X-37B ҚҰПИЯ КОСМОПЛАНЫ 908 КҮННЕН СОҢ ЖЕРГЕ ОРАЛДЫ

X-37B قۇپيا كوسموپلانى 908 كۇننەن سوڭ جەرگە ورالدى

| Nov 14, 2022

315409321_612367817345677_7198070540764069436_n

2022 جىلى 12 قاراشادا اقش عارىش كۇشتەرىنىڭ Boeing X-37B ۇشقىشسىز كوسموپلانى كەننەدي عارىش ورتالىعىنىڭ قونۋ جولاعىنا ءساتتى قوندى (فوتودا). ول عارىشقا 2020 جىلى 17 مامىردا كوتەرىلگەن ەدى. ءسويتىپ، وربيتادا 908 كۇن بولعان X-37B ءوز رەكوردىن تاعى جاڭارتتى.

بۇعان دەيىن كەزەك ۇشاتىن ەكى X-37B كەمەسى وربيتادا 22.04.2010 – 03.12.2010 (224 تاۋلىك), 05.03.2011 – 16.06.2012 (469 تاۋلىك), 11.12.2012 – 17.10.2014 (675 تاۋلىك), 20.05.2015 – 07.05.2017 (718 تاۋلىك), 07.09.2017 – 27.10.2019 (780 تاۋلىك) ارالىعىندا بولىپ قايتقان. كوسموپلان وربيتاعا زىمىرانمەن شىعارىلادى. التى ميسسيانىڭ بەسىنشىسىن Falcon 9, قالعان بەسەۋىن Atlas V ۇشىردى. ال جەرگە ورالعاندا، X-37B كادىمگى ۇشاقشا جولاققا قونادى.

بوينگ كورپوراتسياسى جاساعان كەمەلەردىڭ ۇزىندىعى 8,9 م، بيىكتىگى 2,9 م، قانات قۇلاشى 4,5 م. ۇشۋ ماسساسى 5 توننا، وربيتاعا 900 كگ-عا دەيىن پايدالى جۇكتەمە شىعارىپ، قايتارا الادى. X-37B ءبىر روكەتداين AR-2/3 قوزعاعىشىمەن، كۇن ەلەمەنتتەرى جانە اككۋمۋلياتورلارمەن جابدىقتالعان.

قۇپيا كوسموپلان بارلاۋ ماقساتتارى مەن جاڭا تەحنولوگيالاردى سىناقتان وتكىزۋگە ارنالعان دەگەن بولجام بار. 200–750 كم بيىكتىكتە ۇشاتىن عارىشتىق ۇشاق وربيتاسىن تەز وزگەرتىپ، شۇعىل مانەۆر جاساۋعا قابىلەتتى. بۇل جولعى ساپارىندا ول جۇك بولىمىنەن FalconSat 8 ميكروسەرىگىن، سونداي-اق تاعى ءبىر نىساندى وربيتاعا شىعاردى. العاش قولدانىلعان قىزمەتتىك ءمودۋلدىڭ ارقاسىندا، بۇرىنعىدان كوبىرەك ەكسپەريمەنت وتكىزۋ جوسپارلانعان ەدى.

قىتايدا دا قۇپيا كوسموپلان بارى ءمالىم. ول 2020 جىلى قىركۇيەكتە وربيتادا ەكى-اق تاۋلىك بولىپ قايتسا، ەكىنشى ۇشۋ بيىلعى 4 تامىزدان بەرى جالعاسۋدا. عارىشتىق ۇشاق قازاندا وربيتاسىن 597 ح 608 كم-گە دەيىن كوتەردى، كەيىن ودان ءبىر نىسان اجىرادى. تاسىعىش زىمىراننىڭ جۇكتەمە قاقپاعىنىڭ ءپىشىنى مەن ولشەمى بويىنشا، قىتاي كوسموپلانىنىڭ X-37B-عا قاتتى ۇقسايتىنى بولجانعانىن جازعانبىز.

فوتو: Staff Sgt. Adam Shanks / US Space Force / Boeing

فيزيكا جانە عارىش

قازاق جاستارى بۇگىندە جاپپاي ورىستانۋ پروتسەسىن باستان كەشۋدە.

kerey.kz

قازاق جاستارى بۇگىندە جاپپاي ورىستانۋ پروتسەسىن باستان كەشۋدە. بالا-باقشادان باستاپ، مەكتەپ، جوعارى وقۋ ورنى، ەڭبەك مەكەمەلەرىنىڭ بارلىعى نەگىزىنەن ورىس تىلىنە كوشۋدە. ءوز ەركىمەن ەمەس، ادىلەتسىز بيلىكتىڭ ۇزاق جىلعى سولاقاي ساياساتىنىڭ ارقاسىندا. كوشەدە، كەڭسەدە، دۇكەندە، كولىكتە، قوعامدىق ورىندا قازاققا قازاق ورىسشا سويلەمەسەڭ نەمەسە ۇلتتى ساقتاۋ كەرەك دەگەن جاۋاپكەرشىلىك جۇگىن ۇستانىپ، سەنىمەن ورىسشا سويلەسىپ تۇرعان قازاققا قازاقشا سويلە دەپ ەسكەرتۋ جاساساڭ بولدى، ءبىتتى، بالە-جالاعا قالاسىڭ. زاڭ دا، ونى ورىنداۋشى پوليتسيا، پروكۋراتۋرا، سوت تا ورىسقۇلدى قولدايدى، ۇلتقا جانى اشىعان قازاقتى مۇلدە قورعامايدى. بۇل قانداي ادىلەتتىلىك؟! مەملەكەتتىك ءتىلدى، مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىكتى جەكەلەگەن ادام ەمەس، وسىعان جاۋاپتى مەملەكەتتىك قۇرىلىمدار قورعاۋى كەرەك قوي. جەكە ادام ەمەس، ەڭ الدىمەن بيلىك قورعاۋى كەرەك. قازاق جەكە تاۋەلسىز مەملەكەت بولىپ تۇرسا
ەندى قازاق ءتىلىن ەلەمەيتىن مەكەمە بايكوتتىڭ نىساناسىنا ىلىگىپ، شىعىنعا باتا بەرەتىن بولادى

kerey.kz

كەيدە قوعامدى ءبىر عانا وقيعا قوزعالىسقا ءتۇسىرىپ، ىشتە قاتقان شەمەندى جارىپ جىبەرەدى. بۇل جولى ءدال سونداي احۋال ورىن الدى. Magnum دۇكەندەر جەلىسىندە ورىس ءتىلدى ءبىر ازامات قازاق ءتىلىن بىلمەيتىن كۋرەرگە شاعىم ءتۇسىرىپ، ارتىنان دۇكەن اكىمشىلىگى الگى كۋرەردى جۇمىستان شىعارىپ، ماسەلەنى جىلى جاۋىپ قويا سالماق بولعاندا، جۇرتشىلىق وقىستان ويانىپ كەتتى. بۇل تەك ءبىر ازاماتتىڭ رەنىشى نەمەسە دۇكەننىڭ ىشكى ءتارتىبى ەمەس. بۇل – تىلدىك تەڭسىزدىككە قارسى ۇلتتىڭ رەفلەكسى. قازاقتىڭ ءوزى، ءوز جەرىندە، ءوز تىلىندە سويلەي المايتىن كۇنگە جەتتىك پە دەگەن سۇراق سانانى سىزداتىپ تۇر. ءوز ەلىندە تۇرىپ، ءوز تىلىندە سويلەمەيتىن ازاماتتى قوعامنان الاستاتىلۋى اقىلعا سيمايتىن دۇنيە. ال Magnum دۇكەندەرى جەلىسى وتتى كۇلمەن كومىپ قويعانداي بولدى. قازاق ءتىلى – ەلدىڭ وزەگى. وعان جاسالعان
قازاقستان ءوزىنىڭ العاشقى ميكروچيپىن جاساپ شىعاردى

kerey.kz

Nurmukhamed Baigarayev وسى اپتادا قازاقستان ءوزىنىڭ العاشقى ميكروچيپىن جاساپ شىعاردى دەگەن اقپارات تارادى. جاقسى جەتىستىك. بىراق ەندى ءسال-ءپال ۇڭىلسەك، ءچيپتىڭ ارحيتەكتۋراسى نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرتحاناسىندا جاسالعان، بىراق ونى قىتايدا وندىرگەن. سەبەبى بىزدە ءالى چيپ وندىرەتىندەي تەحنولوگيا جوق. ءبىر قىزىعى، قىتايلىق ينستيتۋت ءچيپتى تەگىن شىعارىپ بەرگەن. وعان دا راقمەت، ايتپەسە ول قىزمەتتىڭ قۇنى قىمبات. بۇل جوبانىڭ جەتەكشىسى (سۋرەتتە) ەندى ول ءچيپتى قايدا قولدانۋعا بولادى دەپ تەستىدەن وتكىزىپ جاتىرمىز دەپتى ءوز پاراقشاسىندا. وعان قوسا، چيپ ءسال-ءپال قالىڭداۋ سياقتى. سمارتفونداردا 5-7 نانومەتر چيپ ورناتىلادى، وتاندىق چيپ 28 نانومەتر ەكەن. ءوزىم تاڭقالعان ءبىر فاكت وقىدىم. ميكروچيپ شىعارۋدا الەمدە تانىمال بولعان كومپانيالار ارمەنيادا ءوز وفيستەرىن اشىپ ۇلگەرىپتى. ول AMD, NVIDIA, Xilinx, Synopsys, National Instruments, Mentor Graphics
گارۆارد ۋنيۆەرى جىلىنا 200 مىڭ دوللاردان كەم تابىس تاباتىن وتباسىلاردىڭ ستۋدەنتتەرىن تەگىن وقىتامىز دەپ شەشىم شىعارىپتى.

kerey.kz

Nurmukhamed Baigarayev گارۆارد ۋنيۆەرى جىلىنا 200 مىڭ دوللاردان كەم تابىس تاباتىن وتباسىلاردىڭ ستۋدەنتتەرىن تەگىن وقىتامىز دەپ شەشىم شىعارىپتى. بيىل بۇل ۋنيۆەردە وقۋ شىعىنى جىلىنا 83 مىڭ دوللاردى قۇرايدى ەكەن. وسىنداي جاڭالىقتاردى وقىعاندا دۇرىس كاپيتاليزمنىڭ مىسالىن كورەمىن. باقۋات كاپيتاليستەر ءىرى وقۋ ورنىن قارجىلاندىردى. باسقا دا تابىسى كوپ. بۇگىندە ەنداۋمەنت قوردا 52 ميلليارد دوللارداي جينالعان. سول اقشاعا تابىسى ازداۋ وتباسىنىڭ بالالارىن تەگىن وقىتىپ، قايىرىمدىلىق جاساي الادى. سودان تەك بايدىڭ بالاسى عانا ەمەس، قاراپايىم وتباسىدان شىققان بالا دا الەمنىڭ ۇزدىك ۋنيۆەرىندە وقۋعا مۇمكىندىك الادى (ول ءۇشىن الدىمەن گرانتتى جەڭۋ كەرەك). بۇدان قوعام تەك ۇتادى، مەملەكەت داميدى. ياعني، قايىرىمدىلىق جۇرتتان جىلۋ جيناپ، وت سلۋچايا ك سلۋچايۋ جاسالمايدى، جينالعان ناقتى اقشاعا، جوسپارلى، جۇيەلى تۇردە ىسكە
“جويقىن” جاڭالىق جانە قۋانۋ. سەزىلمەگەن ۆيبراتسيالار

kerey.kz

وسى اپتادا قازاقستان بلوكتىق بيۋدجەتكە ءوتتى. ياعني، ايماق باسشىلارى ورتالىققا تەلمىرە بەرمەي ءوز بيۋدجەتىن باسقارۋ، تەز ارادا ىشكى ۇلەستىرۋدە دەربەستىك الدى. جانە يگەرىلمەي قالعان سومانى كەلەسى جىلى دا ۋايىمداماي باعىتتاۋعا مۇمكىندىك اشىلدى. بۇل قالاي بولعاندا دا “بار اقشانى جىل بىتپەي تۇرىپ يگەرىپ قالايىق” دەگەن ساپاسىز جۇمساۋلاردىڭ الدىن الادى. وسىمەن يگەرۋ جارىسىنىڭ ءداۋىرى رەسمي ءبىتتى. ەندى ءار تيىندى ساپالى جۇمساۋ ءبىرىنشى ورىنعا شىعادى. سەبەبى، سالىق وسكەن سايىن بيۋدجەت اقشاسىنىڭ سالماعى ارتادى. ەندى ءار ازاماتتىڭ ءوزى قينالىپ تولەگەن سالىقتىڭ قايدا جۇمسالىپ جاتقانىن انىقتاپ، ونىڭ دۇرىس باعىتتالۋىن تالاپ ەتەتىنى زاڭدى. بلوكتىق بيۋدجەت ءار اكىمگە وسى تالاپتى ساپالى ورىنداۋ ءۇشىن دەربەس قيمىلداۋعا رۇقسات بەرىپ وتىر. ال بۇل اكىم كىم؟ بيىلدان باستاپ بارلىق اۋدان مەن