|  |  | 

Руханият Әдеби әлем

МӘҢГІ ҚАЗАҚ(ертегі фэнтези) 

ҚАЗАҚТАРҒА ЖАСАлып жатқан  ҚИЯНАТ КӨП БОЛҒАСЫН, « Мәңгі қазақ» атты әңгіме жазсам деп жүретін едім. Осыдан бір күн бұрын сол әңгіменің сюжетіне келетін түс көржім. Кешеден бері жазуға кіріссем бе деп жүр едім, сәті бұгін түскен сияқты.

ЖҰМАТ ӘНЕСҰЛЫ

Qazaq

Өте ертеде емес, бүгінде емес, ғылым докторлары Санжар мен Балжан институтта қызмет ететін.Өздерінің лауазымдарына қарай қарапайым екі қатарлы жақсы салынған коттеджде тұрды.Интеллигент адамдар өмірдің қиындықтарына көп мін бере қоймайды ғой, Өмірлері мәнді, жайлы өтіп жатты. Жақсылықта көп күттірген жоқ, Санжар мен Балжан ұлды болып, коттеджде шағын той өтті. Неге екенін қайдам, әке шешелері ақылдасып, ұлдарыныі есімін Аңсар деп атаған. Аңсар ертедегідей тез де өскен жоқ, кеш те өскен жоқ. Тәрбиелі жігіт болып өсті.IT технология университетін бітірді.Дегенмен қызметі де баяу, өмірі де баяу өтіп жатқан. Жаздың күні ғой саябақта кітап оқып отырған, қолындағы кітабы сәтсіз жерге түсіп кетіп еді, сол маңдағы орындыта отырған бір қыз бала жетіп келіп,  Аңсардың  кітабын қолына ұстатты. Аңсарда ес жоқ, қызға қарап қатып қалған, қыз шынында көз айырмастай сұлу екен.  Соған қарамастан, Аңсар қызға алғысын айтып, танысуға қолы жетті. Айтып айипай не керек, қыз Аңсардың үйіне, Аңсар қыздың ата анасымен танысуға да үлгерді. Көп ұзамай Аңсардың әкесі мен анасының. Қыздың ата анасы, ағайын тусқандары қатысқан Аңсар мен Айсарының үлкен үйлену тойы болды.Аңсардың Айсарының сұлулығына үйде де көзі тоймайтын.

«  Маған сонша тесіліп қарай бермеші, қысыламын» дейтін сондай кезде Айсары.

Сонда Аңсар « Таяуда Сингапурңв, Малазияға сапар шегіп қайтамыз. Путевканы мамам сыйлады» деді. Айсары кереуетте секіріп, қуанғаннан билеп кетті.

Аңсар мен Айсары Малазия мен Сингапурді жарты ай қызықтады. Олар сол бетімен самолетпен Дубайға келіп, жетті. Одар 200-қабатта тұрып, ДуБайдың көркін тамашалады, АЙНАЛА АРХИТЕКТУРА СӘНІМЕН ЖАСАЛҒАН искусственный көлдер. Қайсысында да адам ығы жығы. Аңсар мен АЙСАРЫ МЕЙРАМХАНАДА ҚОЗҒАЛМАЙ ЕКІ КҮН ТЫНЫҚт?Ы. Аңсар алтын зергерін алдырып, Айсарының кеудесіне, кіндігінен төмен жеріне, ,бөкселеріне алтын салғызды.

«Мұның керегі не?» деген Айсарының сұрағына,

Аңсар « бір айдан кейін осында бүкіл әлемнің сұлулары мен модельерлері жиналады, сен солардың бәрінен асқан сұлулығыңмен көрінуің керек. Айсары жарыс мәнін түсіне қоймаса да, Аңсардың айтқанына көнді.

Ертеңіне Айсары төменгі қабаттағы бассейнге барып,  өзінің бағын сынамақшы болды. Бала кезінде жүз метр тереңдікті көп елемей сүңгіп өтуші еді, Айнала қаптаған туристер. Бәрі Айсараның сұлулығына тәнті. Аңсарға « Мен қазір сүңгіп, сонау бассейннің шетінен бірақ шығамын « деді. Айсарының сүңгігіш екекнін бұын естіген АҢСАР ҚАРСЫЛЫҚ БІЛДІРМЕДІ.  Айсары топ етіп суға сүңгіп кетті. Жұрттың бәрі сағаттарына қарап тұр, уықыт сәл өтіп кеткен тәрізді. Аңсар бассейн менеджеріне белгі берді. Ол әп сәтте қолындағы кнопкасын басты, сол сәттк бассейн дельфині Айсарының арқасына салып ,алып шықты. Бассейн маңындағы жұрт у да шу, сенсация . Телерепортерлер  теледидардан уже көрсетіп жатты. Айсарыны ренимацияға апарып, тексеріп, өкпесіне аздап су кеткен екен, ем жасап, мейманханаға жіберді. Сөйтіп жүріп, бір ай да өтті. Дубайға әлемнен  небір сұлулар жинала бастады, қарасаң, көз тоймайды.

Аңсар Айсарыға осы жолы бағың ашылар сәт, жинақы, саспайтын бол» деген.  Бұл жолы әлем сұлулары  50 метрден бассейнге секіруі керек. Әр спорттың шарты болады ғой, соны мүлтіксіз орындауы міндетті.  Бассейіннің айналасы толған адам. Оның сыртында бассейінді қоршаған көп қаьатты үйлкрдің балкондарынан бинокльмен Айсарыны бақылап тұрған адам қаншама. Бірінші секірген эфииолық  қыз 298 балл жинап алға шықты. Екінші секірген Айсары 280 балл ғана жинап, екінші орынды иемденді.

Аңсар мен Айсарының да көңілдері түсіп кеткен.

Екінші күні Аңсар мен Айсары спортты қойып, бассейнде тренировка жасап жүрген. Бір сағаттай уақыт өтіп еді, енді мейманханаға жиналамыз дегенде, Айсары бассейннен шықпай қалды. Оның жансыз денесін сүңгуір алып шықты. Скорый тағы ренимацияға алып кетті. Ауруханада төрт бес сағаттан кейін ғана өлімнің қорытындысын Аңсарға ұстатты. « Уланған» деген қысқа анализ бар екен. Аңсардың есі шығып кетті, жалғыз, еңіреп жылай берді. Танымайтын біреулердің көмегімен Аңсардың ата анасына хабар жеткізіліп, ертеңіне қайғылы жұп Астанаға жеткізілді.

Аңсар Айсұлудыың қайғысынан тұра алмай бір ай жатып қалды. «Қырқы жақындады» дегесін, шағын аят жаттады. Айсұлудың қырқына адам көп жиналды. Құран оқылып, Айсұлу туралы игі сөздер айтылды. Сөөйтіп тұрғада Аңсар бейіттің бұрынңы қалпынан өзгеріп, бұзылғанын байқады. Аңсар байсалдылық танытып, бейіттің бұзылғаны туралы сөз қозғамады. Үйде шәй үстінде де Аңсар жақ ашпады. Аңсар шәйден кейін бөлек бөлмеге барып, біраз ойға шомған. Сол кезде қасына мамасы келіп,, ұлының бәрнәрсені сезгенін ана жүркгімен сезді.

«Балам ау, өмір бойы армандаған аңсаарым кдің  ғой. Білем ішің өрт болып жанып тұрғанын. Бірақ, Алланың ісіне не шара

Ертеңіне қасына он жігіт алып, Айсұлудың қабірін қаздырды. Айсұлуды ораған  ақ матаны ашса, Айсұлудың денесі жырым жырым, тәніндегі бүкіл алтын жұлынып алыныпты. Аңсар сол жерде талып қалсын.  Аңсар сол күні ұйіне барған жоқ. Ол екінші күні де осы барда мас боп жатқан. Әке шешесі полициямен іздеп, тауып, үйіне әкелді. Аңсар шешесімен бір сәтте тілдеспеді.

Сонда шешесі Аңсарға « « БАЛАМ АУ, СЕН  маған орынсыз ренжіп отырсың. Рас, мен адамдық істемедім. Бірақ, Айсұлудцң алтындарын көрген, көмген адамдар бәрібір тонап әкететін еді ғой, мен қайта күзетші қойп, ұрыларға жол бермедім.

Аңсар мамасын құшақтап, өкіріп жыласын. « Айсілуды қатты сүйіп едім ғой., мама»

Уақыт деген сағат тілінен жылдам. Аңсар көп ұзамай Нью-Йоркке ұшып кетті, IT  проектісі тоқтап, қалған. Содан жарты жыл бас алмай жұмыс істеп, су астында экстремальный жағдайда адам демін екі минутқа ұзарта алатын флеш плато ойлап тауып, IT ассоциясының басшылары қабылдап, жақсы сый ақы ұсынған. Университет коллективінің Аңсардың жаңа проектісін мақұлдау кезінде студенттер арасынан бір қыздың жарқын бейнесі көзіне түскен. Аңсар жиналыстан кейін қууып барып, танысып еді, Қостанайда оқып жүріп, граньпен осы университетке түскен екен, қазір 4 –курсты аяқтап қалған екен. Аңсар Дәмеліге ғашық боп қалғанын айтып, сөздері жарасты. Екуі бір бірінің жатақханасына барып жүріп, соңында Аңсардың бөлмесінде бірге тұруға келіскен. Дәмелі шынында сұлу қыз еді, Дәмеліні Айсарыдай сүйіп кеткеніне іштей қуанды. Дәмелінің жүк көтергені белгілі боп қалды. Соны ескеріп, Аңсар мен Дәмелі Астанаға ұшып келіп, ата аналарымен қауышты. Дәмелі Астанада босанды. Ер бала ерекше белгімен туды, оң маңдайында  кішкентай күміс меңі болды. Дәрігерлер оны былай тексеріп, олай тексеріп, баланың денсаулығына зиян келтіретін  себебін таппады. Сөйтіп Аңсар мен Дәмелі үйге қуанышпен оралған. Сәбидің есімін Күмісхан қойған.  Бірнеше жылдардың  жылдам өткенін Аңсар мен Дәмелі байқамай да қалған. Күмісхан өз қатарының алды болып өсті. Музыка мен математикаға жақын еді.

Жазғы түн болатын, коттедждің шатырына комостан дөңгелек тарелка келіп қонды. Ішінен адам тәрізді кісі шығып, балкон арқылы үйге кірді. Балконда тұрған Аңсардан кешірім сұрады. Да оған жағдайын түсіндіре бастады « БІЗ космостың басқа планетасынан келіп тұрмыз. Пәлен миллион халқымыз бар, бірақ біздің халқымыз трагедиялық жағдайға ұшырап отыр. Жүздеген адам белгісіз аурудан  қырылып жатыр. Біз бүкіл әлемдегі жағдайды бақылап отырамыз. Таяуда бізге бір сигнал түсті , Жер планетасында сіздердің  халқыңызды сақтап қала алатын сәби дүниеге келді, оның соның жүз грамм қаны белгісіз аурудан қырылып жатқан еліңізді аман сақтап қала алады» деген. Біз сол хабардың шындығына сеніп келіп тұрмыз. Біз қазір шағын томография арқылы Күмісханның  маңдайындағы меңді  сіздерге көрсетеміз» деді де қолтығындағы шағын томографияны алып, Күмісханның меңін тексереміз» деді де жылдам, томографияның кнопкасын Күмісханның меңіне басты . Монитордан меңнен тарап жатқан ондаған жіңішке тамырлар көрінді. Олардың ішінде көк түстіі сары тұсті, қара түсті, қызыл түсті тамырларда қан түрлері көрінді. Комостан келген кісі  « Бізге керегі де осы еді» деді. Отбасылар арасында үнсіздік пайда болды. Сонда осмостан келген « Сіз Күмісханды бізге бір жылға беріңіз. Ол біздің жүз мыңдаған адамдарымызды өлімнен сақтап қала алады.

Аңсар мен Дәмелінің ата анасы үшін бұл  орындала алмайтын өтініш сияқты. Айдаладағы алыстағы космос әлеміне Күмісханды жіберу тіпті мүмкін нәрсе емес екені аян. Аңсардың ата анасы, Аңсар мен Дәмелі де үнсіз отыр.Алыс космос әлеміне Күмісханды жіберіғ одан мүлдем айырылып қалу сияқты. Сонда  Комостан келген қонақ жағдайды түсініп « Біздер Жер планетасына мың сан ұшып келіп жүрміз.. БіЗ СІЗДЕРЛЕН Күмісханды жүздеген мың адамның өмірін сақтап қалу үшін сұрап отырмыз. Мен бүкіл әлемді зерттеп жүрген адаммын. Маған сеніңіз, Күмісханды аман есен жеткізіп, қолдарыңызға тапсыруды мойныма аламын» деді космостан келген адам. Жүздеген адамның өмірін бір адам сақтап қала алса ерлік қой, Менің өтінішімді аяқсыз қалдырмассыз деп сенесмн» деді ол тағы. Сонда да бәрі үнсіз қалды. Сол кезде Күмісхан орнынан тұрып, « Ата , Әже, папа, мама! Мен сол жақта өліп қалсамда жүз мыңдаған адамның өмірін сақтап қала алсам, басқа арманым болмайды.МЕН БҰЛ КІСІМЕН ЕРІП БАРАМЫН! ДЕДІ. Сонымен не керек, Күмісхан Космос әлеміне ұшып кете барды. Ондағы өткен күндердің өзін санаудың өзі қиын болды. Ылғи ғылыми жұмыс. Шынында онда аурудан өліп жатқандардың саны көп болған екен. Космостан келген ИАС КҮМІСХАННАН КҮНІНЕ ЖҮЗ ГРАММ ҚАН АЛАДЫ. Оны бір грамнан ауырып жатқандарға егіп жатыр. Бірер күнде нәтиже жақсарды. Өлім саны азая бачтады. СӨЙТІП Күмісханның ондаған  грамм қанынан жүздеген адам сауыға бастады. Күмісханның көңілі көтерілді. БІР АЙДА МЫҢ ГРАММ ҚАН БЕРІП,  мың адамның сауығып кетуіне сеп болды. Бір жылда жүздеген мың адам ауруынан сауығып кетті.  Күмісханның еліне қайтуына ресми рұқсат берілді. Бір қызығы эксперимент жасалып, сауыққан адамдардың қанымен ауырып жатқандарды мемдеуге блотьыны тексерілді. Әбден болады екен.

Сөйтіп бір күні ғаламшар түкпіріндегі дөңгелек табақ тұныұқ жаздың бір күні АҢСАРДЫҢ коттеджінің төбесіне келіп қонды.  Бір жыл бойы сағыныш билеген әке мен баланың қуанып табысқаны қандай керемет болды. Космостан келген қонақ Аңсаар мен Күмісханға құнды сый тапсырды. Атасы мен әжесі баласы мен немересіне «Ланд Крузер» машинасын сатып әперді. Комостан келген қонақ ИАЧ Аңсарға кішкентай алтын пышақ сыйға тартты. «Біздегі аурудан Күмісханның қаны арқылы айығып кеткендер өздерін «МӘҢГІ ҚАЗАҚПЫЗ» деп атайды. Сондықтан космостың бір түкпірінде « біздің туыстарымыз бар» деп есептеңіздер. Андағы пышақтың түбінде кнопка бар, соны басссаңыз, кқсмостағы миллион туыстарыңыз бірер минутта көмекке келеді. Сондықтан «қазақ құрып кетеді екен деген ой бастарыңызға келмесін. ҚазаҚ ХАЛҚЫ МӘҢГІ ЖАСАМАҚ.

ЖҰМАТ ӘНЕСҰЛЫ, ақын, жазушы, ҚР Құрметті Журналисті

 

 

ЖҰМАТ ӘЕКСҰЛЫ

Related Articles

  • Тұрсын Жұманбай «Үйсінбай кітабы»

    Тұрсын Жұманбай «Үйсінбай кітабы»

    Бұл Дағандел, Бақанас өлкесінен шыққан би Үйсінбай Жанұзақұлы хақында құрастырылып жазылған кітап. Тың толықтырылған еңбекте болыс Әлдеке Күсенұлы, Дағанделі болысының басшылары мен билерімен қатар Әбдірахман Әлімханұлы Жүнісов сынды айтулы тұлғалар жайлы әңгіме қозғалған. Олардың ел алдындағы еңбектері, билік, кесім – шешімдері, халық аузында қалған қанатты сөздері мен өмір жолдары, ата – тек шежіресі қамтылған. Сонымен қатар мұрағат деректеріндегі мәліметтер келтірілген. Кітапқа есімі енген ерлердің заманы, үзеңгілес серіктері туралы жазылған кей мақалалар, жыр –дастандар, үзінділер енген. Кітап қалың оқырман қауымға арналған. Тұрсын Жұманбай «Үйсінбай кітабы», - Жебе баспасы, Шымкент қаласы.134 бет толық нұсқасын төмендегі сілтеме арқылы оқи аласыз. Үйсінбай кітап kerey.kz

  • «Алғашқы кітап» деректі бейнефильмі

    «Алғашқы кітап» деректі бейнефильмі

    Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Мәдениет комитетіне қарасты Ұлттық киноны қолдау мемлекеттік орталығының тапсырысымен «JBF company» компаниясы Семей қаласында, Шыңғыстау өңірінде, Алматы облысының Жамбыл ауданында  «Алғашқы кітап» атты деректі бейнефильм түсіруде. Деректі фильм Абайдың 1909 жылы Санкт Петербургтегі Илья Бораганский баспасында басылған алғашқы шығармалар жинағының жарық көруіне арналады. Ұлы Абай мұрасының қағаз бетіне таңбалану тарихын баяндайды. Қазіргі адамдар бұрынғы уақыттың, Абай заманының нақты, деректі бейнесін, сол кездегі адамдардың әлпетін, киім үлгісін көз алдарына елестетуі қиын. Көпшіліктің ол уақыт туралы түсінігі театр мен кинофильмдердегі бутафорлық киімдер мен заттар арқылы қалыптасқан. Алайда Абай уақытындағы қазақ тіршілігі, қазақтардың бет-әлпеті, киім киісі, үй – жайы, бұйымдары таңбаланған мыңдаған фотосуреттер сақталған. Бұлар Ресей, Түркия, Ұлыбритания

  • ЖАЛБЫРҰЛЫ ҚОЙБАС ЖАЙЫНДАҒЫ КҮМӘНДІ КӨҢІРСІК ӘҢГІМЕЛЕР

    ЖАЛБЫРҰЛЫ ҚОЙБАС ЖАЙЫНДАҒЫ КҮМӘНДІ КӨҢІРСІК ӘҢГІМЕЛЕР

                          1. АМАНДЫҚ КӨМЕКОВТІҢ АЙТЫП ЖҮРГЕНІ – АЙҒАҚСЫЗ БОС СӨЗДЕР        Қазақстанның батыс аймағында ғұмыр кешкен өнерпаздың бірі – Жалбырұлы Қожантай  жайлы соңғы кезде қисыны келіспейтін неше түрлі әңгімелер өріп жүр. Мұның басында тұрғандардың бірі – Амандық Көмеков. Бұрында да оның, басқа да кісілердің елді адастыратын негізсіз сөздеріне байланысты нақты дәлелдер келтіріп, «Құлан құдыққа құласа, құрбақа құлағында ойнайды» деген атаумен түзген сын мақаламызды республикалық «Түркістан» газеті (28.09. 2023 жыл) арқылы жұрт назарға ұсынғанбыз-ды. Әлеуметтік желіде Азамат Битан есімді блогердің жуырда жариялаған видео-түсірілімінде А. Көмеков өзінің сол баяғы «әләуләйіне» қайта басыпты. Сөзін ықшамдап берейік, былай дейді ол: «1934 әлде 1936 жылы (?) Мәскеуде өткізілетін

  • ЖАРАЙСЫҢДАР, ӘЗЕРБАЙЖАН

    ЖАРАЙСЫҢДАР, ӘЗЕРБАЙЖАН

    Олар ҚР Ұлттық қорғаныс университетінде орыс тілінде оқудан бас тартқан. Неге солай ? Өйткені олар қазақ тілін таңдаған! Қазір университетте қазақ тілі курстары ашылып жатыр. Айтқандай, Әзербайжандарға тілімізді қолдағаны үшін құрмет пен құрмет. Олар нағыз бауырлас халық екенін көрсетті. Бірақ қазір біздің қорғаныс министрлігіне сұрақтар туындайды. Бұған дейін барлық шетелдіктерді орысша үйретіп пе еді? Біреу не сұрайды? Әйтеуір, білім – қазақ тілін насихаттаудың ең жақсы тәсілі. Ал неге орыс тілінде оқытады? Ал кім үшін? Ең қызығы, осының бәрін тек Әзербайжандардың арқасында ғана білетін боламыз. Ал неге бұрын қазақша оқытпаған, ең болмаса кейбір елдерде. Неге сол қытай тілін орысша үйретеді? Руслан Тусупбеков

  • ШОҚАН УӘЛИХАНҰЛЫ ДЕГЕН ЕКЕН..

    ШОҚАН УӘЛИХАНҰЛЫ ДЕГЕН ЕКЕН..

    Ел аузында қазақ оқымыстылары айтты деген сөздер аз емес. Белгілі ғалым, этнограф А. Сейдімбек құрастырған тарихи тұлға, асқан оқымысты Шоқан бабамыздың тапқыр сөздерін назарларыңызға ұсынамыз. * * * Омбыға оқуға жүрер алдында бала Шоқан әкесінің ел іші мәселесін шешудегі кейбір өктем, ожар қылықтарына көңілі толмай, «оқуға бармаймын» деп қиғылық салса керек. Тіптен көнбей бара жатқан баласын қатал Шыңғыс жәрдемші жігіттеріне байлатып алмаққа ыңғайланып: «Шықпаса көтеріп әкеліңдер, арбаға таңып аламыз!» − дейді. Сонда дәрмені таусылған Шоқан әкесіне: «Байлатпа! Абылай тұқымынан байланғандар мен айдалғандар жетерлік болған!» − деп тіл қатады. Бала да болса ақиқат сөзді айтып тұрған баласынан тосылған әке дереу Шоқанды босаттырып жібереді. * * * Петербургте Сыртқы Істер министрлігінің бір

Пікір қалдыру

Электорнды поштаңыз сыртқа жарияланбайды. Белгі қойылған өрісті толтыру міндетті *

Аты-жөні *

Email *

Сайты

Kerey.kz/Керей.кз

Біз туралы:

Тел: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz тің бұрынғы нұсқасын http://old.kerey.kz тен оқи аласыздар!

KEREY.KZ

Сайт материалдарын пайдаланғанда дереккөзге сілтеме көрсету міндетті. Авторлар пікірі мен редакция көзқарасы сәйкес келе бермеуі мүмкін. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұнына жарнама беруші жауапты.

Сайт санағы: