ۋكراينا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى دميتري كۋلەبا ازاتتىقتىڭ ۋكراين قىزمەتىنە (رادiو سۆوبودا) بەرگەن سۇحباتىندا ەۋرواتلانتيكا قاۋىپسىزدىگىنىڭ بولاشاعى جايلى پىكىرىن ايتتى.
“ەۋرواتلانتيكا قاۋىپسىزدىگىنىڭ بولاشاعى ۋكراينادا شەشىلىپ جاتىر. جانە ءدال قازىر مۇنى نەگىزگى استانالار ءتۇسىندى. الەمنىڭ وزگە بولىگىندە بولىپ جاتقاننىڭ بارلىعى – پەريفەريا. بۇل ماڭىزدى، مۇنى ءتۇسىنۋ، ەسەپكە الۋ قاجەت، بىراق قازىر ءبىز ورتالىقپىز” دەدى مينيستر.
ونىڭ سوزىنشە، كيەۆ الەمدىك ديپلوماتيا ورتالىعىنا اينالعان، ال الەم ۋكراينادا بولىپ جاتقان جاعدايدى ءجىتى باقىلاپ وتىر.
بۇعان قوسا مينيستر، رەسەي مەن قازاقستان وزدەرىنىڭ “تەز ءارى قاتاڭ” ارەكەت ەتە الاتىنىن كورسەتتى دەيدى. سوندىقتان سول ايماقتاعى پوزيتسيالارىن كۇشەيتكەنىن اتاپ ءوتتى.
“اسكەري تىلمەن ايتقاندا، بۇل رەسەيدىڭ ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك شارتى ۇيىمى (ۇقشۇ) اياسىندا جىلدام ارەكەت ەتە الاتىنىن كورسەتكەن جەرگىلىكتى وپەراتسيا بولدى. قازاقستانداعى جاعدايدى تۇراقتاندىرۋ ءۇشىن ۇقشۇ كۇشتەرىنىڭ قاجەتى بولدى ما دەگەنگە توقتالماي-اق قويايىن، بىراق رەسەي تەز ءارى قاتاڭ ارەكەت ەتە الاتىنىن سەزدىردى. ونى تەك ۆاشينگتون ەمەس، پەكين دە كورىپ، ەستىدى. مۇنداي شارادان كەيىن بۇل ايماقتا رەسەي پوزيتسياسى كۇشەيە تۇسەرى انىق” دەدى كۋلەبا.
2 قاڭتاردا جاڭاوزەن تۇرعىندارى ەكى ەسە قىمباتتاعان سۇيىلتىلعان گاز باعاسىن تومەندەتۋدى تالاپ ەتىپ ميتينگىگە شىقتى. كەيىن جاڭاوزەندى قولداعان بەيبىت ميتينگ لەگى بۇكىل قازاقستاندى قامتىدى. ەكونوميكالىق ماسەلەلەرمەن بىرگە ساياسي تالاپتار كوتەرگەن جۇرت بۇرىنعى پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ساياساتقا مۇلدە جولاماۋىن، ونىڭ ءوز ورنىنا پرەزيدەنت ەتىپ قالدىرعان قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ قىزمەتتەن كەتۋىن، ەلدە ساياسي رەفورمالار جۇرگىزىلۋىن تالاپ ەتتى.
5 قاڭتاردان باستاپ بيلىك “دەسترۋكتيۆتىك كۇشتەردى” جەلەۋ ەتىپ، حالىققا قارسى قارۋ قولدانا باستادى. ۇكىمەت الماتىعا شەتەلدە دايىندىقتان وتكەن-مىس “20 مىڭ تەرروريست” شابۋىلداعانىن مالىمدەگەن. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ ۇقشۇ-دان اسكەري كومەك سۇرادى.
بيلىك ورىندارى ايماقتاردا “تەررورعا قارسى وپەراتسيالار” باستالعانىن حابارلاپ، پرەزيدەنت كۇش قۇرىلىمدارىنا “ەسكەرتپەستەن وق اتىپ، جويۋدى” تاپسىردى.
قازاقستانعا ۇقشۇ اسكەرىن كىرگىزۋ ەلدىڭ ىشىندە دە، سىرتىندا دا قاتتى سىنعا قالدى. اسكەري كىرگىزۋدى ايىپتاعان اكتسيالار وسى ۇيىمعا مۇشە ەلدەردىڭ كەيبىرىنىڭ استاناسىندا ءوتتى.
7 قاڭتاردا رەسەي قورعانىس مينيسترىلىگى نەگىزىنەن رەسەيلىك اسكەريلەردەن تۇراتىن ۇقشۇ بولىمشەلەرى قازاقستاندا “العا قويعان مىندەتتى اتقارۋعا كىرىسكەنىن” حابارلادى. 11 قاڭتاردا پرەزيدەنت توقاەۆ رەسەي باستاعان اسكەري اليانس كۇشتەرىنىڭ ەلدەگى ميسسياسيا اياقتالعانىن، ولاردىڭ 13 قاڭتاردان قازاقستاننان كەتە باستايتىنى، ون كۇندە تولىق شىعىپ كەتەتىنىن مالىمدەدى. قازاقستان بيلىگى مەن رەسەي قورعانىس مينيسترلىگى 19 قاڭتاردا ۇقشۇ كۇشتەرى قازاقستاننان تۇگەل شىعىپ كەتتى دەپ جاريالادى.
رەسمي مالىمەت بويىنشا، قاڭتار وقيعاسى كەزىندە كەمى 227 ادام، سونىڭ ىشىندە كۇش قۇرىلىمدارىنان 19 ادام مەرت بولعان. بيلىك ولگەندەردىڭ كەيبىرىن “قارۋلى بانديتتەر” مەن “تەرروريستەر” دەپ اتاپ، تارتىپسىزدىكتەرگە سولار كىنالى دەپ مالىمدەدى. بىراق وعان دالەل كورسەتپەگەن. بيلىك قاڭتار قىرعىنى كەزىندە مەرت بولعاندار اراسىندا بەيبىت تۇرعىن سانى قانشا ەكەنىن ءالى كۇنگە ايتپاي وتىر.
پىكىر قالدىرۋ