Мұхтар ШЕРІМ. БАЙЛАР ЖЫЛАМАЙДЫ…

| May 1, 2015

«Байлар да жылайды» деп жатады ғой, өтірік! Өмірде өлмеудің қамымен қалтырап, дірілдеп жүргенімде, шіріген бір бай көшенің біздің үйге қарама-қарсы бетінен «хан сарайын» салып алды. Үйі бес қабат, қоршауы он қабат… Тоқпен ашылып –жабылатын дарбзасының қасында біздің дарбаза далбаса… Есігін ашқан сайын шиқылдап, «Ұяламайсың ба? Тым болмаса бояп қоймайсың ба?» деп шағым айтып тұрғандай…
Қойшы, бүгінгі қоғам екіге бөлінді ғой… Байлар мен тақыр кедейлер… Байы¬сын, бірақ адамгершілігі де қоса байысын дейміз де, Астанада бір миллионер жас жігіттің құлағын кесіп шұнтитып, бетін көнектей ісіріп, аузын айырып жіберді емес пе? Әне, байлар жыламайды, ерігіп есінейді, күледі, ақшасының арқасында заңнан аттап кететінін біледі… Менің көршім қызық адам, қысқасы, ниеті бұзық адам! «Жүгіріп келіп неге сәлем бермейсің?» деп ұрысады ғой. Өзінше. «Мен сенен емес, Құдайдан ғана қорқамын!» деп едім, пәлеге қалдым. Қорғанының қабырғасына «табло» дейді ме, жүгіртпе жолы бар ұзы-ын бірдеңе орната салғаны. Кешке қарап тұрсам, мынадай жүгіртпе жолдарды оқыдым: «Ей, кәуекбас бейшара! О, шешең…» Жыным келді. Мына бай мені балағатап жазды ғой! Дереу суға түсіп кетсе де істеп тұрған ескі соткаммен суретке түсіріп алдым. Сотқа арыз жазып, бес миллион моральдық шығын талап еттім. Байлар жыламайды екен… Сот та соның сөзін сөйлеп, «Жүгіртпе жолда сіздің аты-жөніңіз жазыл¬маған, жалпылама боқтаған… Бәлкім көшедегі талдарды балағаттаған…» деген қисық қаулы шығарды. Мейлі, Құдай көрсетеді әлі. Сөйтіп жүргенім¬де, есігінің алдына билборд орнатты. Кешке кетік тісімді шұқыла-ап қарап отырсам, «Ей, сұмырай! Саусағын сорған сорлы! Бір күні атып кетемін!» деген жазу шығып, маған ұқсас карикатураның шыға келгені… Айқайлап, дарбазасын тоқпақтадым. Күзетшісі автоматпен оқ жаудырғанда, қорық¬қаным¬нан итімнің үйшігіне кіріп кетіппін. Көзімді жұмып. Бетім жылы-ып кетті. Қарасам, итім екен, бетімді жалап жатқан. Әйелімнен ұял¬ғаным-ай! Әне, байлар жыламайды, қайта мазақтап, арымызды қор¬лайды… Прокура¬тураға арыз алып бардым. «Жекеменшік билбордта сіздің атыңыз жа¬зылмаған. Ол өзінің өлең шумағы» деп шығарып салды. Жүгіртпе жолына қарасам, «Адам емес адам десе! Кіндігіңді кеудеңе шығарып жіберейін бе?» деген жазулар жыбырлап бара жатты… Не істесем екен а? Байлар білгенін істейтін болды ғой! Бұларды тәубесіне келітіретін кім бар өзі? Керемет идеяның сап ете қалғаны! О! Дереу тақтайдан тақта жасап, оған ақ бояумен: «Ешак десе! Жемқор жексұрын! Қайырымы жоқ, арты боқ берекесіз бірдеңе! Құдай жазаңды берсін!» деп жазып, дарбазама іліп қойдым. Сол екен, сотқа сүйреп, он күнге қаматып қойды, иттің баласы! «Әділдік қайда?» деп жылап отырмын… Маған қосылып, күзетші де жылап отыр… Бәріміз жыладық…

facebook парақшасынан алынды

Қазіргі заңнама аясында мемлекеттік тілді қалай дамытуға болады?

kerey.kz

Zhalgas Yertay Қазақстан билігі мемлекеттік тілді дамыту үшін қатаң шешімдерге барғысы келмейді дейік. Бірақ қазіргі заңнама аясында мемлекеттік тілді қалай дамытуға болады? Соны ойланып көрейік. Қазақ тілін дамыту жайын айтқан кезде Қазақстан билігі қоғамды екіге бөледі. Бірі – тілді дамытудың радикал шешімдерін ұстанады, екінші жағы – қазіргі статус-квоны сақтағысы келеді, яғни ештеңе өзгертпей-ақ қояйық дейді. Бірақ екі жолды да таңдамай, ортасымен жүруді ұсынып көрсек қайтеді!? Батыл қадамдарға барайық, бірақ ол радикал жол болмасын. Қазақ тілін күшпен емес, ортаны дамыту арқылы күшейтсек болады. Яғни адамдар тілді үйреніп әуре болмай-ақ, халық жай ғана қазақ тілі аясында өмір сүруді үйренсін. Негізгі ой осы. Біз осы уақытқа дейін адамдар ортаны
Қазақ мектебінде оқитын 7 жасар бала орыс тілі сабағында неге орысша сайрап тұруы керек?

kerey.kz

Магнумды өзім мүлде ұнатпайды екенмін. Үнемі барсам, есі дұрыс көкөніс таппайтынмын. Ескірген, шіріген. Азық-түлікті тек базардан аламын. Бірақ магнумге байкотты тоқтатпау керек! Сонымен бірге, орыстілді кино, фильмдерге де байкот жариялау керек. Бірақ, одан күштісі, балаларыңды тек қазақша оқытып, қазақша тәрбиелеу керек. Бірақ, балаңды қазақша тәрбиелейін десең, тағы бір кедергі шығып жатыр. Ғалымдардың айтуынша, баланы 13 жасқа дейін қазақ тілінде оқытып, ұлттық құндылықтарды бойына, ойына сіңіру керек. Енді солай істеп жатсақ, 7-8 жасар қап-қазақша өсіп келе жатқан балаңды мектепте орыс тілін үйретіп миын ашытуға тура келіп отыр. Яғни, 2-сыныптан бастап орыс тілі мектеп бағдарламасында тұр. Бжб, тжб-сында орыс тілі мұғалімдері баланың орысша мазмұндамасын (говорение) тексереді. Талап етеді. Сонда, біз байғұс қазақ,
Қазақ жастары бүгінде жаппай орыстану процесін бастан кешуде.

kerey.kz

Қазақ жастары бүгінде жаппай орыстану процесін бастан кешуде. Бала-бақшадан бастап, мектеп, жоғары оқу орны, еңбек мекемелерінің барлығы негізінен орыс тіліне көшуде. Өз еркімен емес, әділетсіз биліктің ұзақ жылғы солақай саясатының арқасында. Көшеде, кеңседе, дүкенде, көлікте, қоғамдық орында қазаққа қазақ орысша сөйлемесең немесе ұлтты сақтау керек деген жауапкершілік жүгін ұстанып, сенімен орысша сөйлесіп тұрған қазаққа қазақша сөйле деп ескерту жасасаң болды, бітті, бәле-жалаға қаласың. Заң да, оны орындаушы полиция, прокуратура, сот та орысқұлды қолдайды, ұлтқа жаны ашыған қазақты мүлде қорғамайды. Бұл қандай әділеттілік?! Мемлекеттік тілді, мемлекеттік қауіпсіздікті жекелеген адам емес, осыған жауапты мемлекеттік құрылымдар қорғауы керек қой. Жеке адам емес, ең алдымен билік қорғауы керек. Қазақ жеке тәуелсіз мемлекет болып тұрса
Енді қазақ тілін елемейтін мекеме байкоттың нысанасына ілігіп, шығынға бата беретін болады

kerey.kz

Кейде қоғамды бір ғана оқиға қозғалысқа түсіріп, іште қатқан шеменді жарып жібереді. Бұл жолы дәл сондай ахуал орын алды. Magnum дүкендер желісінде орыс тілді бір азамат қазақ тілін білмейтін курьерге шағым түсіріп, артынан дүкен әкімшілігі әлгі курьерді жұмыстан шығарып, мәселені жылы жауып қоя салмақ болғанда, жұртшылық оқыстан оянып кетті. Бұл тек бір азаматтың реніші немесе дүкеннің ішкі тәртібі емес. Бұл – тілдік теңсіздікке қарсы ұлттың рефлексі. Қазақтың өзі, өз жерінде, өз тілінде сөйлей алмайтын күнге жеттік пе деген сұрақ сананы сыздатып тұр. Өз елінде тұрып, өз тілінде сөйлемейтін азаматты қоғамнан аластатылуы ақылға симайтын дүние. Ал Magnum дүкендері желісі отты күлмен көміп қойғандай болды. Қазақ тілі – елдің өзегі. Оған жасалған
Этникалық қазақтарға 65 «Ата жолы» картасы берілді

kerey.kz

Этникалық қазақтарға – басқа елдердің азаматтарына Қазақстанда 10 жыл өмір сүруге және жұмыс істеуге құқық беретін 65 «Ата жолы» картасы берілді. Елімізде өз ісін дамытуға дайын бизнес-иммигранттар 27 карта алды, ал сұранысқа ие мамандар осындай 38 картаның иегері атанды. «Қазақтар қай жерде өмір сүрсе де, олардың жалғыз Отаны – Қазақстан. Сондықтан біз үшін шетелде тұратын отандастарымызды қолдау әрқашан маңызды», – деді Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев. «Ата жолы» картасын алушылар ішінде инженер-физик, инженер-математик, химиялық технологтар, жақ-бет хирургиясының дәрігерлері, педиатрлар және т.б. мамандар бар, олар Ресей, Германия, Моңғолия, Қытай, Ұлыбритания, АҚШ, Израиль, Франция, Нидерланды, Финляндия, Қырғызстан және Өзбекстан секілді шет елдерден келді. «Ата жолы» картасының иегерлері елге кірген кезде 10 жыл