«Elu jılda – el jaña, jüz jılda – qazan» degen naqıl da jii qoldanıladı. Mine, osı söylemdegi «Qazan» sözi neni bildiredi, osı töñirekte de oy örbitip körsek. Qazaqtıñ bükil dalası uäli sözge jüginip twrğan kezden aytılıp kele jatqan naqıldarda bası artıq söz bolmaytının eskersek, qazan söziniñ bosqa qoldanılmağanı anıq. Bwl jerde biz osı saual arqılı qazan sözi kädimgi as pisiretin qazan ba, älde basqaday mağınanı meñzeytin dünie me, ekeuin ayıru maqsatında biraz ortağa saual joldağan edik. Qızığuşılıq bildirgender qatarı da az bolğan joq. Türli boljamdar aytıldı. Sonıñ işinde kökeyge qonımdısına kezek bermekpiz.
Bizdiñ til qorımızğa özge tilden siñisip ketken sözder barşılıq. Qoldanısımızda arap tilinen engen kisi esimderi men türli ataular da joq emes. Keltirilgen derekterge qarağanda qazan söziniñ arapşa mağınası jüz jıldıqtıñ atauın bildiredi eken. YAğni, «qazan – jüz jılda bir ğasır boladı» degenge sayadı. Sol sebepti, ol qazan men bwl qazannıñ mağınası eki bölek bolıp twr.
Al, elu jılda eki wrpaq auısıp ülgeretindikten eldiñ közqarası, wğımı, wstanımı jañaratındığı tabiği şındıq. Bayıptap qarasaq, kez-kelgen buınnıñ ömiri äke zamanına jaqın bolğanımen, ata zamanınan äldeqayda alşaq jatadı. Osınşama oydı bizdiñ bwrınğı söz şeberlerimiz «Elu jılda – el jaña» dep eki-aq sözben ekşey salğanına qalay qayran qalmaysız?
«Bir joqtı, bir joq tabadı» degendey, araptıñ ğasır (kazän) sözin anıqtay jürip, sol eldiñ musafir degen sözin de enşilep alğanımızğa köz jetkizdik. Musafir – olardıñ tilinde jolauşı degendi bildiredi eken. Demek, osı arada «Adam üyinen qırıq qadam wzağan soñ – müsäpir» dep jürgen maqalımızdıñ da mazmwnı müsäpir emes, jolauşı ekeni naqıtalana tüsip twr.


Pikir qaldıru