مايرا مۇحامەدقىزى
مايرا مۇحامەدقىزى – (ساحنادا Maira Kerey – مايرا كەرەي ەسىمىن پايدالانادى) (1965 جىلدىڭ 5 قىركۇيەك كۇنى قىتايدىڭ قۇلجا قالاسىندا دۇنيەگە كەلدى) قازاقتىڭ ەڭ اتاقتى وپەرا ءانشiسi (سوپرانو), قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى. پاريجدەگى “گراند وپەرانىڭ” قازاقستاننان شىققان جالعىز تۇڭعىش ءانشى.مايرا مۇحامەدقىزى قحر-دا ونەرلى وتباسىندا تۋىپ، وسكەن. تاريحي وتانىنا 1994 جىلى ورالدى. اكەسى مۇحامەد ابدىقادىرۇلى — كومپوزيتور، پروفەسسور، مۋزىكا زەرتتەۋ سالاسى بويىنشا كوپتەگەن كىتاپتاردىڭ اۆتورى. اناسى كامال قۋانىشقىزى — ءانشى، قحر حالىق ءارتىسى.
مايرا مۇحامەدقىزى بەيجىڭ ۇلتتار ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ مۋزىكا فاكۋلتەتىن (دجوۋ بەن چين سىنىبى) جانە پەكين كونسەرۆاتورياسىن (گو شۋ دجەن سىنىبى) بىتىرگەن. الماتىدا قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتورياسىندا (پروفەسسور ن.ا. ءشاريپوۆتىڭ سىنىبى) ستاجيروۆكادان وتكەن.
شىعارماشىلىعى
مايرا مۇحامەدقىزىنىڭ (ەۋروپا ساحناسىندا مايرا كەرەي) شىعارماشىلىق ومىرىندەگى ايتۋلى كەزەڭى فرانتسيانىڭ گراند-وپەرا تەاترىمەن (Opéra National de Paris) كەلىسىم-شارت جاساۋىنان باستالادى. الەم وپەرا ارەناسىنا ءپۋچچينيدىڭ «بوگەماسىنداعى» ميۋزەتتا رولىمەن دەبيۋت جاساپ، وپەرا جۇلدىزدارى تەنور روبەرتو الانيا، مارسەللو الۆارەز قاتارلاس انشىلەرمەن بىرگە ءان سالدى. گ.دونيتسەتتيدىڭ «ماحاببات ءدارىسى» (L’Elisir d’Amore) اتتى كومەديالىق وپەراسىندا ادينا رولىمەن Opéra National de Lorraine, Opéra de Rennes, Théâtre de Caen, Grand Théâtre de Reims جانە Opéra National Bordeaux ساحنالارىندا ونەرىن كورسەتتى. الەمدىك كلاسسيكالىق وپەرانىڭ ۇزدىك ۇلگىلەرىنە قاتىسىپ، جەتەكشى پارتيالاردى ورىنداپ، ەۆروپاداعى وپەرا كارەراسىن بۇگىنگە دەيىن جالعاستىرىپ كەلەدى.
قازاق وپەرا تەاترىندا اباي سپەكتالىندە مايرا اجار رولىندە
2005 جىلى مايرا مۇحامەدقىزى ايگىلى الەم وپەرا جۇلدىزى پلاسيدو دومينگونىڭ شاقىرۋىمەن اقش وپەرا ساحناسىنا كوتەرىلدى. ۆاشينگتون ۇلتتىق وپەرا تەاترىندا پ.ي.چايكوۆسكيدىڭ «ورلەان بيكەشىنەن» اگنەسس سورەل پارتياسىن ورىندادى، اتى اڭىزعا اينالعان الەم وپەرا جۇلدىزى ميرەللا فرەنيمەن ءبىر ساحنادا ءان سالدى.
Gay City News اقپارات قۇرالى ايتۋىنشا، مايرا كەرەي — كەرەمەت ورىنداۋشىلىق شەبەرلىگىمەن قوسا تابيعات بەرگەن اجارى مەن ونەرى استاسقان دارىندى ءانشى. «تاماشا داۋىستىڭ يەسى مايرا كەرەي بىرەگەي دارىنىمەن، تابيعي قۋاتتى، اشىق تازا، جاعىمدى دا ادەمى داۋىسىمەن كورەرمەندەر جۇرەگىن جاۋلاپ الدى. مايرا كەرەي ۆاشينگتون وپەراسىنا ۇلكەن رولدەرمەن قايتا ورالاتىنىنا كامىل سەنەمىز»، — دەپ جازادى The Washington Times.
مايرا مۇحامەدقىزى قازاقتىڭ مەملەكەتتىك اباي اتىنداعى اكادەميالىق وپەرا جانە بالەت تەاترىنىڭ سوپرانو داۋىستى جەتەكشى ءارى بەدەلدى ءانشىسى. مايرانىڭ تەاترداعى رەپەرتۋارىندا برۋسيلوۆسكيدىڭ «قىز جىبەك» وپەراسىنداعى جىبەك، جۋبانوۆ پەن ءحاميديدىڭ «اباي» وپەراسىنداعى اجار، ۆەرديدىڭ «تراۆياتاسىنداعى» ۆيولەتتا، «ريگولەتتوداعى» دجيلدا، بيزەنىڭ «كارمەن» وپەراسىنداعى ميكاەلا، دونيتسەتتيدىڭ «ليۋچيا دي لاممەرمۋردەگى» ليۋچيا، گۋنونىڭ «فاۋستىنداعى» مارگاريتا، ءپۋچچينيدىڭ «تۋراندوت» وپەراسىنداعى ليۋ جانە باسقا دا پارتيالارى بار.
سوڭعى وپەرا ماۋسىمىندا مايرا مۇحامەدقىزى گۋنونىڭ «رومەو مەن دجۋلەتتا» وپەراسىنداعى باستى پارتيانى Opéra National de Lorraine وپەرا تەاترىندا، دونيتسەتتيدىڭ «دون پاسكۋالە» وپەراسىنداعى نورينا ءرولىن Grand Théâtre de Genève جانە Théâtre de Caen ساحنالارىندا، پۋچچيني «بوگەماسىنداعى» ميۋزەتتا پارتياسى جانە گۋنونىڭ «فاۋستىنداعى» مارگاريتا پارتياسىن Opéra National Bordeaux وپەرا تەاترىندا، ءبريتيننىڭ «جازعى تۇندەگى ءتۇس» وپەراسىندا تيتانيا ءرولىن Opéra National de Lorraine, Grand Théâtre de تoulon جانە Opéra National Bordeaux ساحنالارىندا سومدادى. Altamusica كەلەسىدەي حابارلايدى: قازاقتىڭ ءانشى قىزى مايرا سومداعان وبرازدار ەشكىمگە ۇقسامايتىن، ەشكىمدى قايتالامايتىن وزىندىك اجار-ايشىعىمەن ەرەكشەلەنەدى. كەيىپكەرلەرىنىڭ بويىنا تابيعي سۇلۋلىق پەن ىشكى جان-دۇنيەسى مەن سىرتقى كەلبەتىنىڭ استاسىپ ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرىن ءسىڭىرىپ، كورەرمەندەر جۇرەگىن انشىلىك شىنايىلىعىمەن، ورىنداۋشىلىق شەبەرلىگىمەن باۋراپ الادى»
مايرا مۇحامەدقىزىنىڭ كونتسەرتتىك رەپەرتۋارى باي دا بايسالدى. ءانشىنىڭ الەمدىك كلاسسيكالىق وپەراسىنان بولەك، وپەرەتتا، ميۋزيكل، كامەرالىق ۆوكالدى شىعارمالاردان، حالىق اندەرىنەن تۇراتىن باي رەپەرتۋارى ۇنەمى تولىقتىرىلۋ ۇستىندە. رەپەرتۋارىنداعى كوپتەگەن شىعارمالار قازاقستان ساحناسىندا بۇرىن سوڭدى ورىندالماعان. وپەرالىق جانە كونتسەرتتىك رەپەرتۋارىن اسقان تالعامپازدىقپەن تاڭداپ، ۇلكەن ەڭبەكقورلىق پەن ىزدەنىستىڭ ۇلگىسىن كورسەتىپ كەلەدى. مايرانىڭ ورىنداۋشىلىق تاجىريبەسى بەتحوۆەننىڭ 9-ءشى سيمفونياسىن، گايدننىڭ «الەم جاراتىلىسى» وراتورياسىن، مەندەلسوننىڭ Elijah وراتورياسىن، موتسارتتىڭ Exultate Jubilate, پەرگولەزيدىڭ «Stabat Mater»، ءروسسينيدىڭ «كىشكەنە سالتاناتتى مەسسا»، ۆيللو-لوبوستىڭ «Bachianas Brasileiras No. 5» ت.ب. قامتيدى.
مايرا مۇحامەدقىزى جەكە كونتسەرتتىك، گاسترولدىك ساپاردا ءجيى بولادى. ول پەكين، گونكونگ، ستامبۋل، دەلي، سەۋل، ماسكەۋ، سانكت-پەتەربۋرگ، بۋداپەشت قالالارىندا جانە سلوۆاكيادا فورە، پۋلەنك، دەبيۋسسي، راحمانينوۆ، چايكوۆسكي، سونىمەن قاتار، قازاق جانە قىتاي حالىق اندەرىن ورىندادى. پەكيننىڭ «جون شان لي تان» كونتسەرتتىك زالىندا ورتالىق پەكين وپەرا تەاترىنىڭ سيمفونيالىق وركەسترىمەن جانە ۇلىبريتانياداعى «كادوگان-حولل» كونتسەرتتىك زالىندا ءلوندوننىڭ كورولدىق سيمفونيالىق وركەسترىمەن جەكە كونتسەرتتەرى ءوتتى.
2009—2010 وپەرا ماۋسىمىندا مايرا مۇحامەدقىزى كەرۋبينيدىڭ «مەدەيا» وپەراسىنداعى گلاۋچە رولىن سومدايدى. سونىمەن قاتار، Opéra National de Lorraine تەاترىنىڭ سيمفونيالىق وركەسترى سۇيەمەلدەۋىمەن Mozart et les femmes اتتى جەكە كونتسەرتى فرانتسيانىڭ نانسي قالاسىندا وتەدى.
قازاق مەملەكەتتىك اباي اتىنداعى اكادەميالىق وپەرا جانە بالەت تەاترى 2009—2010 ماۋسىمىندا مايرا مۇحامەدقىزىنا ارنايى دونيتسەتتيدىڭ «ماحاببات ءدارىسى» (L’Elisir d’Amore) اتتى كومەديالىق وپەراسىنىڭ جاڭا قويىلىمىن ۇيىمداستىرۋدا.
مايرا مۇحامەدقىزى قازاقستاننىڭ ونەر ەلشىسى بولىپ، قازاقتى وزگە ەلدەرگە تانىتىپ، ۇلتتىق وپەرا ونەرىنىڭ جالاۋىن كوپتەگەن الىس-جاقىن شەتەلدەردە جەلبىرەتىپ، مارتەبەسىن كوتەردى، ەگەمەن ەلىمىزدىڭ ماقتانىشى، قازاق حالقىنىڭ جۇلدىزدى انشىسىنە اينالدى. قازاق مەملەكەتتىك قۇرمانعازى اتىنداعى اكادەميالىق حالىق اسپاپتارى وركەسترىمەن وسىعان دەيىن ورىندالماعان حالىق اندەرىنەن تۇراتىن «ءىنجۋ مارجان» تاسپاسىن جازىپ، ونەر سۇيەر قاۋىمنىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەندى. مايرانىڭ ونەرى جايلى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى كەڭىنەن ناسيحاتتادى. مايرا تاماشا انشىلىگىمەن قاتار، ءامىر قاراقۇلوۆتىڭ «جىلاما!» اتتى كوركەم فيلمىندە باستى ءرولدى شەبەر ورىنداپ، جاڭا ءبىر قىرىنان كورىندى.
پىكىر قالدىرۋ