ІНДЕТКЕ ҚАРСЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ

İNDETKE QARSI INTIMAQTASTIQ

| Feb 2, 2021

Qazaqstan Respublikası Densaulıq saqtau ministrliginiñ «Qoğamdıq densaulıq saqtau wlttıq ortalığı» (bwdan äri QDSWO) men Kolumbiya Universitetiniñ Qoğamdıq densaulıq saqtau mektebindegi ICAP ortalığınıñ Qazaqstan Respublikasındağı ökildigi (bwdan äri ICAP) arasında ıntımaqtastıq turalı memorandumğa qol qoyıldı. Joba «Şevron» kompaniyasınıñ bastaması boyınşa jäne qarjılıq qoldauımen jüzege asırıladı.

«Memorandumğa qol qoyu – COVID-19 epidemiyasına qarsı is-qimıl boyınşa Densaulıq saqtau ministrligine keñes men praktikalıq kömek körsetuge jäne Qazaqstandağı medicinalıq wyımdarda infekciyalardıñ aldın alu men infekciyalıq baqılau jüyesin jaqsartuğa bağıttalğan jobanı iske asırudağı mañızdı qadam» – deydi kompaniya ökili Leyla Aytmwhanova. «Biraq bwl bizdiñ birlesken alğaşqı jobamız emes. Ötken jılı biz täjiribe almasu üşin Qıtaydan därigerlerdiñ keluine qoldau körsettik, medicina qızmetkerlerine treningter wyımdastırdıq, sonday-aq COVID-19 auruın emdeu üşin qajetti däri-därmekter men jeke qorğanıs qwraldarın satıp aludı jäne jetkizudi wyımdastırdıq».

Qol qoyılğan Memorandum şeñberinde Jwmatov atındağı Gigiena jäne epidemiologiya ğılımi ortalığı negizinde qwrılğan medicinalıq kömekke baylanıstı infekciyalardıñ aldın-alu jäne infekciyalıq baqılau jönindegi üylestiru ortalığınıñ äleuetin küşeytu boyınşa şaralar men qosımşa qarjılandıru közdelip otır.

Sonımen qatar, QDSWO negizinde infekciyalıq baqılau boyınşa Konsul'tativtik keñes qwrıladı, jäne eldiñ barlıq 17 aymağındağı är türli deñgeydegi medicinalıq wyımdarda infekciyalıq baqılau jüyesiniñ negizgi komponentteriniñ qazirgi jağdayı anıqtalıp, bağalanadı. Bağalau nätijesi boyınşa köpjaqtı pikirtalas ötkizilip, Qazaqstandağı infekciyalıq baqılau bağdarlamaların baqılau jüyesiniñ tiimdiligin arttıru boyınşa wsınıstar äzirlenedi.

Sonday-aq medicinalıq kömek körsetuge baylanıstı infekciyalarğa baqılau jürgizetin aqparattıq jüyeni äzirleu jäne engizu josparlanuda. Praktikalıq densaulıq saqtau jüyesine kömek körsetu üşin, QDSWO jäne ICAP birlesip, Düniejüzilik densaulıq saqtau wyımınıñ materialdarı men Qazaqstan Respublikasınıñ normativtik-qwqıqtıq talaptarı negizinde medicinalıq qızmetkerler men medicinalıq wyımdardıñ basşıların infekciyalardıñ aldın alu jäne baqılau boyınşa oqıtudı josparlap otır. Oqıtu sertifikattarı QDSWO atınan beriledi.

Jobanı iske asıru nätijesinde medicinalıq wyımdarda infekciyalıq baqılau bağdarlamasınıñ barlıq bölikteri jetildiriledi jäne QDSWO-nıñ infekciyanıñ aldın alu jäne baqılau şaraların üylestiru äleueti arttırıladı. Öz kezeginde, bwl Qazaqstan Respublikasınıñ jwqpalı aurularmen küreste tuındaytın zamanaui qiınşılıqtarına dayındığın küşeytedi.

ICAP ortalığı – AQŞ, N'yu-York qalasında ornalasqan Kolumbiya universitetindegi qoğamdıq densaulıq saqtau mektebiniñ qwramına kiredi. Ortalıqtıñ bastı maqsatı – janwyalar men qoğamdastıqtardıñ densaulığın jaqsartu. Bügingi tañda ICAP – älemniñ 30-dan astam elderiniñ densaulıq saqtau ministrlikterine densaulıq saqtau jüyesin nığaytu, onıñ işinde medicina qızmetkerlerin oqıtu, densaulıq saqtau salasında innovaciyalıq täsilderdi äzirleu jäne engizu boyınşa konsul'taciyalıq-ädistemelik kömek körsetetin jäne auqımdı ğılımi jobalardı jüzege asıratın iri halıqaralıq wyımdardıñ biri.

Qazaq mektebinde oqitın 7 jasar bala orıs tili sabağında nege orısşa sayrap twruı kerek?

kerey.kz

Magnumdı özim mülde wnatpaydı ekenmin. Ünemi barsam, esi dwrıs kökönis tappaytınmın. Eskirgen, şirigen. Azıq-tülikti tek bazardan alamın. Biraq magnumge baykottı toqtatpau kerek! Sonımen birge, orıstildi kino, fil'mderge de baykot jariyalau kerek. Biraq, odan küştisi, balalarıñdı tek qazaqşa oqıtıp, qazaqşa tärbieleu kerek. Biraq, balañdı qazaqşa tärbieleyin deseñ, tağı bir kedergi şığıp jatır. Ğalımdardıñ aytuınşa, balanı 13 jasqa deyin qazaq tilinde oqıtıp, wlttıq qwndılıqtardı boyına, oyına siñiru kerek. Endi solay istep jatsaq, 7-8 jasar qap-qazaqşa ösip kele jatqan balañdı mektepte orıs tilin üyretip miın aşıtuğa tura kelip otır. YAğni, 2-sınıptan bastap orıs tili mektep bağdarlamasında twr. Bjb, tjb-sında orıs tili mwğalimderi balanıñ orısşa mazmwndamasın (govorenie) tekseredi. Talap etedi. Sonda, biz bayğws qazaq,
Qazaq jastarı büginde jappay orıstanu procesin bastan keşude.

kerey.kz

Qazaq jastarı büginde jappay orıstanu procesin bastan keşude. Bala-baqşadan bastap, mektep, joğarı oqu ornı, eñbek mekemeleriniñ barlığı negizinen orıs tiline köşude. Öz erkimen emes, ädiletsiz biliktiñ wzaq jılğı solaqay sayasatınıñ arqasında. Köşede, keñsede, dükende, kölikte, qoğamdıq orında qazaqqa qazaq orısşa söylemeseñ nemese wlttı saqtau kerek degen jauapkerşilik jügin wstanıp, senimen orısşa söylesip twrğan qazaqqa qazaqşa söyle dep eskertu jasasañ boldı, bitti, bäle-jalağa qalasıñ. Zañ da, onı orındauşı policiya, prokuratura, sot ta orısqwldı qoldaydı, wltqa janı aşığan qazaqtı mülde qorğamaydı. Bwl qanday ädilettilik?! Memlekettik tildi, memlekettik qauipsizdikti jekelegen adam emes, osığan jauaptı memlekettik qwrılımdar qorğauı kerek qoy. Jeke adam emes, eñ aldımen bilik qorğauı kerek. Qazaq jeke täuelsiz memleket bolıp twrsa
Endi qazaq tilin elemeytin mekeme baykottıñ nısanasına iligip, şığınğa bata beretin boladı

kerey.kz

Keyde qoğamdı bir ğana oqiğa qozğalısqa tüsirip, işte qatqan şemendi jarıp jiberedi. Bwl jolı däl sonday ahual orın aldı. Magnum dükender jelisinde orıs tildi bir azamat qazaq tilin bilmeytin kur'erge şağım tüsirip, artınan düken äkimşiligi älgi kur'erdi jwmıstan şığarıp, mäseleni jılı jauıp qoya salmaq bolğanda, jwrtşılıq oqıstan oyanıp ketti. Bwl tek bir azamattıñ renişi nemese dükenniñ işki tärtibi emes. Bwl – tildik teñsizdikke qarsı wlttıñ refleksi. Qazaqtıñ özi, öz jerinde, öz tilinde söyley almaytın künge jettik pe degen swraq sananı sızdatıp twr. Öz elinde twrıp, öz tilinde söylemeytin azamattı qoğamnan alastatıluı aqılğa simaytın dünie. Al Magnum dükenderi jelisi ottı külmen kömip qoyğanday boldı. Qazaq tili – eldiñ özegi. Oğan jasalğan
Qazaqstan öziniñ alğaşqı mikroçipin jasap şığardı

kerey.kz

Nurmukhamed Baigarayev Osı aptada Qazaqstan öziniñ alğaşqı mikroçipin jasap şığardı degen aqparat taradı. Jaqsı jetistik. Biraq endi säl-päl üñilsek, çiptiñ arhitekturası Nazarbaev universitetiniñ zerthanasında jasalğan, biraq onı Qıtayda öndirgen. Sebebi bizde äli çip öndiretindey tehnologiya joq. Bir qızığı, qıtaylıq institut çipti tegin şığarıp bergen. Oğan da raqmet, äytpese ol qızmettiñ qwnı qımbat. Bwl jobanıñ jetekşisi (surette) endi ol çipti qayda qoldanuğa boladı dep testiden ötkizip jatırmız depti öz paraqşasında. Oğan qosa, çip säl-päl qalıñdau siyaqtı. Smartfondarda 5-7 nanometr çip ornatıladı, otandıq çip 28 nanometr eken. Özim tañqalğan bir fakt oqıdım. Mikroçip şığaruda älemde tanımal bolğan kompaniyalar Armeniyada öz ofisterin aşıp ülgeripti. Ol AMD, NVIDIA, Xilinx, Synopsys, National Instruments, Mentor Graphics
Garvard univeri jılına 200 mıñ dollardan kem tabıs tabatın otbasılardıñ studentterin tegin oqıtamız dep şeşim şığarıptı.

kerey.kz

Nurmukhamed Baigarayev Garvard univeri jılına 200 mıñ dollardan kem tabıs tabatın otbasılardıñ studentterin tegin oqıtamız dep şeşim şığarıptı. Biıl bwl univerde oqu şığını jılına 83 mıñ dollardı qwraydı eken. Osınday jañalıqtardı oqığanda dwrıs kapitalizmniñ mısalın köremin. Baquat kapitalister iri oqu ornın qarjılandırdı. Basqa da tabısı köp. Büginde endaument qorda 52 milliard dollarday jinalğan. Sol aqşağa tabısı azdau otbasınıñ balaların tegin oqıtıp, qayırımdılıq jasay aladı. Sodan tek baydıñ balası ğana emes, qarapayım otbasıdan şıqqan bala da älemniñ üzdik univerinde oquğa mümkindik aladı (ol üşin aldımen granttı jeñu kerek). Bwdan qoğam tek wtadı, memleket damidı. YAğni, qayırımdılıq jwrttan jılu jinap, ot sluçaya k sluçayu jasalmaydı, jinalğan naqtı aqşağa, josparlı, jüyeli türde iske