شىن جۇرەك يەسى
kerey.kz
2000 جىلدىڭ جازى ەدى. الماتىدا قازۇۋ-دىڭ شىعىستانۋ فاكۋلتەتىندە وقىتۋشى قىزمەتىندە بولاتىنمىن. وڭتۇستىك-شىعىس ازيا ەلدەرىنىڭ ساياساتى، تاريحى مەن مادەنيەتىنە قاتىستى جەرگىلىكتى بىرنەشە باق-قا كوممەنتاري جازا باستاعام. جۋرناليست تانىستارىمنىڭ ءبىرى: «سەنى ديداحمەت اعا ىزدەپ جاتىر» دەپ تەلەفونىن بەردى. سىرتىنان بىلسەم دە، ومىرىمدە جولىقتىرماعان ادام. جازۋشى-پۋبليتسيست رەتىندە قادىر تۇتاتىنمىن. تەلەفون شالىپ ەدىم، بيازى ءۇندى، سىپايى مىنەزدى جىگىت اعاسى بىرنەشە ماقالامدى ۇناتقان سوڭ، رازىلىعىن ارنايى ءبىلدىرىپ قويعىسى كەلگەنىن ايتتى. ءارى ىڭعايسىزدانىپ، ءارى كىشىپەيىلدىگىنە ءتانتى بولدىم. سوسىن «حابار» تەلەارناسىندا العاش رەت جۇزدەستىك. اعا بىرنەشە جوباعا رەداكتور رەتىندە جاردەم بەرەدى ەكەن، مەنىڭ دە وقىتۋشىلىقتان بولەك شتاتتان تىس ءتىلشى رەتىندە تەلەۆيدەنيە سالاسىندا تاجىريبە جيناپ جۇرگەن كەزىم. ورتا بويلى، اقسارى ءوڭدى، قوي كوزدى، بىتەۋ قاباقتى، بيىك قاستى، مۇرىندى ءھام ەرىندى، سوپاقشا بەتتى، قالىڭ قارا شاشى ماڭداي ورتاسىنانتۇسە شورت قيىلعان، جۇزىنەن مەيىرىم توگىلىپ تۇراتىن جان ەكەن. كۇلگەندە مارجانداي تىستەرى تۇگەل كورىنىپ، كوزى جۇمىلىپ كەتەتىن.
كەيىن جازۋشىلار وداعىنىڭ عيماراتىندا، «قازاق ادەبيەتى» گازەتىنىڭ رەداكتسياسىندا ۇشىراسىپ قالىپ جۇردىك. ءار ديدارلاسقان سايىن ءبىر قاسيەتىنە ەرەكشە ءسۇيسىنۋشى ەم، ول – باسقا ءۇشىن بالاشا شىن قۋاناتىن كوڭىلىنىڭ پاكتىگى ەدى. اسىرەسە، جاڭا تانىلىپ، ەندى قالىپتاسىپ كەلە جاتقان جاس اقىن-جازۋشىلاردىڭ، جۋرناليستەردىڭ جانە پۋبليتسيستەردىڭ جىلت ەتكەن جاقسى دۇنيەلەرىن كورە قويىپ، كوڭىلدەرىنە دەم بەرىپ، قاناتتاندىرىپ جىبەرەتىنى سۇيسىندىرەتىن. جاس بۋىننىڭ جازعان-سىزعاندارىن سيرەك وقيتىن، پىكىر ايتقاندا توبەدەن قاراپ، توڭىرەگىن تومەندەتە سويلەيتىن كەيبىر «كلاسسيكتەردىڭ» ادەتى بويىندا جوق ەدى. كەرىسىنشە، قالبالاقتاپ، اينالىپ-تولعانىپ، جاس قالامگەرلەردىڭ جاقىن زامانداسى، جاقىنى قۇساپ مەيىرلەنىپ تۇراتىن. سول سەبەپتى دە شىعار، ادەبيەت پەن جۋرناليستيكاداعى ءىنى-قارىنداستارى دا ءوزىن اعالاپ سىيلايتىن. 60 جاسقا تولۋ قۇرمەتىنە الماتىدا وتكەن مەرەيتويىندا دا اعايىن-تۋعان، دوس-جاران مەن ارىپتەس-شاكىرتتەرىنىڭ ىقىلاسى مەن ماحابباتى زور ەكەنىنە كۋا بولدىم.تابيعاتى بەكزات ءھام بيازى بولعانىمەن، ازاماتتىق كوزقاراسى ايقىن ادام ەدى. كەلىسپەسە دە، باس شۇلعي سالاتىن ءيىنى جۇمساق جان دەۋگە كەلمەيتىن. قايسىبىر ادامنىڭ ءسوزى كوڭىلىنە قونباسا، قۇپتاي سالمايتىن، سىپايى تۇردە، بىراق قاباق استىنان قاراپ ۇندەمەي قالاتىن.
اعامەن سوڭعى رەت 2012 جىلدىڭ جازىندا چەحيانىڭ كارلوۆى ۆارى شاھارىندا كەزدەستىم. جەڭگەمىزدى ەرتىپ دەم الۋعا كەلگەن ەكەن. ەلدىڭ ءىشى مەن تىسىنداعى كوپتەگەن جايتتار تۋرالى ەركىن پىكىر الماستىق. ادەتتەگىدەي ويىن اشىق ايتىپ وتىردى. ەرەكشە كوڭىلدى ەدى. كۋرورتتىڭ شيپالى بۇلاقتارىنان ءدام تاتا ءجۇرىپ، سول كەزدە كارلوۆى ۆارى قالاسىندا تۇرىپ جاتقان مۇحتار ماعاۋين اقساقالمەن ارمانسىز سۇحبات قۇرعان. قوشتاساردا ماعان اۆتوگرافىن قويىپ، تىلەگىن جازىپ، تولىق شىعارمالارىنىڭ جاڭا جاريالانعان ءبىر كىتابىن سىيلاپ كەتكەن. شىعىس شايىرلارىندا ءجيى كەزدەسەتىن ءبىر جىر جولىندا «رۋحاني تامىرلاس اداممەن سۇحباتتان ارتىق ءلاززات جوق» ەكەنى ايتىلادى. سونداي ءبىر سۇحباتتاس اعامىزدىڭ باقيلىق بولعانىن ءتۇيسىنۋ كەيدە قيىنعا سوعادى. ديدارىن ءجيى ەسكە الىپ، ساعىنىپ وتىرام. سوڭىندا ءسوزىن تۇگەندەيتىن ۇل-قىزى، باعاسىن بىلەتىن وقىرمانى قالعانىن كورىپ شۇكىرشىلىك ەتەم. ديداعانىڭ جازۋشىلىق الەۋەتى مەن سۋرەتكەرلىك قاسيەتى تۋرالى تەرەڭنەن قوزعاپ جازۋدى ادەبيەت وكىلدەرىنىڭ ەنشىسىندە قالدىرىپ، جادىما باسىلعان مەيىرىمدى ادامي بەينەسىن عانا ەستەلىك ورامالىمەن ءبىر ءسۇرتىپ جاڭعىرتىپ وتىرعانىم سودان.
عالىم بوقاش،
شىعىستانۋشى-جۋرناليست
didahmet.kz
پىكىر قالدىرۋ