جۇگىرتپەلەر
 | 
  • كوز قاراس

    شونجىنىڭ گەو-ستراتەگيالىق شىندىعى (ساراپتامالىق ماقالا)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 20, 2020  |  369 views

    بۇل اۋدان (شونجى) قاراساڭىز شەكاراعا ءتيىپ تۇر. شەكارانىڭ كۇنشىعىس بەتىندە اتى قاززاققا بەرىلگەن ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى بار (ەكىنشى سۇگىرەت). وندا جەر قايىسقان قالىڭ قازاق تۇرادى. اۆتونرميالى وبلىس شۋار’دان بۇرىن قۇرىلعان. ورتالىعى قۇلجا قالاسى ء(ۇشىنشى سۇگىرەتتەگى 1-گە قاراڭىز). وسى اۆتونوميالى قازاق وبلىسىنا قازىر سەگىز اۋدان، ءبىر قالا توتە قارايدى. ولار: كۇنەس، نىلقى، توعىزتاراۋ اۋداندارى ء(ۇشىنشى سۇگىرەتتەگى 5,6,9-عا قاراڭىز). بۇل ءۇش اۋدان ىلە اڭعارى مەن ىلە دارياسىنىڭ باسىنا ورنالاسقان قازاق ەڭ كوپ، ەڭ ىرگەلى قونىس تەپكەن، تاريحى وتە تەرەڭ، بايىرعى قازاق جەرى. وسى ءۇش اۋدان قازاقتارى 20- عاسىر باسىندا ورىنبورعا ارنايى حات جازىپ، الاش ءباسپاسوزىن قولداپ قارجى جولداپ، وزدەرىن دە الاشتىڭ الىستاعى ءبىر بولشەگى ساناعان-تىن. وسى ءۇش اۋدان تىڭ يگەرىپ، تام

    86
  • كوز قاراس

    ەلدەس وردا: شونجى تارانشىلارىنىڭ “ايعايى” (شاعىن ساراپتاما)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 18, 2020  |  514 views

    ءبىرىنشى، ۇيعىرستان دەگەن اتاۋ قاتەلەسپەسەم العاش رەت 1928-1935 جج اراسىندا حاتقا تۇسە باستادى. ەۋروپانىڭ حريستيان ميسسيونەرلەرى قاشقاريادا باسپا قۇرعان. باسپادان ۇيعىرلاردىڭ قاشقار اكتسەنتىندە حريستيان ءدىنىن ۋاعىزدايتىن كىتاپتار، قيسسالار، كۇنتىزبەلەر باسىپ شىعاردى. سول كوپ كىتاپتىڭ بىرىندە “ۇيعىرستان” اتاۋى العاش رەت قولدانىلعان. بىراق بۇنداعى ۇيعىرستان اتاۋى قاشقارياداعى التى ۇلكەن شاھاردى كورسەتەدى. ۇيعىرستان اتاۋى ودان سوڭ 1951-1955 جىلدارى تاعى كوتەرىلدى، بىراق اتاۋدى كوتەرۋشىلەر حريستيان ميسسيونەرلەرى ەمەس، ۇيعىردىڭ بەلسەندى ساياسي توپ، ەليتاسى بولدى. 1951-1955 جىلدارى قازىرگى شۋار’دا ۇلتتىق اۆتونوميانى انىقتاۋ، شەكاراسىن بەكىتۋ جۇمىستارى قاۋرت ءجۇردى، سول كەزدە قىتاي ورتالىق پارتيا كوميتەتىنە “ۇيعىرستان اۆتونوميالى رەسپۋبيليكاسى” دەيتىن ۇسىنىس جولدانعان. ارينە، بۇل سول كەزدەگى كوپ ۇسىنىستىڭ ءبىرى، “شارقي تۇركىستان اۆتونوميالى رەسپۋبيليكاسى” دەگەن ۇسىنىس دا بولدى. وسى اۆتونوميالى

    125
  • كوز قاراس

    مارات ءبايدىلداۇلى (توقاشباەۆ): قارادالا اتاۋى قالپىنا كەلتىرىلسە…

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 18, 2020  |  278 views

    جازۋشى-پۋبليتسيست ۇيعىر اۋدانىندا قازاق-ۇيعىر جاستارى اراسىندا جانجال شىعىپ، توبەلەسكە ۇلاسقانىن، اراسىندا جاراقات العاندار بار ەكەندىگىن ەستىپ وتە قاپا بولدىم. بۇل ءسوز جوق، يدەولوگيالىق جۇمىستاردىڭ ولقىلىعى دەپ ويلايمىن. جالپى ۇيعىر حالقىنا جاپپاي قارا بوياۋ جاعۋعا بولمايدى. ولار دا وزىنشە ءبىر حالىق، تۋىس حالىق، تۇركى حالقى، مۇسىلمان حالقى. نەگىزگى مەكەنى قازىرگى قىتاي جەرىندە. ۇيعىر حالقى بىرنەشە عاسىردان بەرى ءوز تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن كۇرەسىپ كەلەدى. ساياسي تۇرعىدان اشىقتان اشىق ولاردى قولداۋعا قۇقىمىز جوق بولسا دا، ءوز باسىم ىشتەي مۇسىلمان باۋىرلارىمىز عوي، ءوز الدىنا ەل بولىپ كەتسە عوي دەپ تىلەيمىن. ۇيعىر حالقىنىڭ ەڭبەكقورلىعى مەن مادەنيەتىنە، ءتىلى مەن داستۇرىنە قۇرمەتىمىز ۇلكەن. بىرقاتار ۇيعىر قالامگەرلەرىنىڭ شىعارمالارىن قازاق تىلىنە اۋدارۋعا اتسالىسقاننان بولار ۇيعىرشا دا ءتاپ-ءتاۋىر سويلەي الامىن. بىراق

    66
  • جاڭالىقتار

    توقاەۆ “قىرىم ستسەناريىنىڭ قايتالانۋ مۇمكىندىگى” جايلى: “بۇلاي بولجاۋعا نەگىز جوق”

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Jun 3, 2020  |  240 views

    قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ ورىستار كوبىرەك شوعىرلانعان قازاقستاننىڭ سولتۇستىك وبلىستارىندا “قىرىم ستسەناريى قايتالانۋى مۇمكىن” دەپ بولجاۋعا نەگىز جوق دەپ سانايدى. رەسەيلىك “كومسومولسكايا پراۆدا” گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا پرەزيدەنت وسىلاي دەگەن. “پسەۆدوساراپشىلاردىڭ مۇنداي بولجامدارى ەشتەڭە نەگىزدەلمەگەن. مۇنداي جورامال قازاقستانداعى جاعدايدى تۇراقسىزداندىرۋعا جانە رەسەيمەن اراداعى تاتۋ قارىم-قاتىناستى بۇزۋعا باعىتتالعان. مۇنداي بولجامدى تەك بىلىكسىز ادامدار، بىرەۋگە جاعىنعىسى كەلگەن قاسكويلەر عانا ايتۋى مۇمكىن” دەدى توقاەۆ باسىلىم تىلشىسىنە. پرەزيدەنت سونىمەن بىرگە قازاقستاندا ورىسشا ەلدى مەكەن اتتارىن قازاقشالاۋ جانە “سلاۆيان ۇلتى وكىلدەرىنىڭ مەملەكەتتىك ورگانعا ورنالاسۋ كەزىندە قيىندىقتارعا ۇشىرايتىنى” تۋرالى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرگەن. “ەلدى مەكەن اتتارى جاپپاي وزگەرتىلىپ جاتقان جوق” دەگەن پرەزيدەنت بىرقاتار ەلدى مەكەندەردىڭ كونە اتتارى قايتارىلدى، “سوۆەت ءداۋىرىن ەسكە سالاتىن ۇندەسپەيتىن توپونيمدەر، جەرگىلىكتى

    70
  • كوز قاراس

    “ساياسي ۇپاي جيناۋعا تىرىسىپ جاتىر”. ساراپشى توقاەۆتىڭ ەاەو جيىنىندا ايتقانى جايلى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 20, 2020  |  350 views

    ايان قالمۇرات قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ ۆيدەوكونفەرەنتسيا ارقىلى وتكەن ەاەو جيىنىنا قاتىسىپ وتىر. 19 مامىر 2020 جىل. مامىردىڭ 19-ىندا ەۋرازيا ەكونوميكالىق وداعىنا (ەاەو) مۇشە ەلدەردىڭ پرەزيدەنتتەرى ۆيدەوكونفەرەنتسيا ارقىلى وتكەن جيىندا ۇيىمنىڭ الداعى بەس جىلعا ارنالعان دامۋ ستراتەگياسىن قابىلداعان جوق. جيىن كەزىندە قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ستراتەگيا جوباسىن «ەل ۇكىمەتتەرى مەن پارلامەنتىنىڭ دەربەستىگىن شەكتەيدى» دەپ، كەيبىر تۇسىن قايتا قاراۋ قاجەت دەگەن ۇسىنىس ايتتى. تاۋەكەلدى باعالاۋ توبىنىڭ ديرەكتورى، ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ ازاتتىققا بەرگەن سۇحباتىندا ەكونوميكالىق كەڭەس وتىرىسىنداعى توقاەۆ ءسوزىنىڭ استارى جايلى، نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ اقىرى تاياعان ءداۋىرى، ەۋرازيا ەكونوميكالىق وداعى ىشىندەگى قوردالانىپ قالعان قايشىلىقتار جايلى ايتتى.  ەاەو ىشىندەگى جوعارعى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كەڭەستىڭ وتىرىسىندا قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ جوبانىڭ ىشىندە “ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق ينتەگراتسيانىڭ 2025

    93
  • جاڭالىقتار

    ماۋلەن اشىمباەۆ پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى بولىپ تاعايىندالدى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 4, 2020  |  583 views

    مەملەكەت باسشىسىنىڭ جارلىعىمەن ماۋلەن ساعاتحانۇلى اشىمباەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى بولىپ تاعايىندالدى. بۇل تۋرالى 4 مامىردا ءتۇس كەزىندە اقوردا سايتى حابارلادى. ماۋلەن ساعاتحانۇلى اشىمباەۆ (28 قاڭتار 1971 جىل، الماتى) – ەكونوميست، قوعام قايراتكەرى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ V شاقىرىلىمىنىڭ حالىقارالىق ىستەر، قورعانىس جانە قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ توراعاسى بولعان، “نۇر وتان” پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى.  ال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ەكونوميكا جانە سوتسيولوگيا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن (1993), ەكونوميست، پوليتەكونوميا وقىتۋشىسى. ساياساتتانۋ عىلىمدارىنىڭ كانديداتى(ديسسەرتاتسيا تاقىرىبى “پوليتيچەسكي ترانزيت ۆ كازاحستانە ۆ كونتەكستە پروتسەسسوۆ گلوبالنوي دەموكراتيزاتسي”، 2001). «قۇرمەت» وردەنىمەن ماراپاتتالعان.  ۋنيۆەرسيتەتتى بىتىرگەننەن سوڭ 1993-1994 جىلدارى باسپاسوز جانە بۇقارالىق اقپارات مينيسترلىگىنىڭ جۇيەسىندە جۇمىس ىستەدى. 1994-1995 جىلدارى – قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارعى كەڭەس دەپۋتاتىنىڭ كومەكشىسى. 1995 جىلعى ماۋسىم - قاراشا ارالىعىندا – قاۋىپسىزدىك كەڭەسى اپپاراتىنىڭ كونسۋلتانتى. 1995-1999 جىلدار ارالىعىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى

    117
  • جاڭالىقتار

    توقاەۆ داريعا نازارباەۆانىڭ وكىلەتىن نەگە توقتاتتى؟

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 2, 2020  |  465 views

    اسىلحان ماماشۇلى ايان قالمۇرات ماسكا تاققان داريعا نازارباەۆا سەنات وتىرىسىندا. 9 ءساۋىر 2020 جىل. قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ پارلامەنت سپيكەرى داريعا نازارباەۆانىڭ وكىلەتىن توقتاتقانىن ساياساتتانۋشىلار «بيلىك ترانزيتىنە اسەرى بار قادام» دەپ سانايدى. بۇرىنعى پرەمەر-مينيستر اكەجان قاجىگەلدين «ساياسي داعدارىس» دەپ ەسەپتەيدى. “بيلىكتەگى بەلگىسىزدىك” قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ سەنات ءتورايىمى داريعا نازارباەۆانىڭ دەپۋتاتتىق وكىلەتىن توقتاتقانى جايلى بۇگىن، 2 مامىردا تۇستە جاريالاعان جارلىعى الۋان ءتۇرلى پىكىر تۋدىردى. بيلىكتىڭ ءوزى بۇل شەشىمگە بايلانىستى ەشقانداي تۇسىنىكتەمە نەمەسە اقپارات تاراتقان جوق. جارلىقتى الەۋمەتتىك جەلىدە جاريالاعان پرەزيدەنت ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ جەتەكشىسى بەرىك ءۋالي ارادا ءبىر ساعات وتكەن سوڭ توقاەۆتىڭ داريعا نازارباەۆاعا العىس ايتقانى تۋرالى تۆيتتەر پاراقشاسىنا جازعانىن بولىسۋمەن شەكتەلدى. ساياسي ساراپشىلار قاسىم-جومارت توقاەۆ داريعا نازارباەۆانىڭ وكىلەتىن نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ كەلىسىمىمەن توقتاتتى

    218
  • ساياسات

    شىنايى تاريح قايدا؟

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  May 2, 2020  |  638 views

    قازاق تاريحى بۇرىنعى كوممۋنيستىك يدەولوگيا سالقىنىنان ارىلدى ما؟ “التىن وردانىڭ” قۇرىلعانىنا 750 جىل ما؟ تاريح فاكۋلتەتتەرى نەنى وقىتادى ؟ ۇلتتىق كوزقاراستاعى قازاق تاريحى جازىلا ما ؟ ======================= ۇنەمى كوكەيدەن كەتپەيتىن تاريحىمىزعا بايلانىستى باستى سۇراقتار وسى. وسىدان شامالى ۋاقىت بۇرىن “التىن وردانىڭ 750 جىلدىعىن” اتاپ وتەمىز دەگەن ءسوز ەستىلگەن. سوعان مەن تاڭعالدىم. جوشىنىڭ ۇلكەنى باتىي 1239- جىلى بۇكىل رۋس كنيازدىكتەرىن، كيەۆتى، شىعىس ەۋروپانى جاۋلاپ العاننان كەيىن 1240-جىلى سارايشىقتا التىن وردا مەملەكەتىن قۇرعان. بۇل ورىس تاريحىندا دا، باسقا ەلدەردىڭ تاريحىندا دا جازىلعان، وشپەيتىن، وزگەرمەيتىن تاريح. ياعني، التىن وردانىڭ قۇرىلعانىنا 750 جىل ەمەس، 780 جىل. ال، جوشى حانعا كەلەتىن بولساق، ول قازاق تاريحىنىڭ باسىندا تۇرعان ءۇلى حان. ولاي دەيتىن سەبەبىمىز 1219-1220- جىلى سىرداريادان

    128
  • كوز قاراس

    اقش-سوۆەت قاتىناستارىنداعى شىڭجاڭ ولكەسى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 29, 2020  |  710 views

    سۇگىرەتتەرگە قىسقاشا تۇسىنىكتەمە: ءبىرىنشى سۇگىرەتتە، اقش-تىڭ شىڭجاڭ ولكەسىندەگى تۇڭعىش وكىلەتتى باس ەلشىسى ەدموند كلاب جانە ديحۋا قالاسىنداعى ء(ۇرىمجى) اقش كونسۋلىنىڭ الدى تۇسىرىلگەن. ۋاقتى، 1943- جىلدىڭ ءساۋىر ايى.  ەكىنشى سۇگىرەت، اقش ۇكىمەتىنىڭ شىڭجاڭ ولكەسىندەگى وكىلەتتى ەلشىسى جون حالل پاكستون مىرزا(1946′دان سوڭ ەلشى بولدى).  ءۇشىنشى سۇگىرەت، شىڭجاڭ ولكەسىنىڭ ساياسي، اكىمشىلىك ورتالىعى ديحۋا قالاسىندا ء(ۇرىمجى) ورنالاسقان اقش كونسۋلدىعى. كونسۋل الدىندا تۇرعاندار ج. پاكستون جانە زايىبى.  ءتورتىنشى سۇگىرەت، 1946-جىلدىڭ قاراشا ايىندا ديحۋاداعى اقش كونسۋلى الدىندا تۇسىرىلگەن. ارتقى قاتار وڭنان ءتورتىنشى ادام جون حالل پاكستون. پاكستون اقشتىڭ شىڭجاڭ ولكەسىندەگى وكىلەتتى ەلشىسى بولىپ تاعايىندالعان كەزى. 1941-42 جىلدان كەيىن شىڭجاڭ ولكەسىندە كىلت وزگەرىستەر باستالدى. ولكەنىڭ سىرتقى ساياسي ديپلوماتياداعى باعىتى وزگەرىپ جاتتى. سوۆەت-شىڭجاڭ قاتىناستارى جول ايرىققا كەلىپ ءتۇيلىستى.

    153
  • ساياسات

    قىتاي ەلشىسى قازاقستان نارازىلىعىن تۋدىرعان ماقالانى “قاسكويلەر” جازدى دەپ سانايدى

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz
     |  Apr 17, 2020  |  379 views

    قازاقستان سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى شاحرات نۇرىشەۆ (وڭ جاقتا) پەن قىتاي ەلشىسى چجان سياو نۇر-سۇلتاندا كەزدەسىپ وتىر. (سۋرەت ءسىم Facebook پاراقشاسىنان الىندى).  قىتايدىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى چجان سياو نۇر-سۇلتاننىڭ پەكينگە نوتا جولداۋىنا تۇرتكى بولعان Sohu.com سايتىنداعى “قازاقستان نەگە قىتايعا ورالۋدى قالايدى؟” دەگەن ماقالانى “قاسكويلەر” جازدى دەپ سانايدى. نۇر-سۇلتان 14 ساۋىردە “قازاقستان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ وكىلدەرى قىتايدىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى چجان سياومەن كەزدەسىپ، www.sohu.com ينتەرنەت پلاتفورماسىندا جاريالانعان “قازاقستان نەگە قىتايعا ورالۋدى قالايدى؟” دەگەن ماقالاعا قاتىستى نارازىلىق ءبىلدىرىپ، قارسىلىق نوتاسىن جىبەرگەنىن حابارلاعان. سول كۇنى Sohu.com سايتىنداعى ماقالا اشىلماي قالعان. چجان سياو ءۇش كۇننەن سوڭ جازعان Facebook پوستىندا “ماقالانى ارانداتۋ” دەپ اتاپ، “كىمنىڭ مۇددەسى ءۇشىن جاسالعانىن انىقتاۋ كەرەك” دەدى. “اۆتورى بەلگىسىز ماقالا قىتاي تىلىندە جازىلىپ، قىتاي

    99
load more

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: