол үшін алдымен грантты жеңу керек). Бұдан қоғам тек ұтады, мемлекет дамиды. Яғни, қайырымдылық жұрттан жылу жинап, от случая к случаю жасалмайды, жиналған нақты ақшаға, жоспарлы, жүйелі түрде іске
“Жойқын” жаңалық және қуану. Сезілмеген вибрациялар

kerey.kz

Осы аптада Қазақстан блоктық бюджетке өтті. Яғни, аймақ басшылары орталыққа телміре бермей өз бюджетін басқару, тез арада ішкі үлестіруде дербестік алды. Және игерілмей қалған соманы келесі жылы да уайымдамай бағыттауға мүмкіндік ашылды. Бұл қалай болғанда да “бар ақшаны жыл бітпей тұрып игеріп қалайық” деген сапасыз жұмсаулардың алдын алады. Осымен игеру жарысының дәуірі ресми бітті. Енді әр тиынды сапалы жұмсау бірінші орынға шығады. Себебі, салық өскен сайын бюджет ақшасының салмағы артады. Енді әр азаматтың өзі қиналып төлеген салықтың қайда жұмсалып жатқанын анықтап, оның дұрыс бағытталуын талап ететіні заңды. Блоктық бюджет әр әкімге осы талапты сапалы орындау үшін дербес қимылдауға рұқсат беріп отыр. Ал бұл әкім кім? Биылдан бастап барлық аудан мен
…Трамп пен Масктың ештеңесі кетпейді.

kerey.kz

Азаттық радиосы қызметін тоқтатса, Трамп пен Масктың ештеңесі кетпейді. Екі миллиардер арзан, уақытша саяси ұпай жинайды. Ал Қазақстанның жоғалтатыны өте көп. Азаттық радиосы қызметін тоқтатса, елімізде “Заң мен тәртіп диктатурасының” көкесі сонда болады. Ол отызға жуық саяси тұтқынның қазіргі шарасыз күйін алда бүкіл қазақ қоғамы кешеді деген сөз. Мүмкін сол кезде сөз еркіндігінің құнын ел болып түсінетін шығармыз. Бірақ, ашығын айтқанда, оған да күмәнім бар. Азаттық радиосы жабылады деп бүгін бөркін аспанға атып жатқандар, “Тәртіпке бағынған құл болмайды” деп “Азаттықсыз” Қазақстанда саяси режимнің репрессиясын ақтап алады. Оған менің еш күмәнім жоқ. Shalkar Nurseitov
Қазақстан әскерінің қауқары қандай? Министрлік өкілі мен сарапшының айтқаны

kerey.kz

Мейірім БАҚЫТЖАН “Батыл тойтарыс-2023″ стратегиялық командалық-штабтық әскери оқу-жаттығуына қатысып жатқан қазақстандық сарбаздар. 2023 жылдың қыркүйек айы. Қорғаныс министрлігінің телеграм-арнасынан алынған сурет. Биыл Қазақстанда екі әскери колледж ашылмақ. 27 ақпанда Астанада журналистерге осы жаңалықты жеткізген қорғаныс министрлігінің өкілі Мұрат Олжабаев қазіргі кезде Қазақстан армиясында жоғары деңгейдегі офицерлер жеткілікті, кадр тапшылығы жоқ деді. Бұл сөзге бірқатар депутаттар да қосылады. Ал кейбір сарапшы ел армиясына кәсіби білікті маман мен қорғаныс саласына түбегейлі реформа жүргізу қажет деп есептейді. “АРМИЯДА ЖОҒАРЫ БІЛІКТІ МАМАН ЖЕТКІЛІКТІ” Астана, Щучинск пен Шымкент қалаларында әскери колледждер бұрыннан бар, енді олардың саны беске жетпек. Қорғаныс министрлігі әскери білім және ғылым департаментінің бастығы Мұрат Олжабаевтың айтуынша, жақында Алматы мен Қарағанды қалаларында жаңадан
Bayraktar-дың үшінші буыны сынақтан сәтті өтті

kerey.kz

Түрік ағайындардың Bayraktar-ы таңқалдыруын қояр емес. Олар Bayraktar TB2T-AI соққы жасаушы дронын жасанды интеллект жүйесімен және жаңа турбодвигательмен жабдықтап, үшінші нұсқасын сынақтық сәтті өткізді. Бұл жаңалық тек Түркия үшін ғана емес, қазіргі заманғы әскери тактиканың дамуында жаңа дәуірдің басталғанын аңғартады. Әсіресе, соңғы жылдары қарулы қақтығыстарда дәл осындай ұшқышсыз аппараттардың рөлі артқанын бәріміз байқап отырмыз. Конструкторлар жаңартылған Bayraktar TB2T-AI бұрынғы нұсқасынан әлдеқайда жылдам, автономды әрі күшейтілген әскери мүмкіндіктерге ие екенін алға тартты. Сынақ барысында дрон 25 500 фут биіктікке көтеріліп, турбодвигателі арқылы 300 км/сағ жылдамдықпен ұшқан. Оның басты ерекшелігі – 30 мың футтық биіктікке небәрі 30 минутта көтерілуінде болып тұр. Бұл көрсеткіш оны өз класындағы ең қуатты аппараттардың бірі екенін соқырға