قىركۇيەكتە جاڭا ءبىتىم شارتى جاريالانعالى سەپاراتيستەردىڭ باس قالاسى  - دونەتسك ماڭايىندا جاعداي شيەلەنىسىپ تۇر، شاعىن قارۋدان وق اتىلعانى تۋرالى كۇن سايىن حابارلاناتىن بولدى.

سوڭعى اپتادا احۋال ءتىپتى ناشارلادى. ەۋروپاداعى قاۋىپسىزدىك جانە ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنىڭ (ەقىۇ) مالىمەتىنە قاراعاندا، ءبىتىم رەجيمى كۇشىنە ەنگەن العاشقى ايدا ەكى تاراپ تا كىشىگىرىم اتىستاردىڭ بولعانىن حابارلاپ وتىرعان. ال قازىر ءوزىن-ءوزى «دونەتسك حالىق رەسپۋبليكاسى» (دحر) دەپ جاريالاعان ايماق وكىلدەرى ۋكراينا جاعى «شابۋىلدى ۇدەتكەنىن»، ولاردىڭ ءتىپتى «اۋىر قارۋ تۇرلەرىن قولدانىپ» جاتقانىن حابارلاپ وتىر. ۋكراينا جاعى دا رەسەيشىل سەپاراتيستەردىڭ «تامىز ايىنداعى كەسكىلەسكەن ۇرىس كەزىندەگىدەي قاۋىرت شابۋىلدارعا كوشكەنىن» مالىمدەدى.

قاراشانىڭ 9-ى كۇنى ۋكراينا اسكەريلەرى رەسەيشىل جاساقتاردىڭ «52 رەت شابۋىل جاساعانىن» حابارلادى. ونىڭ ەرتەڭىندە «شابۋىل سانى بۇدان دا كوپ بولعان». قاراشانىڭ 11-ءى كۇنى تۇسكى ساعات 12-گە دەيىنگى مالىمەت بويىنشا، «كەيىنگى تاۋلىك ىشىندە ءبىر ۋكراين سولداتى مەرت بولىپ، بەسەۋى جارالانعان». مۇنى ۋكراينا قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى حابارلادى.

قازىر تەك دونەتسك تۇبىندە عانا ۇرىس ءجۇرىپ جاتقان جوق. وتكەن اپتانىڭ ىشىندە مايدان شەبىندەگى نەگىزگى ەلدىمەكەندەرگە، سونىڭ ىشىندە سەپاراتيستەردىڭ باقىلاۋىنداعى گورلوۆكا سەلوسىنا، لۋگانسك ايماعىنىڭ سچاستە قالاسىنا جانە ازوۆ تەڭىزى جاعالاۋىنداعى شيروكينو سەلوسىنا شابۋىل جاسالعان.

فوتوگالەرەيا: دونداسقا كومەك

قاراشانىڭ 11-ءى كۇنى تاڭەرتەڭ ۋكراينا قورعانىس مينيسترلىگى لۋگانسكىنىڭ شىعىسىنداعى رەسەي شەكاراسىنان باستاپ ماريۋپول قالاسىنىڭ تۇبىنە دەيىن، ياعني بۇكىل مايدان شەبىندە اتىس ءجۇرىپ جاتقانىن حابارلادى.

تىيىم سالىنعان قارۋلار قولدانىلىپ جاتىر

قاراشانىڭ 10-ى كۇنى ۋكراينا اسكەرىنىڭ باس شتابى «رەسەيدىڭ بۇل ايماققا تانك جىبەرىپ جاتقانىن» مالىمدەدى. «20 تانكى دونەتسكىنىڭ ورتالىعىنا جەتكىزىلسە، ءتورت تانكى قالانىڭ باتىسىنا، مايدان الاڭىنا جاقىن ماڭايعا اپارىلعان». سول كۇنى شيروكينو سەلوسىندا سوعىسىپ جاتقان جاياۋ اسكەر ساربازدارى تەلەارنا جۋرناليستەرىنە «مۇندا تانكىلەردىڭ كەلگەنىن جانە رەسەيشىل سەپاراتيستەردىڭ جويقىن شابۋىل باستاعانىن» ايتتى.

ۋكراينا جاعى سەپاراتيستەر لۋگانسك ايماعىنداعى پوپاسنايا قالاسىن شابۋىلداعاندا مينسك كەلىسىمى بويىنشا پايدالانۋعا تىيىم سالىنعان «120 ميلليمەترلىك مينومەتتەردى قولدانعانىن» حابارلادى. بۇعان قوسا، ۋكراينا اسكەريلەرى «BMP-2 جاياۋ اسكەر كولىكتەرىنىڭ جانە SPG-9 قارۋلارىنىڭ قولدانىلعانىن» مالىمدەدى.

«گراد» اتقان كىم؟ 

قاراشانىڭ 10-ى كۇنى رەسەيشىل جاساقتار نوۆوزۆانوۆكا سەلوسىنىڭ ماڭىندا ۋكراينا اسكەرى شەبىن ەكى رەت بۇزىپ وتپەك بولعان. كيەۆتىڭ مالىمەتى بويىنشا، سول سوعىستا «سەپاراتيستەردىڭ بىرنەشەۋى جارالانعان، اراسىندا قازا تاپقاندار دا بار».

جازدا كەسكىلەسكەن مايدان الاڭى بولعان ستاروگناتوۆكا سەلوسىنىڭ ماڭىندا دا اتىس بولعانى حابارلاندى. «شاعىن قارۋ مەن گراناتا شابۋىلى كەزىندە ۋكراينانىڭ ءبىر سولداتى جاراقات العان».

دونەتسك اۋىل شارۋاشىلىعى ءوندىرىسى ينستيتۋتىنىڭ پەسكي قالاسىنداعى (دونەتسك وبلىسى) عيماراتىنىڭ قازىرگى قالپى. ()

سەپاراتيستەر جاعى ۋكراينا ارمياسىنىڭ دونەتسك ماڭىن «گراد» زىمىراندارىمەن اتقىلاعانىن» بىرنەشە مارتە حابارلادى. ادەتتە وسى قارۋمەن اتقىلاعان سوڭ كەسكىلەسكەن سوعىس باستالادى. تامىز ايىندا دونەتسك وبلىسىنىڭ وڭتۇستىگىندە بولعان ۇرىس كەزىندە رەسەيشىل جاساقتار وسى «گرادتى» قولدانعان.

ارادا بىرنەشە كۇن وتكەندە ەقىۇ-نىڭ ارنايى باقىلاۋ ميسسياسى سەپاراتيستەردىڭ باقىلاۋىنداعى ستاروميحايلوۆكا سەلوسىندا جانە دونەتسك قالاسىنىڭ كۋيبىشەۆ اۋدانىندا «گراد» زىمىرانىنىڭ قولدانىلعانىن رەسمي تۇردە راستادى. باقىلاۋ ميسسياسىنىڭ دەرەگىنە قاراعاندا، «زىمىراندار سولتۇستىك-باتىستان، ياكي ۋكراينا اسكەرى باقىلاۋىنداعى ايماقتان» اتىلعان.

دحر ءباسپاسوز حاتشىسى ۋكراينا اسكەرىنىڭ ستاروميحايلوۆكا سەلوسىن «گراد» زىمىراندارىمەن «ءۇش دۇركىن اتقىلاعانىن» ايتتى. كەيبىر بولجامدار بويىنشا، بۇل گراناتالاردى جىلجىمالى «گراد-پ» قۇرىلعىلارىنان، بولماسا بىركىسىلىك اتۋ قۇرالىنان رەسەيدىڭ نەمەسە سەپاراتيستەردىڭ ديۆەرسانتتارى اتقان بولۋى دا ىقتيمال.

قول قويعان بەتتە بۇزىلعان كەلىسىم

مۇنان بولەك، رەسەيشىل سەپاراتيستەر ۋكراينا اسكەرىنىڭ بيىل اقپان ايىندا رەسەي سولداتتارى باسىپ العان دەبالتسەۆو قالاسىنداعى مايدان شەبىن قاراشانىڭ 10-ى كۇنى «بۇزىپ كىرۋگە ارەكەت جاساعانىن» ايتتى. كيەۆ بۇل اقپاراتتى جوققا شىعاردى.

ال اقپاننىڭ 9-ى كۇنى ۋكراينانىڭ «نوۆوستي دونباسا» سايتى دەمالىس كۇندەرى ۋكراين ساربازدارىنىڭ «زايتسەۆو سەلوسىنداعى ءبىراز جەرلەردى قايتارىپ العانىن» حابارلادى. مۇنى ۋكراينا اسكەرىنىڭ وكىلى راستاعان. رەسەي اقپارات قۇرالدارى دا وسى ايماقتى «بەلگىسىز قارۋلى توپتىڭ باقىلاۋعا العانىن» حابارلادى.

كىمنىڭ باستايتىنى بەلگىسىز، بىراق دونەتسكىدە كۇن سايىن اتىس بولىپ جاتقانىن جەرگىلىكتى تۇرعىندار الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى حابارلاپ وتىر.

اسكەري تەحنيكا ۇستىندە وتىرعان ۋكراينا ساربازى. (كورنەكى سۋرەت)

2014 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا، اتىستى توقتاتۋ تۋرالى مينسك كەلىسىمىنە قول قويىلا سالىسىمەن، رەسەي سولداتتارى مەن ولاردىڭ جاقتاستارى ونى بۇزعان ەدى. سودان بەرى «ءبىتىم» دەگەن ءسوزدىڭ قادىرى كەتكەن. رەسەي تامىز ايىندا ايماققا زاڭسىز باسىپ كىرگەننەن سوڭ فرانتسيا، گەرمانيا، ۋكراينا جانە رەسەي ءبىتىم شارتىنا قول قويعان. بۇل شارت ايماقتا تۇراقتى بەيبىتشىلىكتى قالىپتاستىرۋدىڭ العاشقى قادامى بولار دەگەن ءۇمىت باسىم ەدى.

الايدا سودان بەرى سوعىس توقتاعان ەمەس. رەسەي جاڭادان قارۋ جىبەرۋدى دوعارعان جوق. كوپ ۇزاماي رەسەي مەن ونىڭ جاقتاستارى شابۋىلداۋشى قۇرالداردى پايدالانىپ، رەسەيشىل جاساقتاردىڭ باقىلاۋىندا تۇرعان ەڭ ءىرى ءارى ماڭىزدى قالا – دونەتسك ماڭىنداعى جاڭا ايماقتاردى باسىپ الدى.

اقپاندا مينسك ءىى شارتىنا قول قويىلعاننان بىرنەشە كۇننەن كەيىن رەسەي اسكەرى ستراتەگيالىق تۇرعىدان ماڭىزدى قالا – دەبالتسەۆوعا باسىپ كىردى. ءسويتىپ، ەكىنشى ءبىتىم شارتى دا بۇزىلدى. ودان كەيىنگى ايلاردا رەسەي اسكەرى مايدان شەبىنىڭ ءدال ىرگەسىنەن شابۋىلداۋشى بازالارىن سالدى ءارى ولاردىڭ تانكىلەرى مەن اۋىر قارۋ تۇرلەرى مينسك شارتى بويىنشا تىيىم سالىنعان ايماقتا ءارلى-بەرلى جوڭكىلىپ ءجۇردى.

«رەسەي اسكەري كومەگىن ۇلعايتتى»

ال قىركۇيەكتەگى ءبىتىمنىڭ بارىسى الدىڭعىلاردان وزگەشە – كوبىنە شاشىراڭقى، كىشىگىرىم اتىستار بولدى. ماسكەۋ مەن رەسەيشىل سەپاراتيستەر دونباسس ايماعىنداعى جاعدايدى قالپىنا كەلتىرۋ جولىندا ىنتىماقتاسا باستادى.

ولار نەگە بۇلايشا تىنشي قالدى؟ كەيبىر ساراپشىلاردىڭ ايۋىنشا، رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين نيۋ-يوركتەگى بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ جيىنىنا قاتىسار الدىندا «بەيبىتشىلىك سۇيگىش» ادام بولىپ كورىنگىسى كەلگەن. كەيىن رەسەي اسكەرى سيريانىڭ سولتۇستىگىندەگى اقش-تىڭ قولداۋىنا سۇيەنەتىن جاساقتاردى بومبالاي باستاعاندا ساراپشىلار «ماسكەۋ ەندى ۋكراينانى تاستاپ، سيرياعا ويىستى» دەگەن بولجام جاسادى.

رەسەيشىل سەپاراتيستەر اسكەري تەحنيكالارىن دونەتسك قالاسىنان شىعارىپ، وسى وبلىستاعى زەلەنە سەلواسىنا اكەتىپ بارادى. 28 قازان 2015 جىل.

ال ەقىۇ «ءبىتىم شارتىنا قاراماستان، رەسەي سەپاراتيستەرگە اسكەري كومەگىن ۇلعايتقان ۇستىنە ۇلعايتىپ جاتىر» دەپ ەسكەرتۋمەن بولدى. ەقىۇ-نىڭ باس حاتشىسى لامبەرتو زاننەر ءتىپتى «ولاردىڭ [سەپاراتيستەردىڭ] نەگە اياق استىنان ىمىراشىل بولا قالعانىن رەسەيدەن سۇراڭدار» دەپ قۇلاققاعىس ەتتى.

ەكى جاقتىڭ دا «ءبىتىم شارتىن بۇزدى» دەپ ءبىرىن-ءبىرى ايىپتاپ، العى شەپكە ۇمتىلۋى ونسىز دا قادىرى كەتكەن مينسك كەلىسىمىنىڭ بولاشاعىن ودان سايىن بۇلىڭعىر ەتىپ جىبەردى. ال ۇنەمى جاڭا شابۋىلداردى باستاپ وتىرعان زاڭسىز جاساقتار ءوز ارەكەتتەرىن اقتاۋ ءۇشىن ءتۇرلى وقيعالاردى ويلاپ تابۋعا كوشتى.

ءۇش شارتتىڭ ەشقايسىسى ورىندالعان جوق

جاعدايدىڭ نە سەبەپتەن قايتا ۋشىققانى جايلى ءارتۇرلى دولبار جاساۋعا بولادى. سوڭعى ەكى اپتا ىشىندە ۋكراينا جاعى ءبىتىم شارتىنىڭ بۇرىنعىدان دا كوپ بۇزىلعانىن حابارلادى. ۋكراين اسكەرىنىڭ اتىنان «گراد» زىمىرىنىنىڭ قولدانىلۋى جاعدايدى قاتتى ۋشىقتىراتىنى انىق. رەسەيشىل سەپاراتيستەر ۋكراين اسكەرىن «اگرەسسور» دەپ ايىپتاپ وتىر. سوعىس كەزىندە كىمنىڭ راس، كىمنىڭ وتىرىك ايتىپ وتىرعانىن اجىراتۋ قيىن. ۇزاقمەرزىمدى باقىلاۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا، قوس تاراپ تا قىركۇيەكتە ءبىتىم شارتىنا قول قويىلعالى قانتوگىستى ازايتۋعا تىرىسقان.

باستى ماسەلە مىنادا: ءبىتىم شارتى ءاردايىم تۇراقتى بەيبىتشىلىك ورناتۋ پروتسەسىنىڭ العاشقى قادامى سانالادى. ۋكراينا مەن رەسەي اراسىنداعى ۋاعدالاستىقتىڭ ءبارى وسىدان 14 اي بۇرىن قول قويىلعان مينسك ءى شارتىنان باستاۋ الادى. وندا ۋكراينا زاڭدارى بويىنشا جەرگىلىكتى سايلاۋ وتكىزۋ، ساياسي تۇتقىنداردى بوساتۋ، شەكارانى باقىلاۋ مىندەتىن ۋكرايناعا قايتارۋ سياقتى نەگىزگى ءۇش شارت بار. ازىرگە بۇل ءۇش شارتتىڭ ەشقايسىسى ورىندالعان جوق. ۋكراينا جەرىندە رەسەي اسكەرى جۇرگەندە ونىڭ شەكاراسىن ۋكرايندار كۇزەتەدى دەگەندى ەلەستەتۋ دە مۇمكىن ەمەس. مينسك كەلىسىمىنىڭ شارتتارى جۇزەگە اسپايىنشا، شىعىس ەۋروپانىڭ ءبىر قيىرىندا ءجۇرىپ جاتقان سوعىستى توقتاتۋدىڭ دا اۋىلى الىس بولماق.

دجەيمس ميللەردىڭ ماقالاسى اعىلشىن تىلىنەن اۋدارىلدى. 

ازاتتىق راديوسىجانەمۇحتار ەكەي

ازاتتىق راديوسى