|  | 

Тұлғалар

ХХ ғасырдың Гомері ұлы Жамбылдың 170 жылдығы

Zhambyl-170 

Жамбыл әлемі

Бар әлемде, жер-көкте Жамбыл жыры,

Құлақтардың құрышын қандырды үні.

Ғасырлардың көшінде тозаң баспас,

Жауһар жырдың жасампаз, даңғылдығы.

 

Жамбыл жыры — заңғарлар, қыраттарда,

Мұхиттарда, өзен-көл, бұлақтарда.

Өрендерім, өр бол деп сынақтарда,

Жетелейді мәңгілік мұраттарға.

 

Төрт құбылам төгеді Жамбыл әнін,

Шамырқандым, шаттандым, балбырадым.

Ілессем деп көшіне сөз құрадым,

Абай, Жамбыл — ішегі домбыраның.

 

Алпыс екі тамырда, жүректе жыр,

Жан сарайың ашылар түнекте кіл.

Абай болып дүние сыр айтады,

Жамбыл — әлем, жаңарып дүр етті өңір.

 

Жамбыл жыры — батар күн, таң нұрында,

Ақша қарда, нөсерлі жаңбырында.

Шөл басасың ғажайып мөлдірінен,

Ойсыздықтан оятар, қалғыдың ба?!

 

Жамбыл — дастан, Жамбыл — саз, Жамбыл — өлең,

Абызымыз мәңгілік алды кенен.

Рухымен қолдайды, киесімен,

Жұбатады, көңілің қалды неден?

 

Асып-тасқан пенде ме ең, жел-көкірек,

Байлығыңмен болмассың елге тірек.

Төремісің, Жамбыл жыр тезге салар,

Тәубаңа түс, тағзым ет, кел де тілеп.

 

Құлақ қойғын жасындай жырына бұл,

Тұмасына қаныққын, сырына бір.

Туа сала қағынан безінген көп,

Жетпейтіндей сыбайтын тірі Жамбыл.

 

Жамбыл жыры — жауһарың алтыныңдай,

Жер-әлемді тербетіп шарқ ұруда.

Ғасырлардың төрінен тіл қатады,

Ақсақалы желбіреп Ар туындай.

 

Жамбыл баба кесенесiнiҢ
алдындаҒы ой

Армысың баба, алдыңда тұрмын иiлiп,

Асау жүрегiм толқындай тасып, жиi ұрып.

Тағзым еттiм де, сырлассам деймiн Өзiңмен,

Аллаға, өшпес өр Рухыңа сиынып.

 

Мақтаныш сезiм кеудемдi кернеп тұр бүгiн,

Арқалап жеттiм аманат еткен жыр жүгiн.

Тәуелсiз елдiң ақыны дейдi ардақтап,

Өзгеден биiк көрiнер көзге Түңлiгiм.

 

Алатау сынды асқақпын, өрмiн, еркiнмiн,

Ғаламда мынау келедi жыр боп шертiлгiм.

Ақ парақ — әлем, қауырсын — қалам қолға алсам,

Алладан кейiн ұлы Абай, ұлы Сен тұрдың.

 

 

 

 

Қолдадың пiрiм, көңiлге көркем гүл өсiп,

Айқара ашты қақпасын жұмбақ жыр — есiк.

Өзiммен өзiм келемiн содан күресiп,

Өздерiң салған ұлы бiр көшке iлесiп.

 

Данышпан Мұқаң иiптi басын “Жәке — деп“

Әбдiлдә, Ғали, Қалмақан, Сәбит “Тәте — леп“

Ақ сақалыңнан айналған Әбу балаңыз,

Ұлым деп менi бәйгеге қосқан жетелеп.

 

Алды-артым дүбiр, жүйрiктер шапқан аламан,

Кештетiп келiп, жыр — тұлпарымды тарағам.

Сүрiнбей өтсем батыраштық пен жаладан,

Көзiңе сенiң шалынармын-ау сонадан.

 

Қолдай көр бабам, иық тiрескен жүзбенен,

Өр ұланыңмын Өлеңнен өзiн iздеген.

Киелi ордадан ат басын бұрдым, тәу етiп,

Арыстар салған, алыптар жүрген iзбенен.

 

Серікжан Қажи

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Related Articles

  • САРБАС РУЫ ЖӘНЕ САРТОҚАЙ БАТЫР

    Тарихты түгендеу, өткеннің шежіресін кейінге жалғау – атадан балаға жалғасқан ежелгі дәстүр. Шежіре, ұлт-ру, тайпа тарихы – атаны білу, арғы тарихты білу болып қалмастан ұлттың ұлт болып қалыптасуы жолындағы бастан кешкен сан қилы оқиғалары мен ауыр тағдырынан да мол дерек береді. Шежіре – тұтас халық тарихының іргетасы ғана емес, ұлт пен ұлыс танудың әліппесі  саналады. «Қазақ халқы 200-ден аса рудан құралса да әр рудың өз шежіресі болған. Шежірешілер жүз, тайпа, ру, ата тарихын терең талдай білген»(1). Патшалық ресейдің дәурені аяқталар тұста қазақтың мемлекеттігін қалпына келтіруді мақсат тұтқан Алаш көсемі Әлихан Бөкейхан (1866-1937) алғашқы болып қазақ тарихының қажеттілігін алға тартып, башқұрттың әйгілі ғалымы Уәлиди Тоғанмен кездесіпті. Уәлиди Тоған өзінің естелігінде: «Мен бірнеше

  • ТӘҢІРІ ҚАЛАУЫ ТҮСКЕН ЖАН

    Мандоки Қоңырдың туғанына 80 жыл толуына орай «Тәңірі мені таңдады»  Мұхтар Мағауин Мандоки Қоңыр Иштван – отаны Мажарстан ғана емес, күллі түркі дүниесі қастерлейтін ұлық есімдер қатарындағы көрнекті тұлға. Шыңғыс жорығы тұсында Карпат қойнауындағы мадиярлар арасынан пана тапқан құман-қыпшақ жұртының тумасы Мандоки Қоңыр оннан аса тілді еркін меңгерген, бұған қоса зерттеушілік қарымы ерен, Тұран халықтарының фольклорлық-дүниетанымдық санасын бойына дарытқан ғалым. Ол түркология ғылымымен дендеп айналысып қана қоймай, ХХ ғасырдың төртінші ширегінде Шығыс пен Батыс­тың арасында алтын көпірге айналды, миллиондардың ықылас алқауына бөленді. Яки ол халықтар арасын жақындас­тырған мәмілегер, озықтарға ой салған көреген еді. Замана алға жылжыған сайын мерейтой иелері туралы айтылатын жайттар естелік пен өткен шақ еншісіне көшеді. Көзі тірі

  • Нұралы батырдың кесенесі  жөнінде

    Кейінгі кезде Нұралы батырдың кесенесі жөнінде әртүрлі әңгімелер шығып жүрген көрінеді. Оның бірі Моңғолиядан келген бір туысқанымыз басқа бір белгілі жерлесіміздің Нұралы батырдың зираты деп кигіз үй сияқты саман кірпіштен қаланған  әдемі зираттың жанына барып құран оқығанына куә болғанын келтіріпті. Ол жігіттің  көргені де, айтып отырғаны да шыңдық. Өйткені 1982 жылға дейін елдің көпшілігі, оның ішінде  мен де солай  ойладым. Әңгіме түсінікті болу үшін мен сол кездегі оқиғадан бастап баяндайын. Мен 1961 жылы Семейдің  мал дәрігерлік институтын бітіріп келдім. Мені  сол кездегі  С.М. Киров атындағы  колхозға мал дәрігері етіп жіберді. 1962 жылы бұл колхоз «Горный» совхозына айналды. Біз бала кезімізден: «Нұралы атамыздың зираты С.М Киров атындағы колхоздың жерінде орналасқан,   Бабамыз батыр болған кісі, ал оның жанындағы қабырдың  ұзындығы жеті кез, біздің  бабамыздан  да  асқан

  • Алыстағы ағайынның Атамекенге оралу жолын тұңғыш ашқан қазақтың қаһарман қызы

    Ол кім дейсіз ғой, турасын айтсам ол Сағат Зақанқызы. Тоқсаныншы жылдардағы алғашқы көш Моңғолия қазақтартарынан басталған. Сол көшті алғаш бастаған адам Сағат Зақанқызы. Бұған ешкімнің дауы жоқ. Жарғақ құлағы жасттыққа тимей, сонау қиын-қыстау заманында алыстағы ағайындардың жолын ашқан осы адамды қазақтың қаһарман қызы атауымыздың өзіндік себебі бар. “Көш басшысымен көрікті”  “Көргені жақсы көш бастар”  дейді атам қазақ.   Осы екі ауыз сөздің астарына үңіліп қарасақ, онда, үлкен мән мағына бар екеніне көз жеткіземіз.       Бұрынғы ауыл көшінің өзінде, көш басшылары төрт түлік малдың өрісінің жағдайына қарай, әр мезгілдегі ауарайының өзгерісіне сай, көшіп қонуда бір басына жетіп артылар  үлкен жауапкершілік  жүктесе, Моңғолияда тұратын қандастарымыздың бір жарым ғасыр ғұмыр кешкен ел жерінен ,

  • КЕНЕСАРЫ ХАНҒА ТАҒЗЫМ

    Жүз елу жыл! Биыл Кенесары ханның шәйіт болғанына бір жүз елу жыл толды. Кенесары ғана емес. Наурызбай бахадұр сұлтан, Ержан сұлтан, Құдайменде сұлтан. Қыпшақ Иман батыр, Тама Құрман батыр, Дулат Бұғыбай батыр, Дулат Жауғаш батыр, Дулат Медеу би, қылыштың жүзі, найзаның сүңгісі болған тағы қаншама азамат. Қазақ Ордасының ең соңғы жарақты жасағында қалған үш мыңнан астам аламан. Бәрі де шәйіт болды.Кенесары ханның, оның ең соңғы жауынгер серіктерінің қасиетті қаны шашылған ақырғы сағатта төрт ғасыр бойы төре таңбалы қызыл туы желбіреген ұлы мемлекет Қазақ Ордасы шайқалып барып құлады. Алаш баласы сонау Үйсін, Ғұн, Түрік заманынан тартылған, Алтын Ордаға жалғасқан, Қазақ Ордасына ұласқан, Орталық Азия төсінде жиырма ғасырдан астам, ғаламат ұзақ уақыт

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: