Wlıqbek Esdäulet, Oljas Süleymenov, Mwrat Äuezov bastağan bir top ziyalı qauım ökilderi, qalamgerler türmedegi aqın Aron Atabekke araşa swrap, prezident Qasım-Jomart Toqaevqa hat jazıptı. Bwl turalı belgili zañger Şınquat Bayjanov öziniñ jelidegi paraqşasında jazdı.

«Wlıqbek Esdäulet mırza, Oljas Süleymenov mırza, Mwrat Äuezov mırza bastağan bir top qazaq maytalmandarı arqalı aqın Aron Atabekke jan sauğa swrap Qazaqstan prezidenti Toqaev Qasım-Jomart Kemelwlına ötiniş hat joldadı. Qazaqstannıñ barlıq ziyalı qauımı qol qoyuğa ötiniş bildirgen, biraq, pandemiyağa baylanıstı olardıñ qoldarın qoyğızu mümkin bolmadı.

Prezident mırza! Jan sauğa swrau qazaq halqınıñ ejelden kele jatqan ata saltı, eger el aqsaqaldarı, aqındarı ötiniş jasağanda odan eşbir han attap ketpegen. Siz de ata saltın saqtap, 68 jastağı jürek auruımen, qant diabetimen, buın auruımen auıratın arqalı aqınımızdı tar qapastan şığaruğa ıqpal jasaydı dep senemiz. Qazaq Aronınıñ endigi tağdırı Sizdiñ qolıñızda. Men advokat retinde zañğa säykes barlıq mümkinşilikti paydalanıp kördim, tas bauır, zañğa eşbir män bermeytin qatıgez mamandar meselimdi qaytardı, jigerimdi qwm etti.

Asıl ağa türmede şeyit ketse obalı bükil qazaq halqına boladı, onsız da ata-baba nalasına qalğan elmiz, endi osı qatelikti jibermeyik Qasım-Jomart Kemelwlı mırza!», - dep jazdı zañger.

Al prezident Toqaev atına jazılğan Aşıq hat mätininde:

«Asa qwrmetti, Qasım-Jomart Kemelwlı mırza! Sizdiñ elimizdiñ sarabdal sayasatın el tınıştığı, ıntımaq-birligi, üşin köregendikpen jürgizip otırğanıñızdı öte joğarı bağalaymız. Eli men tuğan jeri üşin qasıq qandarı qalğanşa küresken batır twlğalarımızdı qwrmetteytiniñizdi de jaqsı bilemiz.

Sözge tiek etkeli otırğan qazaqtıñ dara azamatı – Aron Atabek 2006 jılğı äygili «Şañıraq» oqiğasın wyımdastırdı, kisi ölimine sebepker boldı» degen jalğan jalamen 18 jılğa itjekkenge aydalıp, sottaldı. Qazaq eli tarihında özindik qoltañbası bar, yağni, «Qazaq memleketi» t.b. birneşe wyımnıñ jetekşisi, aqın, türkolog, Jeltoqsan köterilisiniñ bel ortasında jürip, bügingi Täuelsizdigimiz üşin küresken batırımız Aron Qabışwlı Atabek auır qılmıs jasağan qılmıskerlerge arnalğan türmede otırğanına aldağı jılı 15 jıl toladı.

Jan azabı öz aldına, türmedegi qinau men azaptaudıñ aluan türin basınan keşirgen Aron Atabektiñ densaulığı birneşe jıldan beri kürt naşarlap ketti. Jası 70-ke tayağan qarttıñ eki qol müldem köterilmeydi, jürektiñ işemiyalıq auruı qan qısımı, büyrek-ökpe, buın aurularına t.b. ömirine qauip töndiretin, türme jağdayında emdeluge kelmeytin keselderge duşar boldı.

«Közimniñ tirisinde qadirle meni!.. Ölgesin basıma kök tas qoyıp, qwrmettep kerek emes!», – degen eken bir qart nazalanıp… Sol aytpaqşı, halıq batırın közi tirisinde bostandıqqa şığarıp, densaulının tüzetuge jağday jasasañız nwr üstine nwr bolar edi. «Elim-qazağım!», – dep janın şüberekke tüygen batırımızdan tas zındanda ayırılıp qalsaq, arımızğa sın boları haq! Wrpaq aldında wyattı bolmayıq, Prezident mırza!

Sizdiñ el bolaşağınıñ ıntımaq-birligin saqtauşı, wlt janaşırı, qamqorşısı retinde Aron Atabektiñ bostandıqqa şığuına kömek qolın sozadı degen zor ümittemiz», – dep jazılğan.

Bwl hatqa Wlıqbek Esdäulet, Oljas Süyleymenov, Mwrat Äuezov, Baqıt Bedelhan, Amantay Asılbek, Güljan Erğalieva, T.Aytbay t.b. birneşe adam qol qoyğan.

Biz zañger Şınquat Bayjanovqa habarlasıp, istiñ män-jayın swrap bildik.

Şınquat Bayjanov:

- Bwl hattı wyımdastırğan Aron Atabektiñ janaşırları, seriktesteri t.b. Biz äuelde döñgelek üstel ötkizgimiz kelgen. Sol jerde ziyalı qauım ökilderin şaqırıp, Aron Atabekke araşa swrap, hat wyımdastırmaq boldıq. Keyin, mınau pandemiyağa baylanıstı onday jiındar ötkizuge rwqsat berilmeytin boldı.

Hatqa qol qoyğan azamattardıñ ärqaysısına izdep barıp, qol qoydırdıq. Mısalı, Oljas Süleymenovke barğanda ol kisi auruhanada eken. Jalpı, biraz kisi osı hatqa qol qoymaq boldı. Mısalı, aqın Temirhan Medetbek mırzalar telefon arqılı söyleskende, qoldap qoy qoyatınldarın aytqan. Oğan kovid kedergi keltirdi. Onıñ üstine Oljas Süleymenov pen Jazuşılar odağınıñ törağası Wlıqbek Esdäulet mırzalar qol qoyğan soñ, aqalğandarın äurelep jatpadıq.

Bwl hattı jazğandağı sebebimiz – amal joqtıq qoy. Aron Atabektiñ qızı Almağa habarlasıp, öz erkimmen advokat boldım. Kömekteseyin dedim. Söytip, kelisim jasasıp, Pavlodardağı türme basşısına hat jazdım.

QR Qılmıstıq kodeksiniñ 75 babına säykes, densaulığına baylanıstı türmeden mezgilinen bwrın bosatu, jazasın jeñildetu nemese türmeni üy qamaqqa auıstıru sekildi mümkindikter bar. Ol üşin türme basşısı osınday wsınıspen sotqa jügine aladı.

Mağan Alma habarlasıp, äkesiniñ qan qısımı joğarı ekenin, qant diabeti bar ekenin ayttı. Türmede soqqığa jığılğan eken. Sodan bir qolı dwrıs istemeytinin ayttı. Asqazan, buın auruları tağı bar. Osılardı aytıp, densaulığı naşarlağan adamdı nege äli künge türmede wstap otırğanın, 75 bapqa säykes, nege äli künge sotqa wsınıs jazılmağanın swrap hat joldadım.

Osıdan soñ, Semenova degen kelinşek türmege kirip, Aronmen söylesipti. «Aronnıñ densaulığı jaqsı eken», dep habarladı. Ol videonı osı jelige jariyaladı. Ol jerde de Aronnıñ äreñ otırğanı, telefondı wstap twruğa şaması kelmegeni anıq bayqalıp twr.

Sosın, Pavlodar türmesiniñ basşılığına ekinşi märte hat joldadım.  Pavlodar oblıstıq densaulıq saqtau basqarmasınan arnayı komisssiya qwrılıp, Aronı Atabektiñ densaulığın bastan-ayaq tekserui kerektinin talap ettim. Tärtip boyınşa, türme basşılığı Aronnıñ jazasın jeñildetip, üyqamaqqa auıstırudı swrauı üşin QR Densaulıq saqtau ministrliginiñ qararı boyınşa jañağı komissiya şeşimi kerek. Komissiya şaqırıñız, barlıq analizderin alıñız dep swradım. Eki wsınısımdı da «Feysbukte» jariyaladım.

Keyin olar mağan jauap jazıptı. «Sizdiñ wsınısıñız boyınşa komissiya taağyındamaq edik, Aron Atabektiñ özi qarsı boldı. Mine, öz hatı dep qolmen jazılğan hattı tirkepti. Onda: «Densaulığımdı teksertuge qarsımın», dep jazıptı. Osığan säykes, biz komissiya tağayındap, tekseris jasay almaymız», – depti. Al türme därigerleri teksergende, densaulığı jaqsı bolıptı-mıs.

Sosın men «Nwr Otanğa» (B.Baybekke) «KUIS» bastığına tağı hat joldadım. Türmedegi, erkindigi joq adamnan rwqsat swrau kerek pe? Bas erkindigi joq adamnan kim rwqsat swraydı? Türme basşılığı Aron Atabekten rwqsat swradı degenge senuge bola ma? Densaulığı kürt naşarlap ketken adamdı neeg özderi teksermeydi?

«Eger Aron Atabek türmede qaytıs bolıp ketse, oğan erteñ sizder kinäli bolasızdar! 68-degi qart kisi, aqın, sayasi dissident dep tanılğan adam, Halıqaralıq sıylıqtıñ laureatı atanğan adam türmede köz jwmsa, ol – jaqsı at emes», – dep jazdım.

Jauap bergen joq. Tek hatım tirkeldi dep habarladı. Osıdan keyin, Pavlodar türmesiniñ basşısı mağan ekinşi märte jauap jazıptı. Ol jauabı da aldıñğısın tolıq qaytalağan. «75 bappen şığara almaymız. Özi rwqsat bermedi», – depti.

Osıdan soñ, biz Prezidentke hat jazu turalı şeşimge keldik. Jan sauğa swrau qazaqta bar salt. Qalğan 4 jılın türmede öteuge Aron Atabektiñ densaulığı şıday ma, joq pa, belgisiz… Ärine, biz hat jazdıq eken dep, mäsele şeşile salmauı mümkin. Biraq, «ümitsiz şaytan», degen.

Abai.kz