kerey.kz
باداحشاننىڭ تەرىسكەيى قىرعىزستانمەن شەكتەسەدى، شىعىسىندا – قىتاي، كۇنگەيى مەن باتىسى – اۋعانستان.
سۋرەتتەر پامير تاس جولى بويىندا تۇسىرىلگەن. بۇل – الەمدەگى ەڭ بيىك تاۋلى جولداردىڭ ءبىرى. ول وشتان شىعىپ، حوروگ (باداحشان وبلىسى ورتالىعى) مەن دۋشانبەگە بارادى. سۋرەتتەر VSCO قوسىمشاسى ارقىلى وڭدەلگەن. ازاتتىقتىڭ قىرعىز قىزمەتىنىڭ فوتوگالەرەياسى.
ەل اۋزىنداعى بولجامدارعا قاراعاندا، «پامير» ءسوزى «دۇنيەنىڭ توبەسى» دەگەندى بىلدىرەدى. شىنىندا دا بۇل جەردە اسقار تاۋلار توبەسى كوككە ءتيىپ تۇرعانداي كورىنەدى.
پامير جولىنىڭ كوپ بولىگى تاجىكستان اۋماعىنان وتەدى. بۇل جول ەل استاناسى دۋشانبە قالاسىن باداحشان ءوڭىرىنىڭ ورتالىعى حوروگ قالاسىمەن جالعاپ جاتىر.
پامير قىسى قاھارلى ءارى ۇزاق. تاۋ باسىنان جازدا دا قار كەتپەيدى.
ايبايتال اسۋىنىڭ بيىكتىگى – 4655 مەتر.
جولدىڭ كەي تۇسى اسفالت، كەيدە ول توپىراق جولعا ۇلاسىپ كەتىپ وتىرادى. قىستا بۇل جولمەن كولىك جۇرۋىنە تىيىم سالىنادى، ويتكەنى كوشكىندەر ءجۇرۋى مۇمكىن.
پاميردەن جان-جاققا بىرنەشە تاۋ سىلەمدەرى تارالادى. ولار كۇنگەيدە قاراقورىم، گيمالايعا ۇلاسىپ كەتسە، باتىسقا قاراي گيندۋكۋش سىلەمدەرى جاتىر. سولتۇستىك-شىعىستاعى بەلەستەرى تيان-شان تاۋلارى بولىپ كەتەدى.
ءپاميردى اق جانە كوك تاۋلاردىڭ توبەسى دەپ تە اتايدى.
ءپاميردى سىرتقى الەممەن جالعاپ تۇرعان جالعىز جول.
ءار اسۋدان اسقان سايىن كوز الدىڭىزعا ءتۇرلى پەيزاج تارتىلادى.
تاۋ ارالارى – جايلاۋ. سايلاردى بويلاپ تاۋ وزەندەرى اعادى.
قۋانىشتى، ءسۇيىنىشتى جاڭالىق! الاشتىڭ بەيمالىم بەينەسى تابىلدى ارما، قادىرلى وقىرمان! «يسكرى» جۋرنالدىڭ 1907 جىلعى ءبىر سانىندا قازاق قايراتكەرلەرىنىڭ بىزگە بەيمالىم بەينەسى ساقتالعان. ايتا كەتەيىك، «يسكرى» سۋرەتتى جۋرنالى 1901-1917 جىلدارى «رۋسسكوە سلوۆو» گازەتىنىڭ قوسىمشاسى رەتىندە شىعىپ تۇرعان. “دۋماداعى مۇسىلمان فراكتسياسى” دەپ اتالاتىن سۋرەتتى حاباردا پاتشالىق رەسەي قۇرامىنداعى مۇسىلمان دەپۋتاتتارىنىڭ بەينەسى كورسەتىلگەن. ىشىندە دۋماعا مۇشە بولعان قازاق دەپۋتاتتارى دا بار. اتاپ ايتساق ءتورت تاريحي تۇلعانىڭ بەينەسى ساقتالىپتى: ءبىرىنشى سۋرەت: م. تىنىشبايۇلى، جەتىسۋ وبلىسى; ەكىنشى سۋرەت: ب. قاراتايۇلى، ورال وبلىسى; ءۇشىنشى سۋرەت: ا. ءبىرىمجانۇلى، تورعاي وبلىسى; ءتورتىنشى سۋرەت: ش. قوسشىعۇلۇلى، اقمولا وبلىسىنان. ۇلىستىڭ ۇلى مەرەكەسى قۇتتى بولسىن! ەلدەس وردا 19.03.2025
ابايدىڭ توتە جازۋمەن 1922 جىلى تاشكەنت قالاسىندا جارىق كورگەن كىتابىنداعى سۋرەتى.(ەردەن نۇراحمەتتىڭ پاراقشاسىنان)
بۇل قولجازبا پولياك تەكتى ورىس زەرتتەۋشىسى گ.ە. گرۋمم-گرجيمايلونىڭ 1903 جىلى تۋۆا مەن باتىس موڭعولياعا جاساعان ەكسپەديتسياسى بارىسىندا جازعان كۇندەلىگىنەن الىندى. جازبادا ۋراڭحاي تاڭبالارى بەرىلگەن. ولاردىڭ قايدان الىنعانى جانە اتاۋلارى جازىلعان. جوشى ۇلىسى تاڭبالارىمەن ۇقساستىق بايقالادى قاجىمۇرات تولەگەنۇلى
كەلەسى ميلليارد سەكۋندتا، ياعني باسقاشا ساناعاندا، وتىز جىلدا استرونوميادا قانداي جاڭالىق اشىلۋى مۇمكىن؟ استروفيزيك، عىلىم ناسيحاتشىسى، ابدۋس سالام اتىنداعى حالىقارالىق تەوريالىق فيزيكا ورتالىعىنىڭ (تريەست، يتاليا) زەرتتەۋشىسى سەرگەي پوپوۆتىڭ ماقالاسىن ىقشامداپ اۋدارىپ بەرىپ وتىرمىز. *** الدىمەن وتكەن 30 جىلعا كوز تاستايىق. وتىز جىل بۇرىن كۇنگە ۇقساس جۇلدىزدى اينالاتىن پلانەتا اشىلماعان-تۇعىن جانە الەمنىڭ قازىر ۇدەي كەڭەيىپ بارا جاتقانىن بىلمەيتىنبىز. ءبىرىنشى اشىلىمدى الدىن-الا بولجاۋ مۇمكىن ەدى، ەكىنشىسىن — جوق. ءبىرىنشىسى ەكزوپلانەتالاردى ىزدەۋگە باعىتتالعان جۇيەلى ەڭبەكتىڭ ناتيجەسى بولسا، ەكىنشىسىن عالىمداردىڭ كوبى كۇتپەگەن-ءدى. بۇلاردى 1960-شى جىلداردان بەرگى ەكى ەڭ باستى استرونوميالىق جاڭالىق دەي الامىن. دەمەك بولاشاق ءىرى جەتىستىكتىڭ دە كەيبىرىن بولجاي الامىز، ال باسقالارى توسىننان اشىلادى. جالپى، عىلىمي اشىلىمداردى نەلىكتەن بولجاۋعا بولادى؟ ويتكەنى كوپتەگەن ماڭىزدى
1893 جىلى 25 قاراشادا، دانيالىق عالىم ۆ.تومسەن قۇلپىتاستاعى بىتىك جازۋدىڭ قۇپياسىن اشتى. عىلىمي جاڭالىق ەۋروپا قوعامىن ءدۇر سىلكىندىرەدى. توسمەن العاش «تۇرىك»، «كۇلتەگىن»، «ءتاڭىرى» دەگەن سوزدەردى شەشىپ وقيدى. بىتىكتاستاعى جازۋدىڭ كەلەسى بەتى قىتاي يەروگليفىمەن بادىزدەلگەن-ءدى. تومسەن يەروگليفتەگى ەسىمدەردىڭ رەتتىك (قايتالانۋ) جيلىگىنە قاراپ وتىرىپ كەلەسى بەتىندەگى قۇپيا تاڭبالاردى بىرتىندەپ سويلەتە باستايدى. سول داۋىردە شىعىستانۋ سونىڭ ىشىندە تۇركىتانۋ سالاسى جەكە عىلىم رەتىندە ابرويلى زەرتتەۋ نىسانىنا اينالدى. ۆ.تومسەن تاڭبانى شەشىپ قۇپياسىن اشقانىمەن كونە تۇرىك ءتىلىن بىلمەۋشى ەدى، سول سەبەپتى «بۇل ءماتىندى وقىسا رادلوۆ وقيدى» دەگەن. كوپ وتپەي رادلوۆ، تومسەن شەشكەن تاڭبانىڭ ىزىنشە ءماتىن جولدارىن وقىعان. سونىمەن جۇمباق كۇيدە قالعان تاستاعى بىتىك جازۋى سويلەي باستاعان… 25 قاراشا كۇنى ماڭىزدى كۇن. بىتىك جازۋ كۇنى قۇتتى بولسىن!
پىكىر قالدىرۋ