|  | 

تۇلعالار

سەپون اعا

23794767_927886867368641_781005537442899884_nتوقسانىنشى جىلداردىڭ باسى ەدى. ءبىز 5-6 وقيتىن وقۋشىمىز. اۋىلدىڭ «سەرىكبولسىن ءابدىلدين كەلەدى ەكەن» دەپ ابىڭ-كۇبىڭ بولىپ جاتقانىنا ون كۇن وتكەن. ول كەزدە سەرىكبولسىن اعا – جوعارعى كەڭەستىڭ توراعاسى.

اعامىز كەلەتىن كۇنى ەل مادەنيەت ءۇيىنىڭ الدىنا جينالدى. اۋداننىڭ باسشىلارى قايتا-قايتا دايىندىقتى پىسىقتاپ قويادى. ءبىر ۋاقىتتا الىستان سۇلىكتەي قارا كولىك كورىندى. «ۆرەميادان» اندا ساندا بايقاپ قالاتىن گورباچەۆ مىنەتىن ماشيناعا ۇقسايدى. بالالار «چايكا» دەدى. بىرەۋلەر «ليمۋزين» دەدى. ەل قاق جارىلىپ جول بەردى.
قارا سۇر پالتوسىن كيىپ، كولىكتەن تۇسكەن سەرىكبولسىن اعا ءتىپ-تىك قالپىمەن مادەنيەت ۇيىنە قاراي جالعىز بەتتەدى. اۋىلدىڭ انشىلەرى ايتقوجين دۇيسەن مەن قارجاۋباەۆ ساكەن دومبىرالارىن كۇمبىرلەتە جونەلدى.
- قاسيەتتى، ارمىسىڭ، تۋعان جەرىم – وۋ!
قوناقسىتىپ شىعاردىڭ تورگە مەنى – وۋ، تۋعان جەر!..
ءيا. سەرىكبولسىن اعا تۋعان جەرىنە كەلگەن ەدى. كىندىك قانى ەگىندىبۇلاقتان سەگىز شاقىرىم جاتقان قىزىلكەسىك اۋىلى. قانشا جىلدان كەيىن جولى تۇسكەنىن ەشكىم ءدوپ باسىپ ايتا المادى. اعامىز تۋرالى ول كەزدە تەك قانا اڭىزدار عانا جۇرەتىن. جۇمىسىنان قولى بوسامايدى دەيتىن. «تالاي جىلى ماسكەۋدە ءوتتى ەمەس پە؟» دەپ قوسادى ءبىرى.
سەرىكبولسىن اعاعا الدىمەن ۇستازىمىز، جۋرناليست بەكتەمىروۆ شاياحمەت امانداستى. ەكەۋى قۇشاقتاسىپ ۇزاق تۇردى. ءبىز ءبارىن الىستان عانا كوردىك.
ءبىر ۋاقىتتا ەلدىڭ ءبارى كلۋبقا بەتتەدى دە، «چايكانىڭ» ماڭىندا ەشكىم قالمادى. جۇرەكسىنىپ تۇرمىز. سوندا دا اقىرىن-اقىرىن جىلجىپ جانىنا باردىق. ارتقى اينەكتەرى قاپ-قارا، ءىشى كورىنبەيدى. «قانداي ەكەن؟» دەپ قويامىز. بوي ۇيرەنگەن سوڭ، ودان دا جاقىن كەلدىك. قولدى كولەگەيلەپ، تەرەزەدەن ىشكە ۇڭىلدىك. كەرەمەت! وتىراتىن ورىندىعى مەن ەسىگىنە دەيىن قىپ-قىزىل اتلاسپەن تىستالعان سياقتى. ار جاعىندا تاماق ىشەتىن ۇستەلىنە دەيىن بار ەكەن.
اعامىز كەلەتىن كۇن جاقىنداعاندا ول كىسىمەن تۋىسپايتىن، ول كىسىمەن جاقىن ارالاسپاعان ەشكىم قالماعانداي. ءبارى بىرگە ءوسىپتى. «سەپون» دەيتىنبىز دەيدى. مەكتەپتى ۇزدىككە ءبىتىرىپتى. سوعىس كەزىندە قوي باققان. اساۋ ۇيرەتۋدىڭ شەبەرى ەكەن. ءوز كۇشىمەن وقىعان. «اۋىلعا ءبىر دۇرىستاپ جول دا سالىپ بەرمەدى» دەيتىن وكپە دە بار اراسىندا.
اعامىزبەن كەزدەسۋدە نە ايتىلعانىن بىلمەيمىز. كلۋبقا ءبىزدى كىرگىزبەدى. ءبىز «چايكانىڭ» ماڭىنان قايتقانبىز…
بىراق اۋىلىمىز سەپون اعالارى پرەزيدەنتتىككە تۇسكەندە داۋىستىڭ كوبىن نازارباەۆقا بەردى. ءسويتىپ بەرگىزگەن دە شىعار؟ ەنگەلس عابباسوۆقا ءبىر داۋىس بەرىپتى دەپ جۇرەتىن.
- 100 پروتسەنت ابدىلدينگە بەرسە دە، تۋعان اۋىلى عوي، ەشكىم ەشكىمنىڭ باسىن كەسىپ المايتىن ەدى، – دەيتىن مارقۇم اكەم.
«جوعارى جاق قوي» دەيتىن ەل اقتالىپ. «ايتپەسە، سەپون اعا قىزىلكەسىكتىڭ جۇرەگىندە عوي!» دەپ قوشتايتىن…
سەپون اعا! 80 جاسىڭىز قۇتتى بولسىن! ءسىز شىنىندا دا قىزىلكەسىكتىڭ جۇرەگىندەسىز!

Bolat Mursalimنىڭ facebook پاراقشاسىنان الىندى

Related Articles

  •    ەروفەەۆانىڭ عىلىمداعى بەيباستاقتىعى  

       ەروفەەۆانىڭ عىلىمداعى بەيباستاقتىعى  

       القيسسا ابىلقايىر حان جايلى وربىگەن قولايسىز اڭگىمەلەرگە بايلانىستى كولەمدى سىن ماقالا جازىپ ەك بۇدان جيىرما جەتى جىل بۇرىن. اراشا ءتۇسىپ. بىرەۋلەردىڭ ايتىپ جۇرگەنىندەي ەمەس دەپ. دالەلدەرىمىزدى كەلتىرىپ. «انا ءتىلى» گازەتىنە جاريالادىق، 1998 جىلى. بىردە كىتاپ دۇكەنىنە باس سۇققانىمدا كوزىم سورەدەگى «حان ابۋلحاير: پولكوۆودەتس، پراۆيتەل ي پوليتيك» اتتى كىتاپقا ءتۇستى. قۋانىپ، قولىما الدىم. اقتارا باستادىم. باسپادان 1999 جىلى شىعىپتى. اۆتورى – يرينا ەروفەەۆا ەسىمدى تاريحشى ەكەن. تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى. بۇل – 2000 جىلى جاز ايى-تىن. ساتىپ الدىق. وقىدىق. 1710 جىلى ءۇش ءجۇزدىڭ قازاعى قاراقۇمدا ابىلقايىردى حان قىپ سايلاپ الىپتى. عازيز تاۋكەنىڭ كوزى تىرىسىندە-اق. وسىعان ءسال شۇبالاندىق. بىراق راس تا شىعار، وقيعانى ارنايى زەرتتەگەن تاريحشى ايتىپ وتىر عوي دەپ كۇدىگىمىزدى سەيىلتىك.

  • جۇمابەك تاشەنەۆتىڭ تۋعانىنا 110 جىل

    جۇمابەك تاشەنەۆتىڭ تۋعانىنا 110 جىل

    بۇگىن جۇمابەك تاشەنەۆتىڭ تۋعانىنا 110 جىل تولىپ وتىر. قۇجاتتاردى وقىساق، حرۋششەۆ قىرىمدى ۋكرايناعا بەرگەن سوڭ رەسپۋبليكالاردىڭ ايماقتارىن باسقاشا بولمەك بولعان ەكەن. قازاقستاندا تسەليننىي كراي قۇرىپ، ەلدىڭ وڭتۇستىك بولىگىن كورشى ەلدەرگە بەرۋگە ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسى بولعان. بۇل ماسەلەنىڭ ءتىپتى قاراستىرىلۋىنا قارسى شىققان. كەيىن وسى ۇستانىمى ءۇشىن قىزمەتى تومەندەتىلدى. مينيسترلەر كابينەتىنىڭ توراعاسى قىزمەتىندە ب.مومىشۇلى، ر.قوشقارباەۆتى ۇلى وتان سوعىسىنىڭ باتىرى اتاعىنا بىرنەشە رەت ۇسىنىپتى. س.نۇرماعامبەتوۆكە كومەكتەسىپتى. 1960ج 212 پاتەرلى ءۇيدى قازاق ونەرىنىڭ مايتالماندارىنا بەرگىزىپتى. 1955ج قىتايدان ورالعان 100 وتباسى دالادا قالعاندا ولاردىڭ ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن ۇكىمەتتەن ارنايى كوميسسيا قۇرۋدى سۇراعان ەكەن. ەلگە قىزمەت ەتكەن ازامات قوي. p.s. مۇنداي پرينتسيپشىلدىك – بۇگىندە سيرەك كەزدەسەتىن قاسيەت. Nurmukhamed Baigarayev

  • ناۋرىز تۋرالى ماڭىزدى قۇجات

    ناۋرىز تۋرالى ماڭىزدى قۇجات

    اشىق دەرەككوزدەردەن 1920 جىلعى 20 ناۋرىزدا تاشكەنتتە تۇرار رىسقۇلوۆ قول قويعان ناۋرىزدى اتاپ ءوتۋ تۋرالى بۇيرىققا كوزىم ءتۇستى. دەمەك، بيىل بۇل تاريحي قۇجاتقا – 105 جىل! الايدا، ارادا نەبارى التى جىل وتكەن سوڭ 1926 جىلى ناۋرىزعا تىيىم سالىندى. ال، 1920 جىلى تۇركىستان كەڭەستىك رەسپۋبليكاسىنىڭ ورتالىق اتقارۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى بولىپ قىزمەت ەتكەن تۇرار رىسقۇلوۆتىڭ تاعدىرى قانداي قايعىمەن اياقتالعانى بارشامىزعا ءمالىم. ونى “حالىق جاۋى” دەپ تانىپ، 1938 جىلدىڭ 10 اقپانىندا اتۋ جازاسىنا كەسكەن… ناشەل ۆوت تاكوي دوكۋمەنت ۆ وتكرىتىح يستوچنيكاح: پريكاز، يزداننىي ۆ تاشكەنتە تۋراروم رىسكۋلوۆىم وت 20 مارتا 1920 گودا و پرازدنوۆاني ناۋرىزا. پولۋچاەتسيا، ۆ ەتوم گودۋ ەتومۋ يستوريچەسكومۋ دوكۋمەنتۋ يسپولنيلوس 105 لەت! ۆ 1926 گودۋ ناۋرىز وكازالسيا پود زاپرەتوم. ا

  • الاشتىڭ العاشقى ماتەماتيكتەرى

    الاشتىڭ العاشقى ماتەماتيكتەرى

    فوتو: aikyn.kz ماتەماتيكا – ادامزات وركەنيەتىنىڭ دامۋىنا نەگىز بولعان ىرگەلى عىلىمداردىڭ ءبىرى. ونىڭ باستاۋىن ەجەلگى مىسىر، ۆاۆيلون، ءۇندىستان، قىتاي جانە گرەكيا وركەنيەتتەرىنەن بايقاۋعا بولادى.  بۇل حالىقتار ماتەماتيكالىق ءبىلىمنىڭ العاشقى جۇيەلەرىن قالىپتاستىرىپ، اريفمەتيكا، گەومەتريا، الگەبرانىڭ نەگىزدەرىن قالادى. كەيىنگى ورتا عاسىرلاردا اراب-مۇسىلمان الەمى ماتەماتيكا عىلىمىنىڭ دامۋىنا زور ىقپال ەتتى. ءال-حورەزمي، ءال-فارابي، ومار حايام، ناسيرەددين تۋسي سىندى عالىمدار الگەبرا، تريگونومەتريا، ساندار تەورياسى مەن استرونوميا سالالارىندا جاڭالىقتار اشىپ، كەيىنگى ەۋروپالىق عىلىمعا نەگىز قالادى. بۇل ءۇردىس تۇركى حالىقتارى قونىستانعان ايماقتارعا دا اسەر ەتتى. قازاق دالاسىندا ماتەماتيكالىق ءبىلىمنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرى بولدى. كوشپەلى وركەنيەت تۇرمىس-تىرشىلىكتىڭ قاجەتتىلىكتەرىنە نەگىزدەلگەن ماتەماتيكامەن تىعىز بايلانىستا دامىدى. قازاق حالقى استرونوميالىق ەسەپتەۋلەرگە سۇيەنە وتىرىپ، ۋاقىتتى انىقتاۋ ادىستەرىن قولداندى، گەومەتريالىق پرينتسيپتەردى جەر ولشەۋدە، قۇرىلىس سالۋدا،

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى:

Zero.KZ