Otız mıñğa deyin köbeygen wlttıq äskerdiñ 60-70 payızı qazaq bolğanı Qıtay derekterinde de anıq twr. Ökiniştisi, köterlis bastap eldi azattıqqa şığarğan äskerdiñ köbin Qwljadağı bay-şonjarlar «raqmetin aytıp» auıldarına qaytarıp jibergenin bireu bilse bireu bilmeydi.

Sonday qaytarumen kelgen bir-eki aqsaqal bizdiñ auılda da bar edi. Men bala kezimde küzeulikte solardı köruşi edim. Qanjilik bop şayqastarğa qatısıp, el azat bolğan soñ ünsiz auılğa qaytıp oralıp, qara taban qoyşı bolğan. Bağalau joq, marapat joq, äleumettik kömek te körsetpepti olarğa. Köbi ülkenderdiñ aytuınşa 55-62 jıldarı Arğı betke asıp Sovet azamattığına ötken. Kişkene kezimde auıldağı aqsaqaldardıñ keñesterin kiresili-şığasılı estitinmin, sonda ol kärteñ aqsaqaldar sarttı boqtap otıratın.

Keyin es jiıp, etek-jeñimizdi tüzegen kezde bwğan qatıstı kitaptar oqi bastadıq. Sonda key avtor bwl oqiğanı senzuramen äreñ jarıq körgen kitaptarınıñ mazmwnına bildirtpey de engizipti, jalpı basınan oqıp kele jatqan estiyar oqırman birden tüsinedi.

Mına suret Manas özeniniñ boyın küzetken qalıñ qazaqtıñ belgili tarixınıñ belgisiz suret beyneleri. «Manastıñ boyın küzettik», «Manas boyında wzaq jatıp qaldıq» nemese «Manastan qayttıq» degendi ülken aqsaqaldardıñ aytqandarınan qwlağımız tıñdap qalatın. Sol Manas boyında derekterge süyensek şamamen on mıñday (10 mıñ) äsker şekaralıq küzette twrğan eken.

Jäne bir säykestik Äskeri küştiñ Manasqa deyin sozılıp Manasta qalıñ qazaq äskerdiñ kidirip qaluı İle Ualayatındağı äkimşilik bilikti «böliske» salıp, jaña retteu jürgizuine de tura kelip qaladı eken. Qazaqtıñ negizgi äskeri küşi İle ualayatınan şığıp Manasta kidirip qalğanda art jaqta kimder qanday astırtın oyın bastadı kim bilsin?!

Biz bilmeytin dünie barşılıq…

Äzirge osı.

Orda Eldec-tiñ facebook paraqşasınan