kerey.kz

جاڭالىقتار

قاسىم-جومارت توقاەۆ انت بەردى

kerey.kz
| Mar 20, 2019 | 29 views

قاسىم-جومارت توقاەۆ. استانا، 6 قازان، 2017 جىل. 20 ناۋرىزدا استانادا قازاقستان پارلامەنتىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىندا سەنات توراعاسى قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ وكىلەتتىگىن قابىلداپ، انت بەردى. «قازاقستان حالقىنا ادال قىزمەت ەتۋگە، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسى مەن زاڭدارىن قاتاڭ ساقتاۋعا، ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنا كەپىلدىك بەرۋگە، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ وزىمە جۇكتەلگەن مارتەبەلى مىندەتىن ادال اتقارۋعا سالتاناتتى تۇردە انت ەتەمىن»، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ. بىرلەسكەن وتىرىسقا ەلدىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ، ۇكىمەت مۇشەلەرى، پرەزيدەنتكە تىكەلەي باعىناتىن جانە ەسەپ بەرەتىن مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ باسشىلارى، قازاقستاندا تىركەلگەن شەتەلدىك ميسسيالاردىڭ باسشىلارى، سەنات دەپۋتاتتارى، ءماجىلىس دەپۋتاتتارى قاتىستى. كونستيتۋتسيانىڭ 48-بابىنىڭ 2-تارماعىنا ساي، توقاەۆتىڭ انت بەرۋ ءراسىمى، ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ كەلىسىمىمەن ءوتتى. 19 ناۋرىزدا قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ رەسپۋبليكالىق تەلەارنالاردان حالىققا
2
جاڭالىقتار

نازارباەۆ اقوردادان قايدا كوشەدى؟

kerey.kz
| Mar 20, 2019 | 39 views

© تۇرار قازانعاپوۆ “نازارباەۆ ورتالىعىندا” قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ جەكە كابينەتى بولادى. بۇل تۋرالى تۇڭعىش پرەزيدەنت كەڭسەسىنىڭ باسشىسى ماحمۇد قاسىمبەك ايتتى، – دەپ حابارلايدى Tengrinews.kz تىلشىسى. “نازارباەۆ ورتالىعىندا” وتىرادى”، – دەدى ماحمۇد قاسىمبەك جۋرناليستەرگە. استاناداعى “نازارباەۆ ورتالىعى” سونداي-اق، ول تۇڭعىش پرەزيدەنت كەڭسەسىنىڭ قانداي قىزمەتپەن اينالىساتىنىن ايتىپ ءوتتى. “قر ەلباسى تۇڭعىش پرەزيدەنتىنىڭ قىزمەتىن قۇجاتتامالىق تۇرعىدان قامتاماسىز ەتۋ”، – دەدى تۇڭعىش پرەزيدەنت كەڭسەسىنىڭ باسشىسى. كەشە، ماحمۇد قاسىمبەك تۇڭعىش پرەزيدەنت كەڭسەسىنىڭ باسشىسى بولىپتاعايىندالعان ەدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ 2012 جىلعى 23 قاڭتارداعى جارلىعىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ “پرەزيدەنتتىك مادەنيەت ورتالىعى” مەملەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ نەگىزىندە قازاقستاندا مەملەكەتتىلىكتىڭ تاريحىن جۇيەلى زەرتتەۋ جانە تانىمال ەتۋ ماقساتىندا كوپفۋنكتسيونالدى عىلىمي-تالدامالىق جانە گۋمانيتارلىق-اعارتۋشىلىق “نازارباەۆ ورتالىعى” مەملەكەتتىك مەكەمەسى قۇرىلدى. نازارباەۆ ورتالىعى قىزمەتىنىڭ نەگىزگى ءمانى – قازاقستانداعى مەملەكەتتىلىك تاريحىن زەرتتەۋ مەن تانىمال ەتۋ بويىنشا
9
جاڭالىقتار

قازاقستانداعى بيلىك جۇيەسىنىڭ سالدە بولسا وزگەرۋى وڭىردەگى گەو-ساياسي جاعدايعا دا ىقپال ەتۋى مۇمكىن.

kerey.kz
| Mar 20, 2019 | 85 views

سوڭعى جاڭالىق قازاقستان xالقىنا عانا ەمەس الەمنىڭ ءبىراز ەلىنە دە توسىن جاعداي بولدى. قازىر ورتالىق ازيانى قالىپتاسقان وڭىرلىك گەو-ساياسي جاعدايدا جاڭا ساياسي تاڭداۋلار مەن ساياسي قارىم-قاتىناستار كۇتىپ تۇرعانى ايقىن. الەمدەگى ءبىراز الپاۋىت ەلدىڭ نازارى قازاقستاندا. مەنىڭ تۇسىنىگىمشە الپاۋىت ەلدەر ورتالىق ازياعا استىرتىن جاڭا جوسپارلاردى ويلاستىردى، سونىڭ ىشىندە ەڭ ورايلى كەزەڭ ساياسي جۇيەنىڭ ءبىر فورماتتان ەكىنشى فورماتقا اۋىسۋى، تب. دەگەندەي… الپاۋىت ەلدەر اۋىز سالماي جاتىپ پرەزيدەنتتىڭ توسىن مالىمدەمە جاساپ بيلىكتىڭ اۋىسۋىن باستاپ كەتۋى شىنىمەن ساياسي تاكتيكا سانالادى. اقش-قىتاي، قىتاي-باتىس، قىتاي-رەسەي، رەسەي-باتىس، رەسەي-اقش قاتىناستارىنا بايلانىستى تۇتاس ورتالىق ازيا جاڭا ساياسي كۇردەلى تاڭداۋعا ءدوپ كەلگەن ەدى. بۇنداي كۇردەلى وتكىنشىدە الەم نازارى ورتالىق ازياداعى ىشكى-سىرتقى ساياساتتى كوبىرەك باقىلاۋعا الاتىنى راس. سوندىقتان تۇتاس ورتالىق ازيادا
44
كوز قاراس

ءتاڭىرتاۋ مەن التاي اراسى – قازاقتىڭ اتا قونىسى

kerey.kz
| Mar 20, 2019 | 37 views

بۇگىندە قىتايدىڭ سولتۇستىك-باتىسىنداعى شىنجاڭ پروۆينتسياسىنىڭ التاي، تارباعاتاي، ىلە، ءۇرىمجى، سانجى، باركول جانە بۇراتالا وڭىرلەرى باعىزى زاماننان كوشپەندىلەردىڭ، سونىڭ ىشىندە قازاقتى قۇرعان كوشپەلى تايپالاردىڭ اتا مەكەنى بولعانى بەلگىلى. 2000 جىل ىلگەرى بۇل ولكەلەردى ساقتار، نۇكۇزدەر، ۋسۇندەر ء(ۇيسىن) مەكەندەگەن. ۋسۇندەر تۋرالى سول زامانداعى قىتاي دەرەكتەرىندە : «ۋسۇندەردىڭ ءتۇتىن سانى 120 مىڭ، حالىق سانى 630 مىڭ، ساداقتى اسكەر سانى 180 مىڭنان اساتىن، باتىستاعى ەڭ ءىرى مەملەكەت»، – دەپ كورسەتەدى. ال شىندىعىندا ءۋسۇن ۇلى عۇنداردىڭ قاراستىلىعىنداعى ەل بولاتىن. ولاردى عۇن تاڭىرقۇتى نۇكۇزدەرگە قارسى اتتاندىرعان، ولار نۇكۇزدەردى جەڭىپ ىلە، ءتاڭىرتاۋدى جايلاعان. عۇن مەن حان پاتشالىعى اراسىنداعى سوعىس كەزىندە دە ۋسۇندەر عۇن جاعىندا بولدى، عۇندار ولاردىڭ حان پاتشالىعىمەن تىكەلەي قارىم-قاتىناس ورناتۋىنا جول بەرمەگەن. ءۋسۇن حانىنىڭ عۇن
6
ادەبي الەم

ەسەنقۇل جاقىپبەكوۆ. ولار جايلى ايتىلمايدى بيىك-بيىك مىنبەدەن…

kerey.kz
| Mar 18, 2019 | 66 views

ءبىزدىڭ ەلدىڭ جىگىتتەرى ءبىزدىڭ ەلدىڭ جىگىتتەرى جىگىتتەردىڭ تورەسى ولار جايلى اعايىن-جۇرت نە بىلەسىڭ سەن وسى ولار جايلى ايتىلمايدى بيىك-بيىك مىنبەدەن ويتكەنى ولار اقيقات پەن شىندىق ءسوزدىڭ جەبەسى. ءبىزدىڭ ەلدىڭ جىگىتتەرى جىگىتتەردىڭ تورەسى ءبىزدىڭ ەلدىڭ جىگىتتەرى ۇلى مۇحيت كەمەسى وسى ەلدەن باق پەن قىزىر قاشپاسا ەكەن دەپ تىلەپ وسال جەرىن تۇزەپ جۇرگەن ءبىزدىڭ ەلدىڭ شەگەسى. ولار جايلى بىلگىڭ كەلسە، ورتاسىنا كىرىپ كور سولار جۇرگەن جولدارمەنەن ءداتىڭ بارسا ءجۇرىپ كور ەرتە تۋىپ ەش زاماننىڭ ماڭدايىنا سىيماعان قايران ءبىزدىڭ قاسيەتتى قارا نارداي جىگىتتەر. ءبىزدىڭ ەلدىڭ جىگىتتەرى جىگىتتەردىڭ سىرتتانى كەشەگى وتكەن اقىندار مەن باتىرلاردىڭ ۇرپاعى ەرتە تۋىپ ەش زاماننىڭ ماڭدايىنا سىيماعان ءوز ەلىنىڭ ۇلتانى مەن ءوز ەلىنىڭ سۇلتانى. سۇر بولتىرىك
14
كوز قاراس

ءبارى جاقسى دەگەنمەن بارى اقساۋدا

kerey.kz
| Mar 18, 2019 | 64 views

2018 جىلى ەلىمىزدەگى ءۇش بىردەي ءموز جاڭالاندىرۋدان ءوتىپ، تولىق جاڭعىردى دەپ جاريالاندى. ەندى ولار ەلىمىزدى مۇناي ونىمدەرىمەن تولىقتاي قامتاماسىز ەتەتىن بولدى دەپ بوركىمىزدى اسپانعا اتتىق. رەسمي دەرەكتەر ىشكى رىنوگىمىز بەنزينمەن -93,2.، ديزەلدى وتىنمەن -91,1پايىزعا وتاندىق ونىممەن قامتاماسىز ەتىلەدى دەپ جاريالادى. ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى ءتىپتى رەسەيدەن ساتىپ الىناتىن ديزەلدى وتىن كولەمى 40 مىڭ تونناعا دەيىن ازايىپ، ال اۆياتسيالىق كەروسين مۇلدە الىنبايتىنىن دا ايتىپ قۋانتتى. وسىنداي قۋانىشتى حابارلار بولىپ جاتقانىمەن ونىڭ ىشكى سىرلارى باسقا بولىپ شىقتى. ونى ماجىلىستەگى «حالىقتىق كوممۋنيستەر» فراكتسياسى اشىپ وتىر. فراكتسيا جەتەكشىسى ايقىن قوڭىروۆ اۆتو وتىن ءوندىرىسى وسىلاي ارتتى دەپ جاقسى حابار تاراتقانىمىزبەن جازدىق ديزەلدى وتىننىڭ باعاسى 21.9%، ال قىستىق ديزەلدى وتىننىڭ باعاسى 26.2% ارتقانىن ايتادى. ىشكى رىنوكتىڭ سۇرانىسى تولىق
13
kerey.kz TV

گيمالاي اسقان كوش كۋاگەرى ارىستان قاجىنىڭ ءومىرى جايلى كىتاپ جارىق كوردى

kerey.kz
| Mar 18, 2019 | 276 views

كەشە، 17 ناۋرىز الماتىداعى Manar Palace-تا ارىستان قاجى شادەتۇلىنىڭ (زۋقا باتىردىڭ نەمەرەسى) 80 جاس مەرەي تويىنا وراي، توي يەسىنىڭ ءومىرىن ارقاۋ ەتكەن، جازۋشى باياحمەت جۇمابايۇلىنىڭ «اڭساعان ارمان» اتتى كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى. ارىستان قاجى تۋرالى دەرەكتى فيلىم كورسەتىلدى. مەرەي توي مەن عۇمىرنامالىق ەڭبەكتىڭ تۇساۋكەسەرىنە الىس-جۋىق شەتەلدەردەن جانە ەلىمىزدىڭ ءار جەرىنەن ەل اعالارى، ادەبيەت پەن ونەر وكىلدەرى، وزگە دە سىيلى قوناقتار كەلىپ قاتىستى. الىس-جۋقتان جەتكەن اعايىن. اتالعان كىتاپتىڭ تۇساۋىن مەرەي توي يەسىمەن بىرگە زيابەك قابدىلدينوۆ، دوسان بايمولدا، ءامىرحان مەڭدەكە جانە ءنابيجان مۇحاممەدحانۇلى قاتارلى تاريحشى، قالامگەرلەر كەستى. «اڭساعان ارمان» كىتابى بۇلانايدى (گيمالاي) اسىپ، ءۇندىستان مەن پاكىستاندى باسىپ التايدان انادولىعا جەتىپ، ەۋروپانى اينالىپ تاۋەلسىز قازاق ەلىنە كەلگەن ارىستان شادەتۇلىنىڭ ءومىرىن ارقاۋ ەتكەن. قازاقتىڭ
218
مادەنيەت

الماتىدا كوپ بالالى وتباسىلارعا دومبىرا تاراتىلدى.

kerey.kz
| Mar 18, 2019 | 48 views

الماتىدا كوپ بالالى وتباسىلارعا دومبىرا تاراتىلدى. قايىرىمدىلىق شاراسى بارىسىندا قولدارىنا دومبرا العان بالالار ءان-كۇيدەن شاشۋ شاشتى. رۋحاني جاڭعىرۋ جوباسى اياسىندا ۇلتتىق بۇيىمداردى ناسيحاتتاپ جۇرگەن باستاماشىل توپ ءار وتباسىنا ءبىر دومبىرادان سىيلاۋدى ءجون ساناپتى. الايدا ىنتالى بالالار كوپ بولعانادىقتان ءبىر جانۇياعا ەكىدەن، ۇشتەن ۇلتتىق اسپاپ بەرىلدى. “بالالار تەلەفون، تەلەديدارعا تەلمىرمەي، قوڭىر دومبىرامەن سىرلاسسا الدەقايدا پايدالى بولماق. قازاق ارمان-تىلەگى، قايعى-مۇڭى مەن قۋانىشىن قوس ىشەككە سىيدىرعان، قولىنا قوڭىر دومىرا السا بالانىڭ ارمانى اسقاق، ويى ۇشقىر بولادى”، – دەدى يگى ىسكە ۇيىتقى بولعان ۇلت جاناشىرى سالتانات ءومىرالى. قازاقتىڭ كونە مۇرالارىن بۇگىنگى زامانعا ساي عىپ ناسيحاتتاۋدى مۇرات قىلعان سالتانات ءومىرالىنىڭ ايتۋىنشا بۇنداي شارا الىدە جالعاسىن تابادى. “ەلباسىمىز دومبىرا كۇنىندە ارنايى بەكىتىپ بەردى. دومبىرا كۇنى قارساڭىندا
12
تاريح

ورتا عاسىرلىق قيدان مەملەكەتى نەمەسە قيداندار قايدا كەتتى؟

kerey.kz
| Mar 2, 2019 | 448 views

قيداندار ورتا عاسىردا ورتالىق ازيا تاريحىندا ايتارلىقتاي ءىز قالدىرعان حالىق. تەگى جاعىنان دۇڭحۋدان تارايتىن التاي تەكتى، موڭعول تىلدەس، نەگىزىنەن اڭشىلىقتى كاسىپ ەتكەن حالىق. مەكەنى قازىرگى قىتايداعى ىشكى موڭعول پروۆينتسياسىنىڭ شىعىسى مەن ودان شىعىسقا قارايعى جەرلەر. كۇلتەگىن، بىلگە قاعان بىتىكتاسىندا «قىتان» دەپ جازىلعان. ەتيمولوگيا قيدان- قىتاي يەروگليفىندە 契丹（qidan ياعني چيدان）دەپ جازىلعان، ال ونى كونە قىتاي ءتىلىنىڭ دىبىستالۋى بويىنشا وقىساق – كي ءداي، كي ءدان دەپ وقىلادى. كونە مونعول تىلىندە «داي» جۇرناعى بەلگىلى تايپانىڭ ەر ادامدارىنا قاراتىلادى، مىسالى ماڭعىت ەرلەرىن –ماڭعىتاي، كەرەي ەرلەرىن – كەرەيتاي، ۇراڭقاي ەرلەرىن – ۇراڭعاتاي دەگەنىندەي. دەمەك «قىتاي» «كيدان ەرلەرى» سوزىنەن كەلىپ شىقتى دەپ بولجاۋعا بولادى. «التىن پاتشالىعى» تاريحىندا: «قيدان شويىن نەمەسە لوم تەمىر دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى»، –
87
جاڭالىقتار

بۇدان بىلاي تەڭگەدە ورىسشا جازۋ بولمايدى

kerey.kz
| Feb 25, 2019 | 371 views

500 تەڭگەلىك بانكنوت. كورنەكى سۋرەت پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ قول قويعان “ۇلتتىق ۆاليۋتا بانكنوتتارى مەن مونەتالارى ديزاينىنىڭ تۇجىرىمداماسىن بەكىتۋ تۋرالى” جارلىقتا تەڭگەدەگى جازۋ تەك مەملەكەتتىك تىلدە بولۋى قاجەت دەپ جازىلعان. شەت تىلىندە جازۋ تەك ينۆەستيتسيالىق جانە كوللەكتسيالىق تيىندار ديزاينىندا بولۋى مۇمكىن. قازىرگى كەزدە قولدانىلىپ جۇرگەن تەڭگەدە قازاقشا جازۋمەن قاتار ورىسشا سوزدەر دە بار. قازاقستان كونستيتۋتسياسىندا ورىس ءتىلى مەملەكەتتىك ورگاندار مەن جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋ ورگاندارىندا قازاق تىلىمەن بىرگە قولدانىلادى دەپ جازىلعان. ال ەلدە مەملەكەتتىك ءتىل ستاتۋسىنا قازاق ءتىلى عانا يە.
32