19 قىركۇيەكتە ازەربايجان تاۋلى قاراباقتا “انتيتەرروريستىك وپەراتسيا” باستاعانىن مالىمدەدى. باكۋدىڭ بۇل مالىمدەمەسىنەن سوڭ قاراباقتا تۇراتىن ارمياندار ارتيللەريادان شابۋىل باستالعانىن ايتادى.
“ستەپاناكەرتتە جارىلىس ەستىلىپ جاتىر. بالالار مەن اتا-انالار جەرتولەلەرگە ءتۇستى. بالكونىمنان ءار جاقتان جارىلىس داۋىسى ەستىلىپ جاتىر، توقتار ەمەس. ارتيللەريا قاتتى اتقىلاپ جاتىر، اتىس داۋىسى دا تولاستار ەمەس” دەدى تاۋلى قاراباقتاعى تاۋەلسىز جۋرناليست مارۋت ۆانيان.
ازاتتىقتىڭ ارميان قىزمەتىنىڭ حابارلاۋىنشا، 19 قىركۇيەك 11:10-دا ازەربايجان كۇشتەرى قاراباقتاعى اسكەران اۋدانىن اتقىلاعان. “ەحو كاۆكاز” سايتى ستەپاناكەرت قالاسىندا اۋە دابىلى قاعىلعانى حابارلاندى.
تاۋلى قاراباقتاعى ارميانداردىڭ باقىلاۋىنداعى ايماقتىڭ ومبۋدسمەنى گەگام ستەپانيان شابۋىلدان ءبىر ەرەسەك ادام، ءبىر بالا قازا تاپقانىن; سەگىز بالا، ءۇش ەرەسەك ادام جارالانعانىن ايتادى.
جاعدايدىڭ ۋشىعۋىنا نە سەبەپ بولدى؟
ازەربايجان ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك قىزمەتى “قاراباقتاعى ارميان اسكەريلەرى احمەدبەيلي-فيزۋلي-شۋشا اۆتوجولىنا ديۆەرسيالىق جولمەن كىرىپ، تانكىگە قارسى مينا قويىپ كەتكەن. 19 قىركۇيەكتە سول مينالار جارىلىپ ەكى بەيبىت تۇرعىن قازا تاپتى” دەپ مالىمدەدى.
بۇعان قوسا باكۋ حودجاۆەند اۋدانىنداعى جولدا دا مينا جارىلىپ، ءتورت پوليتسەي قازا تاپتى دەپ وتىر. ازەربايجاننىڭ ايتۋىنشا، بۇل پوليتسەيلەر “تەرروريزم ارەكەتى بولعان جەرگە بارا جاتقان” دەيدى. بۇل ەكى جول دا رەسەيدىڭ بىتىمگەر اسكەرىنىڭ باقىلاۋىندا ەدى.
تاۋلى قاراباقتىڭ اسكەرى باكۋدىڭ بۇل مالىمدەمەلەرىن جوققا شىعارىپ، “ازەربايجان جالعان اقپارات تاراتىپ، اسكەري شابۋىلعا سىلتاۋ ىزدەپ تاپتى” دەدى.
باكۋدىڭ تالابى قانداي؟
ازەربايجان قورعانىس مينيسترلىگى قاراباقتاعى اسكەري وپەراتسيانى “ارانداتۋ ارەكەتتەرىن تىيۋ ءۇشىن”، “ارمەنيا قارۋلى كۇشتەرىن ازەربايجانعا تيەسىلى جەرلەردەن شىعارۋ ءۇشىن”، “ازەربايجاننىڭ بەيبىت تۇرعىندارىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن” باستاعانىن مالىمدەدى.
بۇدان بولەك، رەسمي باكۋ وپەراتسيانىڭ ماقساتى “كونستيتۋتسيالىق قۇرىلىمدى قالىپقا كەلتىرۋ” دەپ وتىر.
ازەربايجان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى تاۋلى قاراباقتان ارميان اسكەري كۇشتەرىنىڭ تولىق شىعۋىن، ستەپاناكەرتتەگى “رەجيمنىڭ” تاراۋىن تالاپ ەتتى. ۆەدومستۆو “ايماقتا بەيبىتكە كەلىسىمگە كەلۋدىڭ جالعىز جولى – وسى” دەيدى.
ازەربايجان اسكەريلەرى قاراباقتا “دالدىگى جوعارى قارۋ قولدانىپ”، ارمەنيا قارۋلى كۇشتەرىنىڭ قارۋلارىن جويىپ جاتىرمىز دەيدى. ەلدىڭ قورعانىس مينيسترلىگى بەيبىت تۇرعىنداردى قاراباقتاعى قاۋىپتى ايماقتان ەۆاكۋاتسيالاۋ ءۇشىن گۋمانيتارلىق كوريدور مەن قابىلداۋ ورتالىقتارى اشىلدى دەيدى. بىراق بۇل اقپارات تاۋەلسىز دەرەككوزدەر ارقىلى راستالعان جوق.
ارمەنيا تارابى نە دەيدى؟
ارمەنيا پرەمەر-ءمينيسترى نيكول پاشينيان تاۋلى قاراباقتاعى جاعدايعا بايلانىستى ەلدىڭ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ شۇعىل جيىنىن وتكىزىپ، ء“بىرىنشى كەزەكتە رەسەيلىك بىتىمگەرلەر شارا قابىلداۋى ءتيىس. ەكىنشىدەن، بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنەن شارا كۇتەمىز” دەدى.
قاراباقتاعى ارميان ۇكىمەتىنىڭ بۇرىنعى باسشىسى رۋبەن ۆاردانيان ينتەرنەتتە “ايماققا ارتيللەريادان شابۋىل جاسالىپ جاتقانىن” جازدى. ول ارمەنيانى تەز ارادا “تاۋلى قاراباقتى مويىنداپ، ازەربايجاننان قورعاۋعا شاقىردى”.
ال ارمەنيا قورعانىس مينيسترلىگى قاراباقتا “ارمەنيالىق اسكەريلەر جوق جانە بولماعان” دەپ مالىمدەدى.
“ازەربايجان تارابى تاۋلى قاراباقتا ارمەنيانىڭ قارۋلى كۇشتەرى، اسكەري تەحنيكالارى بار دەپ تاعى دا جالعان اقپارات تاراتىپ وتىر” دەيدى ۆەدومستۆو.
ەۋروپا وداعى ازەربايجاندى قاراباققا شابۋىلدى توقتاتۋعا شاقىردى.
ال رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ رەسمي وكىلى ماريا زاحاروۆا ازەربايجان قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ “رەسەيلىك بىتىمگەرلەرگە “انتيتەررورلىق شارا” تۋرالى الدىن الا ەسكەرتتىك” دەگەن مالىمدەمەسىن جوققا شىعاردى. ول “رەسەيلىك اسكەريلەر جاعداي جايلى انتيتەررورلىق شارا باستالاردان بىرەر مينۋت بۇرىن ءبىلدى” دەيدى.
تاۋلى قاراباققا تالاس
تاۋلى قاراباق رەسمي تۇردە ازەربايجان اۋماعى سانالادى، بىراق بۇل ايماقتا ەتنيكالىق ارمياندار باسىم. تاۋلى قاراباقتاعى ارميانداردى ەرەۆان قولداپ وتىر. ازەربايجان مەن ارمەنيا تاۋلى قاراباق ايماعى ءۇشىن 1988 جىلدان بەرى قاقتىعىسىپ كەلەدى. 1988-94 جىلدارى اراسىنداعى سوعىستا 30 مىڭداي ادام قازا بولدى. 1994 جىلى ەكى ەل قاقتىعىستى توقتاتۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويعان. كەيىن تاۋلى قاراباق ەتنيكالىق ارميانداردىڭ باقىلاۋىندا بولدى. تاۋلى قاراباق ايماعى 1991 جىلى تاۋەلسىزدىك جاريالاپ العان. بىراق بۇل تاۋەلسىزدىك حالىقارالىق دەڭگەيدە مويىندالمادى.
2020 جىلى قىركۇيەكتە ازەربايجان مەن ارمەنيا تاۋلى قاراباقتا قايتا قاقتىعىستى. بۇل قاقتىعىستان سوڭ ازەربايجان تاۋلى قاراباقتاعى ستەپاناكەرتتەن باسقا بارلىق ايماقتى، سونىمەن قاتار مارداكەرت جانە مارتۋني قالالارىن وزىنە قايتارىپ العان. ال تاۋلى قاراباققا ماسكەۋ بىتىمگەر اسكەرىن كىرگىزگەن.
بيىل تاۋلى قاراباقتا جاعداي قايتا ۋشىعىپ، تاراپتار ءبىر-ءبىرىن كەلىسىمدى بۇزدى دەپ ايىپتاي باستادى.
پىكىر قالدىرۋ