ПОЛИЦЕЙЛІК МЕМЛЕКЕТТЕ «ЖАҢА ҚАЗАҚСТАН» ҚАЛАЙ ҚҰРЫЛАДЫ?!

| Feb 8, 2022

Жазушы-публицист

Марат Бәйділдаұлы (Тоқашбаев):

273570361_10227457061721770_7467411172705589605_n

2020 жылы 25 мамырда АҚШ-та миннеаполистік бір полицей Джордж Флойд деген афроамерикалықты тізесімен асфальтқа езгілеп өлтіргенде бүкіл АҚШ-ты цунами сияқты наразылық толқыны шарпыған. Нәтижесінде бүкіл полицейлер тізерлеп тұрып халықтан кешірім сұраған (суретте).

Бізде Қазақстанда 2022 жылы Қаңтар дүрбелеңі кезінде «огонь на поражение!» бұйрығымен 227 адам оққа ұшады. «Қателесіппіз, кешірім сұраймыз!» деген ешкім жоқ. Қаза тапқан полиция қызметкерлерінің отбасына 9 млн теңгеден өтемақы төленді. Ал жазықсыз оққа ұшқандардың отбасына көк тиын да жоқ. Кей дереккөздерінің хабарлауынша халыққа оқ ату жөніндегі бұйрық беруден бас татқан Жамбыл облыстық полиция департаментінің бастығы, генерал Жанат Сүлейменов өзіне өзі қол салған. Полиция мундирінің абыройын сақтап қалған азғантай адамның бірі сол болса керек.

Бізде полиция жұмысын реформалау туралы айтылып жүргеніне бірнеше жыл болды. Полиция жұмысын бағалау өлшемдері өзгертіледі деп жар салынған. Полиция қызметкерлерінің саны қысқартылатын болған. Қоғамның сенім деңгейі мен халықтың қауіпсіздігін арттыру ең басты нысанаға алынатыны айтылған. Бірақ бәрі өтірік екен. Өкінішке қарай Қазақстанның бүгінгі полициясы сонау отаршыл ақ патша заманынан, кешегі кеңестік кезеңнен үзбей жалғасып келе жатқан жазалаушылық функциясы тіпті өзгермегенін көрсетіп берді.

Енді ары қарай полиция қызметкерлерінің саны арттырылатыны, олардың жарақтануы күшейтілетіні мәлім болды. Қазақстан онсыз да полицейлік мемлекет еді, енді супер полицейлік мемлекетке қарай бағыт ұстанғанын көріп отырмыз.

Полиция қызметінің жазалаушылық сипаты назарбаев режимі өмір сүріп тұрғанда халыққа қызмет ету функциясына алмаспайтынына көзіміз жетті. Полицияның қатыгездіктері, азаматтардың конституциялық құқықтарын аяққа таптауы, тергеу изоляторындағы азаптаулар билік қаншама жасырғысы келсе де әшкере болып жатыр. Халықты үнемі темір кісенмен ұстап тұруға болмайды.

Мұндай «ескі» полициямен «Жаңа Қазақстан» құру мүмкін емес.

Marat Baidildauly

Джо Байден Ақ үйден кетер алдындағы сөзінде сыртқы саясат жайлы айтты

kerey.kz

АҚШ президенті Джо Байден Мемлекеттік департаментте сөйлеп тұр. Вашингтон, 13 қаңтар, 2025 жыл. АҚШ президенті Джо Байден Ақ үйдегі қызмет мерзімі аяқталар алдындағы соңғы сөзінде сыртқы саясат жайына тоқталып, Ресей президенті Владимир Путинді мысқылдады. “Путин Украинаға басып кіргенде Киевті бірнеше күнде аламын деп ойлады. Ал іс жүзінде соғыс басталғаннан кейін Киевтің орталығында ол емес, мен тұрдым. Ол жерде Путин болған жоқ”, – деді АҚШ мемлекеттік департаментінде сөйлеген Джо Байден. Мен америкалық әскердің бақылауынан тыс жердегі соғыс аймағына сапармен барған жалғыз Жоғарғы бас қолбасшымын”, – деп сөзіне қосты АҚШ президенті. Байден сөзінде Украинаға көбірек назар бұрды. Айтуынша, ол ресейлік басқыншылықтан қорғанған Украинаға халықаралық қолдау ұйымдастыруды және ядролық жанжалға жол бермеуді өзіне
Бұл – советтік һәм назарбаевтық кезеңнен қалған, журналистиканы жағымпаз қолбала, шауыпкел құрал деңгейіне түсірген шенеуніктік штамповка.

kerey.kz

“Сұхбатты” енді ғана оқып шықтым. Әзірге, сипаты туралы аз сөз: Әлбетте, бұл – журналистика стандарттарына сай, шынайы, нағыз сұхбат емес. Конституциялық құқығы тең, екі саналы азаматтың өзара пікірлескен, еменжарқын әңгімесі емес. Бұл – советтік һәм назарбаевтық кезеңнен қалған, журналистиканы жағымпаз қолбала, шауыпкел құрал деңгейіне түсірген шенеуніктік штамповка. Пәленбай адам түзеп-күзеген, ананы да, мынаны қамтуға тырысқан, аяғында жаны жоқ мәтіндер жиынтығы туған. Тоқаев айналасындағыларға: “осыншалық жасанды кейіппен халық алдында көрінуім ұят болады, қойыңдар, айналайындар, қателессем де өз болмысыммен шығам” деуге түсінігі жетпегені өкінішті. Былтыр “Егеменде” “сұхбаттасқан” Дихан Қамзабек те, биыл “Ана тілінде” “әңгімелескен” Ерлан Жүніс те, кешіріңіздер, ешқандай да интервьюер емес. Иә, біреуі терең ғалым, екіншісі тамаша ақын, бірақ, өмірінде бір
АЛДАҒЫ 30 ЖЫЛДА АШЫЛУЫ ЫҚТИМАЛ АСТРОНОМИЯЛЫҚ ЖАҢАЛЫҚТАР

kerey.kz

Келесі миллиард секундта, яғни басқаша санағанда, отыз жылда астрономияда қандай жаңалық ашылуы мүмкін? Астрофизик, ғылым насихатшысы, Абдус Салам атындағы Халықаралық теориялық физика орталығының (Триест, Италия) зерттеушісі Сергей Поповтың мақаласын ықшамдап аударып беріп отырмыз. *** Алдымен өткен 30 жылға көз тастайық. Отыз жыл бұрын КҮНГЕ ҰҚСАС ЖҰЛДЫЗДЫ АЙНАЛАТЫН ПЛАНЕТА ашылмаған-тұғын және ӘЛЕМНІҢ ҚАЗІР ҮДЕЙ КЕҢЕЙІП бара жатқанын білмейтінбіз. Бірінші ашылымды алдын-ала болжау мүмкін еді, екіншісін — жоқ. Біріншісі экзопланеталарды іздеуге бағытталған жүйелі еңбектің нәтижесі болса, екіншісін ғалымдардың көбі күтпеген-ді. Бұларды 1960-шы жылдардан бергі екі ең басты астрономиялық жаңалық дей аламын. Демек болашақ ірі жетістіктің де кейбірін болжай аламыз, ал басқалары тосыннан ашылады. Жалпы, ғылыми ашылымдарды неліктен болжауға болады? Өйткені көптеген маңызды
1893 жылы 25 қарашада

kerey.kz

1893 жылы 25 қарашада, Даниялық ғалым В.Томсен құлпытастағы бітік жазудың құпиясын ашты. Ғылыми жаңалық еуропа қоғамын дүр сілкіндіреді. Тосмен алғаш «түрік», «күлтегін», «тәңірі» деген сөздерді шешіп оқиды. Бітіктастағы жазудың келесі беті қытай иероглифімен бәдізделген-ді. Томсен иероглифтегі есімдердің реттік (қайталану) жилігіне қарап отырып келесі бетіндегі құпия таңбаларды біртіндеп сөйлете бастайды. Сол дәуірде шығыстану соның ішінде түркітану саласы жеке ғылым ретінде абройлы зерттеу нысанына айналды. В.Томсен таңбаны шешіп құпиясын ашқанымен көне түрік тілін білмеуші еді, сол себепті «бұл мәтінді оқыса Радлов оқиды» деген. Көп өтпей Радлов, Томсен шешкен таңбаның ізінше мәтін жолдарын оқыған. Сонымен жұмбақ күйде қалған тастағы бітік жазуы сөйлей бастаған… 25 қараша күні маңызды күн. Бітік жазу күні құтты болсын!
Шоқай Торғайұғлы

kerey.kz

“Ақмешіт уезінде белгілі қазақ ақсақалдарынан Шоқай Торғайұғлы 23-нші декабрде опат болды. Қазақша атқа мінген жұрт кісісі болғанның үстіне өнер, білімнің керектілігін ерте сезіп, заманға лайық істерге кіріскен адам еді. Мұстафа деген баласы осы күні Петербор университетінде оқып жүр” “Қазақ” газеті, №46, 1914 жыл Суретте: Шоқай Торғайұлы. Сурет Н.Гродековтың кітабынан алынды. Серікбол Хасан