Qıtay biligi Alibaba korporaciyasına monopoliya şarttarın bwzdı dep ayıp tağıp, 2,8 milliard dollar ayıppwl saldı. Bwl – el tarihındağı eñ auqımdı ayıppwl. Kompaniyanıñ negizin qalauşı Djek Ma qazanda Qıtay basşıların jwrt aldında sınağan soñ üş ayday joq bolıp ketken, al onıñ tağı bir kompaniyasınıñ akciya satu nauqanı keyinge qaldırıldı.

Forbes jurnalı baylığı 65,5 milliard dep bağalağan, Qıtaydağı eñ auqattı adam sanalıp kelgen Djek Ma bilikke qarsı pikir aytqan soñ köp närse özgerdi. 24 qazanda Şanhayda ötken ekonomikalıq forumda Ma “käri-qwrtañdar oylap tapqan” retteu şaraları zaman talabına say emes dep mälimdegen äri ükimetti qağazbastılıqqa salınıp, bankterdiñ müddesin qorğap otır dep ayıptağan.

Djek Manıñ aldında sol forumda memleket basşısı Si Czin'pinniñ üzeñgilesi, Qıtay törağasınıñ orınbasarı Van Cişan' qwttıqtau söz söylegen. Biznesmenniñ sözi Cişan'nıñ özine aytılğan sın dep qabıldandı. Bwdan soñ Ma üş ayday jwrt közine tüspey ketti, osı aralıqta onıñ aktivteriniñ qwnı 15 milliard dollarğa arzandadı, qazir ol baylığı jöninen Qıtaydağı törtinşi adam bolıp qaldı.

Alibaba Group kompaniyasına qatıstı tekseris jeltoqsanda bastaldı. Europa narığında AliExpress degen internet-dükenderimen belgili bwl kompaniya “satuşılardı tek jalğız platformamen satuğa mäjbürledi” dep ayıptaldı. Bwl tärtip twtınuşılardıñ qwqıqtarı men müddelerine qayşı keledi, satuşılardıñ biznesine keri äserin tigizedi dedi retteuşi wyım.

Wall Street Journal basılımına swhbat bergen şeneunikter Qıtay basşılığı Manıñ biznes imperiyasınıñ auqımın kişireytuge tırısadı degen boljam ayttı. Bwğan qosa bilik finteh-startaptardı baqılau erejesin qataytıp, olardıñ jwmıs tärtibin banktikine jaqındatudı közdep otır.

Qaraşada Qıtay biligi adamzat tarihındağı eñ iri akciya saudalau şarasın boldırmay tastadı. Ma qwrğan Ant Group qarjı kompaniyası Gonkong pen Şanhayda İRO-ğa şığıp, 34,5 milliard dollar tartuı tiis bolğan. Osıdan keyin kompaniyanıñ qwnı Bank of America-dan da qımbattap, 315 milliard dollarğa jetui kerek edi. Alayda saudağa eki kün qalğanda birjanı ötkizuge tıyım salındı.

Bloomberg boljamı boyınşa, osı İRO-dan soñ Ma älemdegi eñ bay adamdar tiziminde 11-orınğa köteriler edi. Bwğan qosa Pekin Alibaba-dan mediaaktivterin böludi talap etti, sonımen birge Manıñ elitalıq biznes-mektebi jaña student qabıldamaytının jariyaladı.

Qıtaytanuşı Aleksandr Gabuevtiñ aytuınşa, Ma men Qıtay biligi arasındağı teketires tek sayasatqa tirelip twrğan joq. Sarapşınıñ pikiri boyınşa, Qıtay biligi dwrıs rettelmeytin qarjı kompaniyaları qarjı jüyesine twraqsızdıq äkelip, twrğındardıñ narazılığın küşeytui mümkin dep qobaljidı.

Azat Europa / Azattıq radiosı