|  |  |  | 

Көз қарас Саясат Тұлғалар

Аға мен іні сияқты ма, әлде теңқұқылы ма …

150527699_2870439986501210_8629669840465376701_nМұхтар Жәкішевтің әңгімесінен:
2005 жылы ма, әлде 2006 жылы ма, қыстыгүні ТМД елдері басшылары жиналды. Санкт-Петербургте.
Мен түс кезінде жеттім-ау деймін. Кешке мен жатқан қонақ үйге «Росатомпромның» бастығы Кириенко мен «Техснабэкспорттың» диреткоры Смирнов келісімнің мәтінін алып келді. Бұл келісімді одан бұрын әбден талқылағанбыз. Ол мемлекетаралық келісім тұғын. Оның мәні қарапайым, әрі түсінікті еді.
«Қазатомпромда» уранды алу бар да, уранды газға айналдыру ісі жөнге қойылмаған еді. Сондықтан сырттан серіктес тартып, соларға өңдетіп, өңдете жүріп технологиясын үйреніп, келісім біткен соң дербес кетуді ойладық.
Принцибіміз де қарапайым болған: олар бізге кіріп қанша ақша тапса, олардан алатын бизнестен біз де сонша ақша табуымыз керек еді.
Мен айттым, сіздерге уран өндіру қызық, біз оған рұқсат береміз. Бірақ қарымтасына, сіздер бізге Ресейде жұмыс істеуге мүмкіндік бересіздер.
Енді маған олар келісімнің мәтінін әкеліп отыр ғой. Олардың айтуынша, ертең біз осы келісімге қол қоюымыз керек екен. Мемлекет басшыларының алдында. Путин хабардар көрінеді.
Мәтінді оқуға кірістім. Оқыдым да, ауызым ашылып қалды. Біз оларға кен орнын береді екенбіз, бірлескен өндіріс құрады екенбіз, ал олар болашақта бізге де бірнәрсе беру мүмкіндігін қарастырады екен. Тіпті не екені де нақтыланбаған.
Мынандай келісімге қол қоймаймын дедім. Мына нәрсенің түк мағынасы жоқ. Келістік қой, нақты жазуымыз керек. Біз сіздермен бірігіп бес кен орнын қолға аламыз, сіздер бізге 5 млн РР-лік қуаты бар кен байыту зауытының үлесін бересіздер (Қаржы ағымы бойынша, екеуі шамалас болады. Ақшадан ұтылмаймыз, технологияны да аламыз). Сондықтан, сіздер істің мүмкіндігін қарастырамыз деп жазсаңыздар, біз де солай жазайық. Ресей мүмкіндігін қарастырады, Қазақстан да мүмкіндігін қарастырады дейік. Егер дайын болсаңыздар, тапсырамыз деп жазыңыздар, біз де жазайық. Ал біз тапсырып, сіздер қарастыратын болсаңыздар, ондай келісімнің түк мәні жоқ. Ондай нәрсе Қазақстан үшін қызық емес.
Сөйтіп ем, олар ертең Путин ашуланады, біз оған айтып қойдық қой, анау-мынау, қиын болады деп әңгіме айта бастады. Мен айттым: оның маған не қатысы бар? Путин – сендердің елдің президенті. Менің елім басқа, президентім де басқа адам. Ертең Путин не айтады, маған ашулана ма, басқа қыла ма, маған бәрібір. Президент – сендердікі, өздерің шешіңдер.
Сөй десем, олар, ал біз айтпады деме, деді.
Мейлі.
Ертесіне бүкіл делегациямен бірге автобуспен кетіп бара жатсам, протоколдың бастығы (Бауыржан Байбек қой ол кезде) хабарласады. Мұхтар Еркінұлы, қайдасыз? Бара жатырмын. Мына жақта бастық сізді іздеп жатыр, Путинмен әңгіме болыпты, келуіңіз керек, анау-мынау. Жарайды, бара жатырмын. Онда келгенде айтыңыз, мен сізге пропуск беремін, сіз елмен бірге кірмей, менімен өтіп кетесіз, бірден бастыққа алып барамын. Жарайды.
Бардық. Бауыржан екеуіміз былай кеттік. Бір бөлмеге кірдім, кірсем бүкіл президенттер отыр екен. Мен амандасып жатырмын. Нұрсұлтан Әбішұлы мені басқа президенттерге таныстырып өтті. Отыра тұр, мен қазір шығамын, сөйлесетін мәселе бар деді.
Шығып, күтіп отырдым. Көп күткен жоқпын, бес минуттың шамасында Президент шықты. Ана жақта Путин бірнәрсені сөйлескісі келеді, көңіл күй жоқ сияқты, сен бір келісімді бұзыпсың ғой дейді.
Екеуіміз басқа бір кабинетке бардық. Барсақ, Путин отыр екен. Жанында Кириенко мен Смирнов бар. Біз Президент екеуіміз кірдік.
Отырдық. Путин әңгімеге кірісті. Нұрсұлтан Әбішұлы, осылай да осылай, жас, қабілетті менеджерлеріңіз бар екен, бірақ ол саясатты түсінбейді, біз бүгін атом саласында екі елді біріктіретін келісімге қол қоюымыз керек еді, бұл жігіт соны бұзды, ақ-көк. Шынын айтқанда, өктемдеу ғып сөйледі. Мен Президентке қарап едім, ол кісі де маған қарап қалды. Мен жауап беруіме бола ма деп едім, Президентіміз айт дегендей қылды.
Біздің елдердің құқығы қандай? Аға мен іні сияқты ма, әлде теңқұқылы ма дедім. Екеуі де, әрине, тең құқылы дейді. Ал мына келісім, аға мен інінің келісімі дедім. Біз екі жақ та тапсырады деп келістік, ал мына жерде біз береді екенбіз де, сіздер жақ қарастырады екен. Мен бұндайға қол қоймаймын. Саясатты түсінбейтін шығармын, бірақ менеджер ретінде бұл нәрсе дұрыс емес деп ойлаймын. Екі елдің қарым-қатынасындағы ауанға сәйкес келмейді. Егер қаласаңыздар, мен осы жерде жұмыстан кету туралы арыз жазайын. Бірақ маған қол қой десеңіздер де, мен бәрібір қол қоймаймын. Одан да жұмыстан кетейін, менен кейін келген адам қол қояр.
Осылай деп едім, ана жердегі арын бірден басылды. Президентіміз, сен асықпай тұра тұр, дұрыс айтып отырсың, екі елдің құқығы тең деді. Мен айттым, бұндай шикі келісімдерді мен президент деңгейіне апармаймын дедім. Егер тапсыруға дайынбыз десеңіздер, мен қазір-ақ қол қоямын. Сөйтсем ана жерде отырған екеу, өйтуге біздің құзыретіміз жоқ дейді. Құзыреттерің жоқ болса, онда маған неге алып келдіңдер?
Бұндайға мен қол қоймаймын, жұмыстан кетуге дайынмын, бірақ қол қоймаймын дедім.
Президенттер өзара сөйлесе бастады. Жоқ, шикі жерлері болса, пісірейік, дамытайық, асықпайық дегендей.
Шығып кеттік.
Қайтарда Президентпен бірге ұштым. Жолда бәрін түсіндіріп берші деді. Айтып, түсіндіріп бердім. Президент болса, дұрыс істедің, жақсы болды деді.

Related Articles

  • Джо Байден Ақ үйден кетер алдындағы сөзінде сыртқы саясат жайлы айтты

    Джо Байден Ақ үйден кетер алдындағы сөзінде сыртқы саясат жайлы айтты

    АҚШ президенті Джо Байден Мемлекеттік департаментте сөйлеп тұр. Вашингтон, 13 қаңтар, 2025 жыл. АҚШ президенті Джо Байден Ақ үйдегі қызмет мерзімі аяқталар алдындағы соңғы сөзінде сыртқы саясат жайына тоқталып, Ресей президенті Владимир Путинді мысқылдады. “Путин Украинаға басып кіргенде Киевті бірнеше күнде аламын деп ойлады. Ал іс жүзінде соғыс басталғаннан кейін Киевтің орталығында ол емес, мен тұрдым. Ол жерде Путин болған жоқ”, – деді АҚШ мемлекеттік департаментінде сөйлеген Джо Байден. Мен америкалық әскердің бақылауынан тыс жердегі соғыс аймағына сапармен барған жалғыз Жоғарғы бас қолбасшымын”, – деп сөзіне қосты АҚШ президенті. Байден сөзінде Украинаға көбірек назар бұрды. Айтуынша, ол ресейлік басқыншылықтан қорғанған Украинаға халықаралық қолдау ұйымдастыруды және ядролық жанжалға жол бермеуді өзіне

  • «Бейсенбі ме бүгін деп, Жұмаға қарсы өткені-ай…» (Абай)

    «Бейсенбі ме бүгін деп, Жұмаға қарсы өткені-ай…» (Абай)

    Қазақ халқының даңқты перзенті, ұлы жазушы Мұқтар Мағауин 85 жасқа қараған шағында дүниеден озды. «Бейсенбі ме бүгін деп, Жұмаға қарсы өткені-ай…» (Абай) Шұбартауда дүниеге келді. Жондағы Жобалай Керейдің ең үлкен Аруағы Жобалай бидің ұрпағы еді. Байқотан би, Томан би, Бегеш шешен, Уәйіс, Төлеу ақын… Атағы Аталарынан асып кетті… Тірісінде олай деген жоқ… Бұл сөзді дүниеден өткен соң біз айтып отырмыз… Өмірінің соңғы кездері шетте өтті. «Үкіметке, басқаларға да өкпем жоқ, өкпелейтін олардың жағдайы жоқ!» (М.Мағауин) деген еді өзі бертінде. Астары ауыр, еңсеңді езердей салмақты сөз… Данышпан адам неге елден жырақ кетті. Бұл «Оңаша жатқанды ұнатамын, Елімді ел қылмасын ерте сезіп… Елден кеттім жырақ…» (Шәкәрім) дейтін кетіс сияқты. Сонда да «Көк

  • Бұл – советтік һәм назарбаевтық кезеңнен қалған, журналистиканы жағымпаз қолбала, шауыпкел құрал деңгейіне түсірген шенеуніктік штамповка.

    Бұл – советтік һәм назарбаевтық кезеңнен қалған, журналистиканы жағымпаз қолбала, шауыпкел құрал деңгейіне түсірген шенеуніктік штамповка.

    “Сұхбатты” енді ғана оқып шықтым. Әзірге, сипаты туралы аз сөз: Әлбетте, бұл – журналистика стандарттарына сай, шынайы, нағыз сұхбат емес. Конституциялық құқығы тең, екі саналы азаматтың өзара пікірлескен, еменжарқын әңгімесі емес. Бұл – советтік һәм назарбаевтық кезеңнен қалған, журналистиканы жағымпаз қолбала, шауыпкел құрал деңгейіне түсірген шенеуніктік штамповка. Пәленбай адам түзеп-күзеген, ананы да, мынаны қамтуға тырысқан, аяғында жаны жоқ мәтіндер жиынтығы туған. Тоқаев айналасындағыларға: “осыншалық жасанды кейіппен халық алдында көрінуім ұят болады, қойыңдар, айналайындар, қателессем де өз болмысыммен шығам” деуге түсінігі жетпегені өкінішті. Былтыр “Егеменде” “сұхбаттасқан” Дихан Қамзабек те, биыл “Ана тілінде” “әңгімелескен” Ерлан Жүніс те, кешіріңіздер, ешқандай да интервьюер емес. Иә, біреуі терең ғалым, екіншісі тамаша ақын, бірақ, өмірінде бір

  • ОТАМАННЫҢ АҚЫРЫ

    ОТАМАННЫҢ АҚЫРЫ

    Шағын сараптама (Жанабіл Смағұлұлының қазасына арнаймын) Бірінші, ХХ ғғ.-дағы Қытай қазақтарының интеллигенциясын үлкен масштабта үш кезеңге бөліп қарастыруға болады. Бірінші кезең 1911-12 жылдардағы саяси төңкерістен кейін қалыптасқан қазақ интеллигенция. Бұл кезеңдегі интеллигенцияны екі санатқа бөліп қарастыруға болады. 1) Рухани ағартушы интеллигенция; 2) Саяси интеллигенция. Рухани ағартушы интеллигенцияның өзін екі топқа бөлуге болады: бірінші топ, жәдиттік мектептің ағартушылары; екінші топ, қазақы дүниетанымның ағартушылары. Ал, бұл кезеңдегі саяси интеллигенцияны да екі топқа бөліп қарастыра аламыз. Бірінші топ, қазақтың дәстүрлі саяси билік жүйесі негізінде қалыптасқан саяси интеллигенциясы; екінші топ, 1914-1922 жж. шығыстық білім беру жүйесі негізінде қалыптасқан саяси интеллигенция. Екінші, шығыстық білім беру жүйесінің интеллигенциясы 1912 жылғы Пекинде өткен президент сайлауынан соң қалыптаса

  • Жұрттың баласы мен оның ақшасы. Тұрақтылық пен тұрақсыздық құны туралы бірер сөз

    Жұрттың баласы мен оның ақшасы. Тұрақтылық пен тұрақсыздық құны туралы бірер сөз

    Тура біз сияқты мұнай сататын Әзірбайжан 2015 жылдан бері бір АҚШ доллары 1,7 манатқа тең бағамды ұстап келеді. Және The Economist Group болжауынша осы паритет 2029 жылға дейін тұрақты сақталуы тиіс. Яғни манаттың долларға шаққандағы бағамы 14 жыл бойы өзгермейді. Экономика мен экспорт құрылымы бізге ұқсас Әзірбайжан қалайша ұлттық валюта тұрақтылығын қамтамасыз етті? Және осы тұрақтылықтың бағасы қандай? Теңге неге манат сияқты болмады? Және неге бола алмайды? Неге біздің теңге кез-келген әлемдегі жағдайға тым сезімтал? Осыған асықпай жауап іздесек, көп процесс сізге түсінікті бола бастайды. Ашық мойындау керек, өз валютамызға қиянат көрсеткен кездеріміз аз болмады. Сондықтан барлығын әлемдік нарықтар мен сыртқы құбылыстарға ғана байланыстырып оқырманды алдағым келмейді. Теңге тамырына жеке

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: