| 
  • كوز قاراس

    گەرب اۋىستىرۋ ماسەلەسى نەمەسە «تەرىستەۋ سيندرومى» قالاي پايدا بولدى؟!

    ەلىمىزدىڭ گەربىن اۋىستىرۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسى (و باستا ۇسىنىس سۋرەتشى-ديزاينەر مامانداردان شىققان سياقتى) تۇتاس قوعامدا بولماعانمەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە اجەپتاۋىر قارسىلىق تۋدىردى. بىراق، بايىپتاپ قاراساق، بۇل قارسىلىقتىڭ قازىرگى گەربتىڭ قازاق ءۇشىن ەرەكشە قاستەرلى نەمەسە ەستەتيكالىق تۇرعىدان ءمىنسىز بولۋىنا ەش قاتىسى جوقتىعىن اڭعاراسىز. سوڭعى ۋاقىتتارى، اۋىر ىندەتپەن قاتار كەلگەن قاڭتار تراگەدياسىنان باستاپ، حالىق ايتارلىقتاي كۇيزەلىسكە ۇشىرادى. قازاقستاننىڭ ەركىنەن تىس، سوعىسقا، باسقا دا سەبەپتەرگە بايلانىستى بولىپ جاتقان ەكونوميكالىق قيىندىق سالدارىنان حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى تومەندەدى. وسىنىڭ ءبارى قازىر قوعامدا بايقالىپ قالعان «تەرىستەۋ سيندرومىنا» تۇرتكى بولدى. «تەرىستەۋ سيندرومى» – دۇرىستى دا بۇرىسقا شىعاراتىن، قانداي باستاماعا بولسىن قارسى رەاكتسيا شاقىراتىن قۇبىلىس. الەۋمەتتىك پسيحولوگيانى زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمداۋىنشا، وسى قۇبىلىستى بارىنشا كۇشەيتىپ تۇرعان فاكتور – الەۋمەتتىك جەلىلەر. ياعني، الداعى ۋاقىتتا

    36
  • كوز قاراس

    …ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز.

    الەۋمەتتىك جەلىدە وسى وتانداسىمىزدى قىزۋ تالقىلاپ جاتىر ەكەن. كوبى سىن ايتىپ جاتىر. ۆيدەو جازبانىڭ تولىق نۇسقاسى جوق، پىكىر-تالاس تۋدىرعان بولىگى عانا تاراپ جاتىر ەكەن. سوعان بايلانىستى ءوز ويىمدى ايتا كەتپەكشىمىن: ءبىرىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ۆيدەوسى، فوتوسى الەۋمەتتىك جەلىدە جەلدەي ەسىپ تاراپ جاتىر. ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) جەكە قۇپياسى سانالاتىن فوتوسى، ۆيدەو جازباسى كىمنىڭ رۇقساتىمەن تاراپ جاتىر ەكەن؟ ءوز باسىم وسى پوستتى جازۋ ءۇشىن ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) ۆيدەوداعى بەينەسىن قارا بوياۋمەن ءوشىرىپ تاستاۋدى ءجون كوردىم. جانە رۇقساتىنسىز فوتو بەينەسىن جەكە پاراقشاما سالعانىم ءۇشىن ودان كەشىرىم سۇرايمىن. ءدىني ۇستانىمى، ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز. ەكىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ءدىني ۇستانىمىنا بايلانىستى ايتقان سوزدەرى قوعامدا قاتتى پىكىر تۋدىرعان ەكەن. ءتىپتى ونى “ۇلت دۇشپانى”

    61
  • رۋحانيات

    باقسىلار ينستيتۋتى

    ساراپتاما (وقىساڭىز وكىنبەيسىز) ءبىرىنشى، ىلكىدە تۇركى بالاسىندا ارنايى قاعان قۇزىرەتى ءۇشىن جۇمىس ىستەيتىن كورىپكەل باقسىلار ينستيتۋتى بولعان. اتى باقسى بولعانىمەن حاننىڭ قىرىق كىسىلىك اقىلشىسى ەدى. كورىپكەل باقسىلار حان كەڭەسى كەزىندە الداعى قاندايدا ءبىر ساياسي وقيعا مەن سيتۋاتسيانى كۇنى بۇرتىن بولجاپ، ءدوپ باسىپ تالداپ ءھام ساراپتاپ بەرە الاتىن سونى قابىلەتتىڭ يەسى-ءتىن. ولاردى ساياسي كورىپكەلدەر دەپ اتاسا دا بولادى. حان ەكىنشى ءبىر ەلدى جەڭۋ ءۇشىن بىلەك كۇشىنەن بولەك كورىپكەل باقسىلاردىڭ ستراتەگيالىق بولجاۋىنا دا جۇگىنەتىن. قارسىلاس ەلدىڭ كورىپكەل باقسىلارى دا وڭاي ەمەس ارينە. ەكىنشى، ۋاقىت وتە كەلە ساياسي كورىپكەل باقسىلار تۇركىلىك بولمىستاعى ستراتەگيالىق مەكتەپ قالىپتاستىردى. تۇركى باقسىلارى قىتاي، ءۇندى، پارسى، ۇرىم ەلدەرىن جاۋلاپ الۋدا ماڭىزدى ءرول اتقاردى. ول كەزدەگى جاھاندىق جاۋلاسۋلار جەر، سۋ،

    186
  • مادەنيەت

    ءتاڭىرى قالاۋى تۇسكەن جان

    ماندوكي قوڭىردىڭ تۋعانىنا 80 جىل تولۋىنا وراي «ءتاڭىرى مەنى تاڭدادى»  مۇحتار ماعاۋين ماندوكي قوڭىر يشتۆان – وتانى ماجارستان عانا ەمەس، كۇللى تۇركى دۇنيەسى قاستەرلەيتىن ۇلىق ەسىمدەر قاتارىنداعى كورنەكتى تۇلعا. شىڭعىس جورىعى تۇسىندا كارپات قويناۋىنداعى ماديارلار اراسىنان پانا تاپقان قۇمان-قىپشاق جۇرتىنىڭ تۋماسى ماندوكي قوڭىر وننان اسا ءتىلدى ەركىن مەڭگەرگەن، بۇعان قوسا زەرتتەۋشىلىك قارىمى ەرەن، تۇران حالىقتارىنىڭ فولكلورلىق-دۇنيەتانىمدىق ساناسىن بويىنا دارىتقان عالىم. ول تۇركولوگيا عىلىمىمەن دەندەپ اينالىسىپ قانا قويماي، حح عاسىردىڭ ءتورتىنشى شيرەگىندە شىعىس پەن باتىس­تىڭ اراسىندا التىن كوپىرگە اينالدى، ميلليونداردىڭ ىقىلاس القاۋىنا بولەندى. ياكي ول حالىقتار اراسىن جاقىنداس­تىرعان مامىلەگەر، وزىقتارعا وي سالعان كورەگەن ەدى. زامانا العا جىلجىعان سايىن مەرەيتوي يەلەرى تۋرالى ايتىلاتىن جايتتار ەستەلىك پەن وتكەن شاق ەنشىسىنە كوشەدى. كوزى ءتىرى

    147
  • رۋحانيات

    ۇلكەن مىرزا…….

    مۇسا شورمانۇلى (1818-1884) – باياناۋىل اعا سۇلتانى، مەتسەنات، اعارتۋشى. ول جايلى گ.ن.پوتانين: “مۇسا شورمانۇلى – شوقاننىڭ تۋىس اعاسى، ول دالاداعى وتە بەدەلدى ادام ەدى، دالا باسشىلارىنىڭ قۇرمەتىنە يە بولدى، ورىس پولكوۆنيگى دەگەن شەن العان. ءبىراز جىلداي ومبىدا تۇردى، ەكى رەت پەتەربورعا بارعان، جالپى ايتقاندا قازاقتىڭ ناعىز ەۋروپالانعان تۇلعاسى” دەپ جازدى. ءبىرجان سال: “قازاقتا ءبىر قۇتىم بار مۇسا شورمان، ۇزىلمەي كەلە جاتىر ەسكى قوردان” دەسە، ءماشھۇر ءجۇسىپ: “بەس جاستا ء“بىسمىللا” ايتىپ جازدىم حاتتى، بۇل دۇنيە جاستاي ماعان ءتيدى قاتتى. سەگىزدەن توعىزعا اياق باسقان كەزدە، مۇسا ەدى قوساقتاعان ءماشھۇر اتتى” دەپ جىرلاعان. مۇسانى باياناۋىل ورىستارى “بولشوي گوسپودين”، اۋىل قازاقتارى “مۇسا مىرزا” دەپ اتاعان. ءوز قارجىسىنا باياناۋىلدا مەشىت، مەدرەسە سالدىرادى. ءىنىسى يسامەن بىرگە

    494
  • جاڭالىقتار

    Ninety One توبى يۋنيسەف-ءتىڭ ىزگى نيەت ەلشىلەرى اتاندى

    ازاتتىق راديوسى Ninety One توبىنىڭ مۇشەلەرى مەن يۋنيسەف وكىلدەرى ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا. الماتى، 16 مامىر، 2023 جىل. Q-pop جانرىندا ءان سالاتىن Ninety One توبى بۇۇ بالالار قورىنىڭ (يۋنيسەف) قازاقستانداعى ىزگى نيەت ەلشىلەرى اتاندى. بۇگىن، 16 مامىردا الماتىدا وتكەن ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا يۋنيسەف-ءتىڭ قازاقستانداعى وكىلى ارتۋر ۆان ديزەن توپ مۇشەلەرىنە وسىنداي سەرتيفيكات تاپسىردى. توپ مۇشەلەرى قورمەن بىرگە بالالار قۇقىعىن قورعاۋعا كۇش سالماق. – Ninety One توبى ۇسىنىسىمىزدى قابىل العانى – ءبىز ءۇشىن ۇلكەن مارتەبە. قازاقستانداعى بالالاردىڭ ەڭ وزەكتى ماسەلەلەرىنە نازار اۋدارتۋدا توپتىڭ تالانتى مەن تانىمالدىعى وتە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. قازىر بىرلەسكەن ماڭىزدى ءىس-شارا بويىنشا جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز. جاقىندا Ninety One توبىن UNICEF Talks-تا (جاستار كونفەرەنتسياسى – رەد.) كورەتىن بولاسىزدار، – دەدى يۋنيسەف-ءتىڭ قازاقستانداعى وكىلى

    287
  • مادەنيەت

    ادامداردىڭ ءسىزدى ەزىپ تاستاۋىنا جول بەرمەڭىز

    شەبەر ءبىر سۋرەتشىنىڭ وقۋشىسى ءوز وقۋىن ءتامامداپتى. وقۋىن تامامداعان وقۋشىسىنا ۇستازى بىلاي دەپتى: “ەڭ سوڭعى سالعان سۋرەتىڭدى قالانىڭ ەڭ كوپ ادامدار جينالاتىن الاڭىنا قويىپ قوي. سۋرەتتىڭ قاسىنا دا ءبىر قىزىل ءتۇستى قالام قوي. ادامدارعا سۋرەتتىڭ ۇناماعان جەرىن سىزىپ قويۋىن ءوتىنىپ ءبىر حات قالدىر”، دەپتى ۇستازى. وقۋشى ۇستازىنىڭ ايتقانىنداي جاساپ بولىپ، بىرنەشە كۇننەن كەيىن سۋرەتتى كورۋ ءۇشىن الاڭعا بارادى. ادامدار سۋرەتتى قىپ قىزىل سىزىپ تاستاعانىن كورەدى دە ادامدارعا رەنجىپ ۇستازىنىڭ جانىنا جىلاپ بارادى. ۇستازى وعان رەنجىمەي سۋرەت سالۋدى جالعاستىرۋىنا كەڭەس بەرەدى. وقۋشى تاعى دا سۋرەت سالىپتى. ۇستازى تاعىدا ادامدار كوپ جۇرەتىن الاڭعا اپارىپ قويۋىن ايتادى. بىراق بۇل رەتتە سۋرەتتىڭ جانىنا ءبىر قۇتى تولعان ءتۇرلى ءتۇستى قالام قويۋىن جانە ۇناماعان جەرلەرىن وزدەرى

    166
  • رۋحانيات

    ماڭگى قازاق(ەرتەگى فەنتەزي) 

    قازاقتارعا جاسالىپ جاتقان  قيانات كوپ بولعاسىن، « ماڭگى قازاق» اتتى اڭگىمە جازسام دەپ جۇرەتىن ەدىم. وسىدان ءبىر كۇن بۇرىن سول اڭگىمەنىڭ سيۋجەتىنە كەلەتىن ءتۇس كورجىم. كەشەدەن بەرى جازۋعا كىرىسسەم بە دەپ ءجۇر ەدىم، ءساتى بۇگىن تۇسكەن سياقتى. جۇمات انەسۇلى وتە ەرتەدە ەمەس، بۇگىندە ەمەس، عىلىم دوكتورلارى سانجار مەن بالجان ينستيتۋتتا قىزمەت ەتەتىن.وزدەرىنىڭ لاۋازىمدارىنا قاراي قاراپايىم ەكى قاتارلى جاقسى سالىنعان كوتتەدجدە تۇردى.ينتەلليگەنت ادامدار ءومىردىڭ قيىندىقتارىنا كوپ ءمىن بەرە قويمايدى عوي، ومىرلەرى ءماندى، جايلى ءوتىپ جاتتى. جاقسىلىقتا كوپ كۇتتىرگەن جوق، سانجار مەن بالجان ۇلدى بولىپ، كوتتەدجدە شاعىن توي ءوتتى. نەگە ەكەنىن قايدام، اكە شەشەلەرى اقىلداسىپ، ءۇلدارىنىى ەسىمىن اڭسار دەپ اتاعان. اڭسار ەرتەدەگىدەي تەز دە وسكەن جوق، كەش تە وسكەن جوق. تاربيەلى جىگىت بولىپ

    602
  • رۋحانيات

    كارى جىلىكتى بوساعاعا نەگە ىلەدى؟

    ( بىلۋگە ءتيىسپىز، ۇيرەتۋگە ءتيىسپىز…) – قازانعا ەت سالعاندا الدىمەن «ءبىسمىللا»دەپ كارى جىلىكتەن باستاپ سالادى. سەبەبى كارى جىلىك ەتتىڭ ءبارىن ۇستاپ تۇراتىن قاسيەتكە يە. ونى شاقپايدى، قۇدا تاباققا سالمايدى، قوناققا، بوتەن، جات ادامعا ەمەس، كەرىسىنشە ءۇي يەسىنە نەمەسە اعايىنعا بەرەدى. ويتكەنى «كارى جىلىكتە شاڭىراقتىڭ قۇتى بار» دەپ ىرىمدايدى. سونىمەن قاتار، ءوسىپ كەلە جاتقان قىز بالاعا «وڭ جاقتا وتىرىپ قالاسىڭ» دەپ ۇستاتپاعان، ال، ۇلدارعا «ءسۇر بويداق بولاسىڭ» دەگەن سەنىم بويىنشا جىگىتكە دە بەرمەيدى. «ەرتەدە ءبىر بايدىڭ قوراسىن قىرىق قاراقشى تورۋىلداپتى. بىراق، قانشا تىرىسسا دا، مالىن الا الماعان ەكەن. بايدىڭ قوراسىن قارۋلى جاساق كۇزەتىپ تۇرىپتى. بىراق، تاڭ اتا قاراۋىلدار كوزدەن عايىپ بولادى ەكەن. ۇرىلار تىلسىم جايدى تۇسىنبەيدى. ەرتەسىنە بىرەۋىن تىڭشىلىققا جۇمسايدى. ول

    1025
  • رۋحانيات

    سۋ ىشكەندە قۇدىق قازىۋشىنى ۇمىتپا

    (23 – اڭگىمە) باياحمەت جۇمابايۇلى — ءبىزدىڭ زاماندا سەندەرشە كيىمنەن-كيىم تاڭدايتىن جاعداي قايدا، جاماپ-جاسقاپ، تون، شالبار كيسەك تە جەتەتىن. ءسويتىپ ءجۇرىپ ايانباي ەڭبەك ەتتىك. بۇگىنگى كۇن باساتىن جولدى ول كەزدە ايلاپ جۇردىك، ءتىپتى بۇگىنگىدەي دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىنان حابار تاۋىپ وتىراتىن جاعداي قايدا؟ — دەگەن قاريا نەمەرەسىنىڭ جۇمىستىڭ قىرىن بىلمەي، تىك قاسىق بولىپ ءوسىپ كەلە جاتقانىنا نارازى بەينەسىن اڭعارتىپ، ءوز ءومىر كەشىرمەسىنەن كەڭەستەر قوزعاعان. نەمەرەسى: — اتا، سول داۋىردە تۋعان وزدەرىڭىزدىڭ سورلى بولعان تالەيلەرىڭىزدەن كورمەيسىز بە؟ ولارىڭىزدى بىزگە ايتپاڭىز، —دەمەي مە. اشۋدان جارىلارمان بولعان قاريا: — ە، ونداي بولعاندا «ۇرپاق ءۇشىن باقىت-بايلىق جاراتسام» دەپ تەر توگىپ، جان قيىپ، ازىپ-توزعان اتا-بابالارىڭ سەندەرگە ايىپتى بولعانى عوي. «تەڭدىك ءۇشىن» دەپ اكەم وققا ۇشتى. ال

    592
load more

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: