“Ilği qız tuğan äyel” dep talaylar müsirkeydi
Bes qızdıñ anasımın. Älbette «men baqıttımın!» dep nıq senimmen ayta alamın. Qızdarımız aqıldı. Bireulerdi bilemin, wldarı araqqa salınıp ne anaşa şegip ata-anaların jılatıp jüredi. Nağız qasiret sol. Mwnday «qarğayın desem – jalğızım, qarğamayın desem – jalmauızım» degizetin wlıñ bolğanşa, aqıldı bes qızıñ bolğan ğanibet!
Şını kerek, «tek qız tudım» dep eş ökinbeymin. Besinşi qızımdı tuğanda därigerler qız ekenin aytuğa bata almay jürdi. Negizi UZI-ğa bir ret tüskenmin. Onda jınısı dwrıs körinbedi. Al auıldan audanğa jii kelu mağan mümkin emes. Sol sebepti de «bälkim wl bolar» degen ümitpen jürdim. Qız bolsa da meniñ bauır eti balam. Qızımdı qoynıma alğanda et jüregim eljirep sala berdi.
Moyındaymın, «ılği qız tapqan äyel» dep sırttan bireulerdiñ müsirkeytinderi mağan wnamaydı. Tipti, enem de ünemi «qız ğana tuatın qatın» dep keketip-mwqatıp otıratın. Onı aytasızdar, küyeuimniñ kezinde bükil auıldı şulatqan bir bwzıq inisiniñ özi keyde qağıtıp-soğıtıp bir tiispese köñili könşimeydi. Onıñ tipti qızdarıma «şeşesiniñ qızdarı» dep onıñ ağasınıñ olarğa eş qatısı joqtay söyleytini bar. Qwddı bes qızdı da men joldan tapqanday… Köp adam üşin tek qız tuatın äyel – ekinşi swrıp adam siyaqtı. Ülken qızım bärin tüsinedi. Ağasın sıylaudan qalğan. Alayda «qanday bolsa da ağañ, ülken kisi, söyleydi, qoyadı» dep qızımdı aqılğa şaqırıp otıramın.
Meniñ küyeuim – altı ağayındı. Enem altı wl tuğan äyel. Sizderge – ötirik, mağan – şın. Menen basqa kelinderiniñ barlığı tek wl tuadı. Tek menen keyingi kelinimiz bir wl, bir qız tuğan.
Enem birde tösek tartıp, jatıp qaldı. Özi öletin şığarmın dep oyladı. Biraq dertinen ayığıp, qazir din aman. Aurıp jatqanda kileñ wl tuıp, märtebeli bolıp jürgen bir de bir kelini oğan qaramadı. Jwmıs arasında (mektepte mwğalimmin) üyge jügirip kelip, astın tazalap, tamaqtandırıp jürdim. Osılay bir jıl biraz qinaldım. Onı qoyşı, enemniñ aman qalğanına qattı quandıq. Arasında meniñ qızdarım qarağan edi oğan. Tüsingenine rahmet, sodan keyin enemniñ mağan közqarası mülde özgerdi. 180 gradusqa. Qazir ekeumizdiñ qarım-qatınasımız basqa. Qızı men şeşesi siyaqtımız. Ne istese de menimen aqıldasadı. Tättisin, ädemisin tığıp mağan beredi. Qızdarımdı da erekşe jaqsı köredi. Qısqası, enem ömir men ölimniñ ortasında jatıp, bwrınğı qatelikterin moyındağan siyaqtı.
Biraq keyde küyeuimdi ayaymın. Dostarınıñ barlığında da wl bar. Birde mektepte birge oqığan dosı qonaqta otırğanımızda «sen osı wl tudıra almasañ mağan aytıp qoysañşı, kömektesip jibereyin» dep keñk-keñk külgende, küyeuimniñ auzına söz tüspey, bası salbırağan küyi közimen jer süzip otırıp qaldı. Ärine ol «qaljıñdadım» dep oyladı, dese de dosınıñ erkektik namısın ayaq astı qılğanın wqpadı. «Onday aqımaq adamdarğa söz şığındap keregi joq» dep, men de ündemedim. Biraq küyeuimniñ aldında özimdi qattı kinäli sezindim. Qwdaydıñ bir wl bermegenine sol kezde nalıdım iştey.
Küyeuim qızdarın qattı jaqsı köredi. Mağan da «wl tumadıñ» dep eşuaqıtta artıq äñgime aytıp körgen emes. Birde üşinşi qızım nauqastanıp audandıq auruhana tüsip qaldı. Şığaratın kezde küyeuim köliginiñ bir jerin jöndep alayın dep, özi jwmıs istep jürip, «sarı qızım jazıldı, üyge qaytıp keledi» dep özinşe bir öleñ şığarıp, ändetip jür. Jüregim jılıp sala berdi. Är qızın özinşe jaqsı köredi. Osıdan birneşe jıl bwrın ülken qızımız dükennen qımbat ayaq kiim körip, qattı qızıqqanın aytıp keldi. Ol tünde wyıqtap qalğanda, küyeuim mağan sıbırlıp «qızımızğa tosın sıy jasayıq. Tañerteñ ertemen ana ayaq kiimdi satıp alıp, qasına äkep qoyayıq» deydi. «Bağası uday ğoy. Sodan keyin qinalıp qalmaymız ba?» dep edim, «bir mänisi bolar. Balamnıñ bir quanışınıñ özi men üşin orasan baylıq!» deydi. Däl solay jasadıq. Qızımızdıñ quanışında şek joq. Şınımen de odan ötken baqıt joq eken!
Qazir jasım 40-tan asqan. Meniñ jasımda da bala tuıp jatqan äyelder joq emes. Densaulığım da, täubä, jaqsı. Tağı bir qwrsaq köterip körsem deymin. Biraq tağı qız bolıp qalsa qaytemin. Wldı añsap jürgen küyeuim tağı qız tuılsa qanday küyge tüser eken… Qazir osınday oylar mazalap jür. Älde wl tuamın degen oymen ğana bala kötermey-aq qoyayın ba? Küyeuimniñ atın jalğastıratın «bir altın şümek» bir jağınan kerek. Qaytsem eken, bilmeymin…
Gülbaqıt
Alashainasy.kz
Pikir qaldıru