|  | 

Тұлғалар

ҚАҺАРЫ ҚАТТЫ ҚАБАНБАЙ

ҚАҺАРЫ ҚАТТЫ ҚАБАНБАЙ

Сол жолғы соғыста әлі хан сайланбаған Абылай сұлтанның өзі басқарған екен. Қазақтар алпамсадай Арқауылды көріп, қатты сасады. Абылай да , басқалар да қалмақтардың түпкі ойын түсініп тұр. Сонда Абылай қолбасшы өзі атынан түсе қалып, шап айылын тартады да:
- Мен шығайын! – дейді. – Қабекеңді қайткенде де жібермеу керек.
- Саған болмайды, – деп, бәрі оған қарсы болады. Сонда Абылай:
- Ендеше, ағалар, атой салайық! – депті.
Атой салуға, әрине, болатын еді. Бірақ оның намысқа тиетін жері бар. «Қабанбай қорыққан соң, қазақтар жабылып шапты», – дейді жау.
- Қабанбайды жібермеу керек, – деп, Бөгенбай да мазаланды.
- Ажалына асығып тұр екен, өзім-ақ барайын, – дейді Қабанбай мұрты тікірейіп.
- Қабеке! Қойыңыз! – деп, оған Абылай тағы жалынады.
- Наурызбай шықсын, Наурызбай! – деген жұрт арасынан сөз шығады. Өйткені ол да Арқауылдай аса ірі болған.
- Қабанбай, шық бері! – деп, Арқауыл қазақша айқайлай бастайды.
- Мен шығайын. Ұрыс ұзаққа кетеді. Қабекеңнің шыдауы қиын болады, – дейді Наурызбай торы ала атының құйысқанын қысқартып, шап айылы мен төс айылын қайта тартып.

Бірақ Қабанбай ешкімді тыңдамайды. Қой қайыруға кетіп бара жатқан адамша найзасын көлденең ұстап ортаға беттейді. Екіленіп шаппайды да, текіректеп желмейді де, жайбарақат. Оны көріп, Арқауыл тұра шабады. Менмен батырдың оңтайлап келе жатқан найзасын Қабанбай қылышпен астынан қағып жіберіп қақ бөліп тастайды. Арқауыл қайта барып, тағы бір найза ұстап қайтады. Бірақ бұл жолы ол да қынабынан қылышынан суырады. Қазақтың батыр шалы найзасын бақан құрлы көрмегінінен ол да ой түйсе керек. Алайда жас батыр қылышынан сермеп те үлгермейді, Қабанбайдың найзасы иығынан тиіп, атынан ауып қалады.

Арқауыл атына қайта міне берем дегенде, Қабанбай оны найзамен қайта сайып түсіреді. Енді ол Қабанбайға жаяу ұмтылады. Қабанбай қалқанмен қорғанып қалады. Арқауылды өлтірейін деген адамдай емес, онымен ойнап жүргендей, шегіндіре-шегіндіре қалмақ батырын атынан алыстатып әкетеді де, бір сәт Қабекең тақымын қысып қалғанда, асытындағы Қубас ат тікесінен тіке секіріп Арқауылдың тап қасына жетіп барады. Көз ілеспес жылдамдықпен Қабанбайдың алмас қылышы жарқ етеді. Арқауылдың басы қаққа бөлінеді.

Related Articles

  • САРБАС РУЫ ЖӘНЕ САРТОҚАЙ БАТЫР

    Тарихты түгендеу, өткеннің шежіресін кейінге жалғау – атадан балаға жалғасқан ежелгі дәстүр. Шежіре, ұлт-ру, тайпа тарихы – атаны білу, арғы тарихты білу болып қалмастан ұлттың ұлт болып қалыптасуы жолындағы бастан кешкен сан қилы оқиғалары мен ауыр тағдырынан да мол дерек береді. Шежіре – тұтас халық тарихының іргетасы ғана емес, ұлт пен ұлыс танудың әліппесі  саналады. «Қазақ халқы 200-ден аса рудан құралса да әр рудың өз шежіресі болған. Шежірешілер жүз, тайпа, ру, ата тарихын терең талдай білген»(1). Патшалық ресейдің дәурені аяқталар тұста қазақтың мемлекеттігін қалпына келтіруді мақсат тұтқан Алаш көсемі Әлихан Бөкейхан (1866-1937) алғашқы болып қазақ тарихының қажеттілігін алға тартып, башқұрттың әйгілі ғалымы Уәлиди Тоғанмен кездесіпті. Уәлиди Тоған өзінің естелігінде: «Мен бірнеше

  • ТӘҢІРІ ҚАЛАУЫ ТҮСКЕН ЖАН

    Мандоки Қоңырдың туғанына 80 жыл толуына орай «Тәңірі мені таңдады»  Мұхтар Мағауин Мандоки Қоңыр Иштван – отаны Мажарстан ғана емес, күллі түркі дүниесі қастерлейтін ұлық есімдер қатарындағы көрнекті тұлға. Шыңғыс жорығы тұсында Карпат қойнауындағы мадиярлар арасынан пана тапқан құман-қыпшақ жұртының тумасы Мандоки Қоңыр оннан аса тілді еркін меңгерген, бұған қоса зерттеушілік қарымы ерен, Тұран халықтарының фольклорлық-дүниетанымдық санасын бойына дарытқан ғалым. Ол түркология ғылымымен дендеп айналысып қана қоймай, ХХ ғасырдың төртінші ширегінде Шығыс пен Батыс­тың арасында алтын көпірге айналды, миллиондардың ықылас алқауына бөленді. Яки ол халықтар арасын жақындас­тырған мәмілегер, озықтарға ой салған көреген еді. Замана алға жылжыған сайын мерейтой иелері туралы айтылатын жайттар естелік пен өткен шақ еншісіне көшеді. Көзі тірі

  • Нұралы батырдың кесенесі  жөнінде

    Кейінгі кезде Нұралы батырдың кесенесі жөнінде әртүрлі әңгімелер шығып жүрген көрінеді. Оның бірі Моңғолиядан келген бір туысқанымыз басқа бір белгілі жерлесіміздің Нұралы батырдың зираты деп кигіз үй сияқты саман кірпіштен қаланған  әдемі зираттың жанына барып құран оқығанына куә болғанын келтіріпті. Ол жігіттің  көргені де, айтып отырғаны да шыңдық. Өйткені 1982 жылға дейін елдің көпшілігі, оның ішінде  мен де солай  ойладым. Әңгіме түсінікті болу үшін мен сол кездегі оқиғадан бастап баяндайын. Мен 1961 жылы Семейдің  мал дәрігерлік институтын бітіріп келдім. Мені  сол кездегі  С.М. Киров атындағы  колхозға мал дәрігері етіп жіберді. 1962 жылы бұл колхоз «Горный» совхозына айналды. Біз бала кезімізден: «Нұралы атамыздың зираты С.М Киров атындағы колхоздың жерінде орналасқан,   Бабамыз батыр болған кісі, ал оның жанындағы қабырдың  ұзындығы жеті кез, біздің  бабамыздан  да  асқан

  • Алыстағы ағайынның Атамекенге оралу жолын тұңғыш ашқан қазақтың қаһарман қызы

    Ол кім дейсіз ғой, турасын айтсам ол Сағат Зақанқызы. Тоқсаныншы жылдардағы алғашқы көш Моңғолия қазақтартарынан басталған. Сол көшті алғаш бастаған адам Сағат Зақанқызы. Бұған ешкімнің дауы жоқ. Жарғақ құлағы жасттыққа тимей, сонау қиын-қыстау заманында алыстағы ағайындардың жолын ашқан осы адамды қазақтың қаһарман қызы атауымыздың өзіндік себебі бар. “Көш басшысымен көрікті”  “Көргені жақсы көш бастар”  дейді атам қазақ.   Осы екі ауыз сөздің астарына үңіліп қарасақ, онда, үлкен мән мағына бар екеніне көз жеткіземіз.       Бұрынғы ауыл көшінің өзінде, көш басшылары төрт түлік малдың өрісінің жағдайына қарай, әр мезгілдегі ауарайының өзгерісіне сай, көшіп қонуда бір басына жетіп артылар  үлкен жауапкершілік  жүктесе, Моңғолияда тұратын қандастарымыздың бір жарым ғасыр ғұмыр кешкен ел жерінен ,

  • КЕНЕСАРЫ ХАНҒА ТАҒЗЫМ

    Жүз елу жыл! Биыл Кенесары ханның шәйіт болғанына бір жүз елу жыл толды. Кенесары ғана емес. Наурызбай бахадұр сұлтан, Ержан сұлтан, Құдайменде сұлтан. Қыпшақ Иман батыр, Тама Құрман батыр, Дулат Бұғыбай батыр, Дулат Жауғаш батыр, Дулат Медеу би, қылыштың жүзі, найзаның сүңгісі болған тағы қаншама азамат. Қазақ Ордасының ең соңғы жарақты жасағында қалған үш мыңнан астам аламан. Бәрі де шәйіт болды.Кенесары ханның, оның ең соңғы жауынгер серіктерінің қасиетті қаны шашылған ақырғы сағатта төрт ғасыр бойы төре таңбалы қызыл туы желбіреген ұлы мемлекет Қазақ Ордасы шайқалып барып құлады. Алаш баласы сонау Үйсін, Ғұн, Түрік заманынан тартылған, Алтын Ордаға жалғасқан, Қазақ Ордасына ұласқан, Орталық Азия төсінде жиырма ғасырдан астам, ғаламат ұзақ уақыт

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: