مەملەكەت باسشىسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىك كۇنىنە ارنالعان سالتاناتتى جيىنعا قاتىستى
تۇتاس ءبىر داۋىرلەردىڭ كۋاگەرى بولعان ءبىزدىڭ حالىق ءوز دامۋىندا كوپعاسىرلىق كۇردەلى جولدان ءوتتى. ءال-فارابي ايتقان ەكەن، مەملەكەت تە ادام سياقتى ءوز ومىرىندە ەكى تابالدىرىقتان اتتايدى. ءبىرىنشىسى – ومىرگە كەلۋى، ەكىنشىسى – ەرەسەك ومىرگە قادام باسۋى. وسى كەزەڭدەردىڭ ارقايسىسى قايتالانبايتىن ءارى قىمبات كەزەڭ بولىپ سانالادى، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
نۇرسۇلتان نازارباەۆ 24 جاسقا تولعان قازاقستان ۇلى ماقساتتارعا قول جەتكىزۋگە ۇمتىلاتىنىن اتاپ ءوتتى.
تاريح – ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ ساق پەن تۇركىنىڭ، قازاق حاندىعىنىڭ داۋىرىندە، ۇلى وتان سوعىسى كەزىندە كورىنىس تاپقان ۇلى كۇرەسىنىڭ كۋاسى. بۇل ءبىزدىڭ وتكەنىمىز جانە تاعدىرىمىز. بابالارىمىز ۇمتىلعان اڭسارلى ماقسات – تاۋەلسىزدىككە ءبىزدىڭ ۇرپاق قول جەتكىزدى. سوندىقتان دا بۇل كۇن تۇتاس ۇرپاقتاردىڭ ورىندالعان ارمانىن بىلدىرەتىن قۋانىشتى ءارى ماڭىزدى مەرەكە بولىپ سانالادى. ويتكەنى، تاۋەلسىزدىك پەن تەڭدىك، ەگەمەندىك پەن مەملەكەتتىلىك – كەز كەلگەن حالىق ءۇشىن اسا قۇندى ۇعىمدار، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
مەملەكەت باسشىسى ەلىمىز نەبارى 24 جىلدا جاڭارۋ ۇدەرىسىن وتكەرىپ، بۇكىل الەمدە سىي-قۇرمەتكە يە بولعانىنا نازار اۋداردى.
شيرەك عاسىرعا جۋىق كەزەڭدە ءبىز كەيبىر مەملەكەتتەر ەشتەڭەسىز شىعاتىن، ال ەندى ءبىرى عاسىرلاردى سارپ ەتەتىن تاريحي جولدان وتتىك. بۇل بابالاردىڭ ەرلىگىمەن رۋحتانىپ، بولاشاق ۇرپاققا جول اشقان بارشا قازاقستاندىقتاردىڭ ەڭبەگى ارقاسىندا مۇمكىن بولدى، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.
قازاقستان پرەزيدەنتى وتاندى ءسۇيۋ ايرىقشا باقىت ەكەنىن ايتتى.
شەكسىز ارمان جولىندا وتان ءۇشىن وراسان قيىندىقتاردان وتۋگە بولادى. ءبىز ءوز ەگەمەندىگىمىزدى بابالاردىڭ ونەگەسى مەن حالقىمىزدىڭ پاراساتتىلىعىنىڭ ارقاسىندا الدىق. تاۋەلسىزدىك – كۇشتى رۋحپەن جانە مىقتى مىنەزبەن عانا ۇستاپ تۇرۋعا بولاتىن تاريح تولقىنى، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
نۇرسۇلتان نازارباەۆ تاۋەلسىزدىك بۇكىل حالىق ءۇشىن زور جاۋاپكەرشىلىك ەكەنىنە نازار اۋداردى.
ءبىز وسى تاعدىردى قابىل الىپ، بىرلىك پەن ەڭبەك ارقىلى تاريحي جولىمىزبەن شىعىنسىز ءجۇرىپ كەلەمىز. ءبىزدىڭ ەل ەگەمەندىگىن نىعايتىپ، ماڭگىلىك ەل بولۋعا باعدار ۇستادى. سوندىقتان تاۋەلسىزدىك كۇنى – بارشا قازاقستان حالقى مەن الەمنىڭ بارلىق تۇكپىرىندەگى دوستارىمىز ءۇشىن ۇلى مەرەكە، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
مەملەكەت باسشىسى بۇگىندە قازاقستاندىقتار ءۇشىن ءبىزدىڭ ءداۋىردى تاۋەلسىزدىكتى جاريالاعانعا دەيىن جانە ودان كەيىن دەپ ءبولۋ قالىپتى جايتقا اينالىپ كەلە جاتقانىن ايتتى.
1991 جىلى 16 جەلتوقساندا قازاقستان مۇلدە جاڭا تاريحىن باستادى. بىزدەر، قازاقستاندىقتار، ۇلت ورلەۋىنىڭ قازاقستاندىق ءداۋىرىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىعا ءارى تۇڭعىش ءىزاشارىنا اينالدىق. بۇل – ءبىزدىڭ ىزگى ۋاقىتىمىزدىڭ جانە بارلىق ۇلى جەتىستىكتەرىمىزدىڭ سيپاتىن ءدال بەرەتىن اتاۋ. ءبىز تاۋەلسىز قازاقستانمەن بىرگە ءوسىپ كەلەمىز، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.
قازاقستان پرەزيدەنتى ەلىمىزدىڭ جولى بىرلىكپەن جانە كەلىسىممەن استاسىپ جاتقانىن ايتتى.
جىل باسىندا وتكەن پرەزيدەنت سايلاۋى ءبىزدىڭ تابىستى تۇردە بولاشاعى ءبىرتۇتاس ۇلتقا اينالىپ كەلە جاتقانىمىزدى كورسەتتى. بىرلىك پەن كەلىسىمدى ساقتاپ، نىعايتۋ وڭاي جۇمىس ەمەس. ول دانالىق پەن كورگەندىلىكتى، كورەگەندىك پەن ەلىمىزدىڭ بارشا ازاماتتارىنىڭ ءوزارا سىيلاستىعىن قاجەت ەتەدى. عىلىم جەر بەتىندەگى ءاربىر ەتنوس كەمىندە ءبىر ەرەكشە قاسيەتكە يە ەكەنىن ايتادى. ءبىزدىڭ ءومىرىمىز قازاقستانداعى 100 ەتنوستىڭ 100 ايرىقشا جانە قايتالانباس قاسيەتى بار ەكەنىن كورسەتىپ وتىر. سونىڭ ءبارى جينالىپ كەلىپ ءبىزدىڭ ءبىرتۇتاس ۇلتىمىزدىڭ بىرەگەي باسىمدىلىعىن قۇرايدى. قازاقستاننىڭ ءاربىر ەتنوسى – ءبىزدىڭ بايلىعىمىز. كوپەتنوستىلىق – ءبىزدىڭ ورتاق ۇلى قازىنامىز. قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى، مىنە، 20 جىل بويى وسى بايلىقتىڭ باستى قورعاۋشىسى مىندەتىن تابىستى اتقارىپ كەلەدى. تاۋەلسىز قازاقستان – ءبىزدىڭ ۇلكەن وتباسىمىز جانە ورتاق شاڭىراعىمىز، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
نۇرسۇلتان نازارباەۆ XXI عاسىر ادامزات ءۇشىن الەمدىك ەكونوميكا مەن ساياساتتىڭ، اقپاراتتىق جانە الەۋمەتتىك كەڭىستىكتىڭ جاڭا ولشەمدەرىنە جول اشقانىنا نازار اۋداردى.
بۇكىل الەم ارحيتەكتۋراسىندا وراسان وزگەرىستەر ءجۇرىپ جاتىر. الەمدىك دامۋدىڭ كوپتەگەن تۇيتكىلدەرى تابىلدى. بۇگىندە 1,2 ميلليارد ادام پلانەتانىڭ قاقتىعىستار مەن تۇراقسىزدىق جايلاعان ارەالىندا تىرشىلىك ەتىپ جاتىر. كۇن سايىن 42 مىڭ ادام ءۇيىن تاستاپ، قاۋىپسىز جەر ىزدەستىرۋدە. 13 مىڭنان استام تەررورلىق اكت 33 مىڭ ادامنىڭ ءومىرىن قيدى. ءبىز ءوزىمىزدىڭ تۇراقتى ءارى قارىشتى دامىعان ەلىمىزدى مۇلدە باسقا جاعدايدا – بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىك جاعدايىندا وركەندەتىپ جاتقانىمىزدى ەستە ۇستاۋعا جانە باعالاۋعا ءتيىسپىز، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
مەملەكەت باسشىسى ەكىنشى جىل قاتارىنان جاھاندىق ەكونوميكالىق داعدارىستىڭ دەندەپ كەلە جاتقانىن ايتتى.
وسى قيىندىقتارعا قاراماستان، تاۋەلسىزدىكتىڭ 24-ءشى جىلى جادىمىزدا كوپتەگەن جان تولقىتارلىق، قازاقستان ءۇشىن ايرىقشا ءمانى بار وقيعالارىمەن ەستە قالادى. ءبىز ەكونوميكامىزدىڭ وڭ ءوسىمىن ساقتادىق. يندۋستريالىق دامۋدىڭ ەكىنشى بەسجىلدىعى جانە «نۇرلى جول» باعدارلاماسى باستالدى. 2015 جىلى 800 ميلليارد تەڭگەنىڭ 120 جوباسى ىسكە قوسىلدى، 10 تۇراقتى جۇمىس ورنى اشىلدى، مىڭداعان شارشى مەتر باسپانا پايدالانۋعا بەرىلىپ، ولارعا جاستار مەن از قامتىلعان وتباسىلار قونىستاندى، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.
قازاقستان پرەزيدەنتى ەل ومىرىندە بولعان وزگە دە ايشىقتى وقيعالارعا توقتالدى.
قازاقستان دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا كىردى. ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق جۇمىسىن باستادى. بيىل قازاقستان الەمدىك جەتەكشى ەكسپورتتاۋشىلاردىڭ ەلۋلىگى قاتارىنا قوسىلىپ، 43-ورىندى يەلەندى. بىزدە شيراق، ساۋاتتى، جاڭاشىل جاستار بۋىنى ءوسىپ كەلەدى. الەمنىڭ جەتەكشى جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ قاتارىنا قوسىلعان نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىندە دايارلانعان العاشقى 500 مامان بيىل ءبىتىرىپ شىقتى. قازاقستان ماگاتە-مەن بىرلەسىپ، يادرولىق وتىن بانكىن قۇردى، ول ءبىزدىڭ ەلگە ورنالاستىرىلادى. ءۇشىنشى عارىشكەرىمىز ايدىن ايىمبەتوۆ جەر توڭىرەگىندەگى وربيتاعا ساپار شەكتى. ءبىز ۇلت جوسپارىن ورىنداۋعا كىرىستىك. ونى تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىعى قارساڭىندا جۇزەگە اسىرا باستاعانىمىزدىڭ دا سيمۆولدىق ءمانى بار، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
نۇرسۇلتان نازارباەۆ قازىر قوعامدا قازاقستان حالقىنا جىل سايىنعى جولداۋدىڭ قىزۋ تالقىلانىپ جاتقانىنا نازار اۋداردى.
مەن مەملەكەت پەن قوعام الدىنا قويىلعان مىندەتتەر كەڭ قولداۋ تاپقانىن بايقاپ وتىرمىن. جاڭا جولداۋدا كەمەلدەنگەن ەلدىڭ مىندەتتەرى بەلگىلەندى. XXI عاسىرداعى بولاشاق – كەز كەلگەن تۇسىنان جول سالۋعا بولاتىن اشىق الاڭقاي ەمەس. ءبىزدى الدا بۇرىنعىمىز بەن قازىرگىمىزدەن دە كۇردەلى باعىتتار كۇتىپ تۇر. تاريح ەشقاشان تەك جەڭىستەر جىلناماسىنان تۇرمايدى. ەگەر ءاردايىم ءبارى جاقسى بولعان بولسا، تاريحتىڭ ءوزى دە بولماعان بولار ەدى. داعدارىستار جەڭۋ ءىلىمىن ۇيرەتەدى. سوندىقتان قازىر تۇراقتىلىقتىڭ قۇنى ارتا تۇسۋدە. تۇراقتى ەكونوميكا، تۇراقتى ساياسات، تۇراقتى قوعام – ءبىز ارقاشان ۇستانىپ كەلە جاتقان باعدار وسى، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
مەملەكەت باسشىسى تاۋەلسىزدىك جىلدارى رەسپۋبليكامىز تاريحي دامۋ تۇرعىسىنان عاجايىپ سەكىرىس جاساعانىن ايتتى.
ءبىزدىڭ قازاقستان – ۇلى دالا ەلى، جاڭعىرعان ۇلى دالا ەلى. بۇل ءبىزدىڭ اسقاق اڭسارىمىز ءارى ەرەكشە ماقتانىشىمىز. قازاقستاندىقتاردىڭ بولاشاق ۇرپاعى ءبىزدىڭ جەتىستىكتەرىمىزدى لايىقتى باعالاپ، ماقتان تۇتارىنا ەش كۇمان جوق. ولار ءبىزدىڭ تاجىريبەمىزدەن دانالىقتىڭ، سىندارلى ءىس-ارەكەتتىڭ جانە كەز كەلگەن قيىندىقتىڭ الدىندا يىلمەس بەرىكتىكتىڭ ۇلگىسىن كورەتىن بولادى، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.
سوڭىندا قازاقستان پرەزيدەنتى بارشانى تاعى دا ەلدىڭ تاۋەلسىزدىك كۇنىمەن قۇتتىقتادى.
اقوردا باسپا ءسوز قىزمەتى
پىكىر قالدىرۋ