|  | 

كوز قاراس

قازاقتار، مەكتەپتە، كوللەدجدە، جوو-دا گيتلەر جايلى وتىرىك وقىتقان.


ناعاشىباي ەسمىرزا

15727111_1322420177820962_4549859131674809772_n

 گيتلەر تۋرالى بىلىكتەرى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەن اسا الماي قالعان قازاقتاردىڭ سول ۇلى تۇلعا تۋرالى وزدەرىنشە تون پىشەتىندەرىن قايتەسىڭ…

قازاقتار، مەكتەپتە، كوللەدجدە، جوو-دا گيتلەر جايلى وتىرىك وقىتقان.
گيتلەر ماسەلەسىمەن اينالىسقانىما 7-8 جىلدىڭ ءجۇزى بولدى. ءبىراز ادەبيەتتەرى اقتاردىم. كوپ نارسەلەرگە كوزقاراسىم وزگەردى.

كوزىمنىڭ جەتكەنى مىنالار: گيتلەر نەمىس ۇلتىنىڭ قاس جاۋى كىم ەكەنىن تاپ باسىپ تابا ءبىلدى. ول باتىس دەموكراتياسى مەن سسسر دەپ اتالاتىن يمپەريانى ەۆرەيلەردىڭ باسقارىپ وتىرعانىن كورە ءبىلدى.

ال گيتلەر قۇرعان مەملەكەت ەۆرەيلەر باسقارىپ وتىرعان حالىقارالىق قارجى جۇيەسىنە باعىنباي، وعان ايتارلىقتاي نۇسقان كەلتىردى.
گيتلەر ءوز ۇلتىنىڭ الدىندا بەرگەن ۋادەسىن ورىنداپ، نەمىس ۇلتىنا شىنايى سوتسياليزم قۇرىپ بەرە الدى.

ال ستالين شە؟ ول بولشەۆيكتەردىڭ اسىل ارمانى – الەمدىك رەۆوليۋتسيادان (ميروۆايا رەۆوليۋتسيا) باس تارتپاي، سول رەۆوليۋتسيانى جاساپ، الەمگە بيلىك جۇرگىزۋگە دايىندالا بەردى. ءبىر عانا مىسال: ستالين ۆدۆ دەگەن اسكەردى 1930 جىلدىڭ 2 تامىزىندا قۇردى. ال گيتلەر قاشان كەلدى بيلىككە؟ 1933 جىلدىڭ 30 قاڭتارىندا.

ستالين نەلىكتەن 1939 جىلدىڭ 23 تامىزىندا سوعىسپايمىز دەگەن پاكتگە قول قويدى. ويتكەنى وسى كەلەسىمگە قول قويىلعان سوڭ گيتلەر دانتسينگ ماسەلەسىن قارۋدىڭ كۇشىمەن شەشۋگە كىرىسەتىنى ايدان انىق بولاتىن. وسى پاكت بارىسىندا قۇپيا حاتتامالارعا قول قويىلعانىنى دا بارشاعا ايان. ەگەر گيتلەر پولشاعا باسىپ كىرسە، باتىس دەموكراتياسى قاراپ قالماي، گيتلەرگە قارسى سوعىس اشاتىنى دا بەلگىلى بولاتىن. ءسويتىپ ستالين ەكى جۇيەنى ءبىر-بىرىنە ايداپ سالىپ، ولاردىڭ ابدەن السىرەگەن ساتىندە ولاردى جايپاپ وتۋگە مىقتاپ دايىندالا باستادى.

1941 جىلدىڭ 22 ماۋسىمى قارساڭىندا ستاليندە 24 000 تانك، 21 000 سامولەت بولدى. ونىڭ 15 مىڭداي تانكسى مەن 10 مىڭداي سامولەتى باتىس شەكاراعا شوعىرلاندىرىلگان بولاتىن.

ال گيتلەر ءوزىنىڭ باستى ەرلىگىن 3 350 تانكمەن-اق جاسادى.

ەگەر سول كۇنى گيتلەر قويشى سونى دەپ، ءسال جۇمساقتىق تانىتقاندا، قازىر الەم سولتۇستىك كورەيانىڭ كەبىن كيىپ وتىراتىن ەدى.

ال سوعىستى ستالين باستاپ جىبەرگەندە، ونسىز دا سانى 2 ميلليوننان ءسال اساتىن قازاق جەر بەتىنەن جويىلىپ كەتەتىن ەدى. ويتكەنى ءبىر شارشى شاقىرىمىنا ءبىر ادامنان دا كەلمەيتىن سايىن دالانى كىممەن تولتىراتىنىن ستالين بىلەتىن ەدى.

ازىرگە وسى. كوپ جازۋعا قۇمار ەمەسپىن.


ناعاشىباي ەسمىرزانىڭ facebook پاراقشاسىنان الىندى

Related Articles

  • تاريح عىلىمى قازىر ەزوتەريكالىق توپتاردىڭ  مەنشىگىندە

    تاريح عىلىمى قازىر ەزوتەريكالىق توپتاردىڭ  مەنشىگىندە

         شىعىستانۋشى-تاريحشى ءومىر تۇياقبايدىڭ بۇرىندا دا «قازاققا قانداي تاريح كەرەك؟ تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندە جاسالعان تاريحي ميستيفيكاتسيالار حرونيكاسى» دەپ اتالاتىن ماقالاسىن  (22.05. 2025. Zhasalash.kz) وقىپ ەم. ريزا بولعام. جاقىندا ءو. تۇياقبايدىڭ «قازاقستاندا تاريحي بۇرمالاۋلار مەن ميفتەرگە توسقاۋىل قويۋدىڭ جولدارى» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) اتتى تاعى ءبىر ماقالاسىمەن جانە تانىستىق. وتە وزەكتى ماسەلەنى كوتەرىپتى. تاريحتا ورىن الىپ جۇرگەن جاعىمسىز جايتتار تۋراسىندا وي تولعاپتى. جۋرناليستەردى، بلوگەرلەردى ايىپتاپتى. تاريحتان ارنايى كاسىبي دايىندىعى جوق، ءبارىن ءبۇلدىرىپ بولدى دەپ.  كەلەڭسىزدىكتى توقتاتۋدىڭ ناقتى جولدارىن ۇسىنىپتى. بۇعان دا كوڭىلىمىز بەك تولدى. ايتسە دە تاريحتى بۇرمالاۋعا، ءوز وتىرىكتەرىن ناسيحاتتاۋعا تەك جۋرناليستەر مەن بلوگەرلەر عانا ەمەس، «ارنايى كاسىبي دايىندىعى بار» «تاريحشىلاردىڭ» دا «زور ۇلەس» قوسىپ جاتقانىن بايانداپ، ايتىلعان پىكىردى ودان ءارى ءوربىتىپ، جالعاستىرايىق.

  • جالبىرۇلى قويباس جايىنداعى كۇماندى كوڭىرسىك اڭگىمەلەر

    جالبىرۇلى قويباس جايىنداعى كۇماندى كوڭىرسىك اڭگىمەلەر

                          1. اماندىق كومەكوۆتىڭ ايتىپ جۇرگەنى – ايعاقسىز بوس سوزدەر        قازاقستاننىڭ باتىس ايماعىندا عۇمىر كەشكەن ونەرپازدىڭ ءبىرى – جالبىرۇلى قوجانتاي  جايلى سوڭعى كەزدە قيسىنى كەلىسپەيتىن نەشە ءتۇرلى اڭگىمەلەر ءورىپ ءجۇر. مۇنىڭ باسىندا تۇرعانداردىڭ ءبىرى – اماندىق كومەكوۆ. بۇرىندا دا ونىڭ، باسقا دا كىسىلەردىڭ ەلدى اداستىراتىن نەگىزسىز سوزدەرىنە بايلانىستى ناقتى دالەلدەر كەلتىرىپ، «قۇلان قۇدىققا قۇلاسا، قۇرباقا قۇلاعىندا وينايدى» دەگەن اتاۋمەن تۇزگەن سىن ماقالامىزدى رەسپۋبليكالىق «تۇركىستان» گازەتى (28.09. 2023 جىل) ارقىلى جۇرت نازارعا ۇسىنعانبىز-دى. الەۋمەتتىك جەلىدە ازامات بيتان ەسىمدى بلوگەردىڭ جۋىردا جاريالاعان ۆيدەو-تۇسىرىلىمىندە ا. كومەكوۆ ءوزىنىڭ سول باياعى «الاۋلايىنە» قايتا باسىپتى. ءسوزىن ىقشامداپ بەرەيىك، بىلاي دەيدى ول: «1934 الدە 1936 جىلى (؟) ماسكەۋدە وتكىزىلەتىن

  • جارايسىڭدار، ازەربايجان

    جارايسىڭدار، ازەربايجان

    ولار قر ۇلتتىق قورعانىس ۋنيۆەرسيتەتىندە ورىس تىلىندە وقۋدان باس تارتقان. نەگە سولاي ؟ ويتكەنى ولار قازاق ءتىلىن تاڭداعان! قازىر ۋنيۆەرسيتەتتە قازاق ءتىلى كۋرستارى اشىلىپ جاتىر. ايتقانداي، ازەربايجاندارعا ءتىلىمىزدى قولداعانى ءۇشىن قۇرمەت پەن قۇرمەت. ولار ناعىز باۋىرلاس حالىق ەكەنىن كورسەتتى. بىراق قازىر ءبىزدىڭ قورعانىس مينيسترلىگىنە سۇراقتار تۋىندايدى. بۇعان دەيىن بارلىق شەتەلدىكتەردى ورىسشا ۇيرەتىپ پە ەدى؟ بىرەۋ نە سۇرايدى؟ ايتەۋىر، ءبىلىم – قازاق ءتىلىن ناسيحاتتاۋدىڭ ەڭ جاقسى ءتاسىلى. ال نەگە ورىس تىلىندە وقىتادى؟ ال كىم ءۇشىن؟ ەڭ قىزىعى، وسىنىڭ ءبارىن تەك ازەربايجانداردىڭ ارقاسىندا عانا بىلەتىن بولامىز. ال نەگە بۇرىن قازاقشا وقىتپاعان، ەڭ بولماسا كەيبىر ەلدەردە. نەگە سول قىتاي ءتىلىن ورىسشا ۇيرەتەدى؟ رۋسلان تۋسۋپبەكوۆ

  • ۋكراينا(سبۋ) «پاۋتينا» ستراتەگيالىق وپەراتسياسى

    ۋكراينا(سبۋ) «پاۋتينا» ستراتەگيالىق وپەراتسياسى

    بۇگىن ۋكراينا قاۋىپسىزدىك قىزمەتى (سبۋ) «پاۋتينا» دەپ اتالاتىن ستراتەگيالىق وپەراتسياسىن جۇزەگە اسىرىپ، رەسەيدىڭ اسكەري اۆياتسياسىن نىساناعا الدى. ۋكرايانا تارابى وپەراتسيا بارىسىندا رەسەيدىڭ 41 سوعىس ۇشاعى جويىلعان العا تارتتى. ولار رەسەيدىڭ ا-50, تۋ-95مس جانە تۋ-22م3 سىندى ستراتەگيالىق بومبالاۋشى ۇشاقتارىن ىستەن شىعارىپ، 2 ميلليارد دوللار شىعىنعا باتىرعان. ۋكراينانىڭ ارنايى قىزمەتى وپەراتسيانى جۇزەگە اسىرۋعا ءبىر جارىم جىل بويى دايىندالىپتى. وپەراتسيا بارىسىن ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكيدىڭ ءوزى باقىلاعان، ال ونىڭ ورىندالۋىن سبۋ باسشىسى ۆاسيلي ماليۋك پەن ارنايى جاساقتاردىڭ ۇيلەستىرىلگەن ۇجىمى اتقارعان. ۋكراينا تارابى الدىمەن FPV-درونداردى رەسەيگە كونتراباندالىق جولمەن جەتكىزەدى. ارتىنشا – اعاشتان جاسالعان شاعىن ۇيلەر جىبەرەدى. دروندار سول ۇيلەردىڭ شاتىرىنىڭ استىنا تىعىلعان. كەيىن بۇل ۇيلەر جۇك كولىكتەرگە تيەلىپ، رەسەيدىڭ ىشكى اۋماقتارىنا جەتكىزىلەدى. ءدال ءسات

  • ءتىل جونىندە تالاي جازىلدى عوي…

    بىراق بۇرىننان ايتىلاتىن ەكى پرينتسيپ سول باياعى وزگەرمەيدى. سەبەبى ونى ۋاقىت جانە وزگە ەلدەردىڭ تاجىريبەسى دالەلدەدى: 1. زاڭ، جارلىق، ەرەجە، شەشىمدەرمەن تىلگە سۇرانىس تۋعىزۋ. ونسىز ءتىل ەشكىمگە كەرەك ەمەس. ءتىل اقشا تابۋعا، ءبىلىم الۋعا، وزگەمەن بايلانىسقا تۇسۋگە قاجەت بولعاندا عانا سۇرانىسقا يە بولادى، سوندا عانا ادامدار ءماجبۇرلى تۇردە ۇيرەنەدى. شەتەلدە وقىعىڭ كەلە مە، IELTS, TOEFL تاپسىر. ول ءۇشىن اعىلشىن وقى. حالىقارالىق كومپانيادا ىستەپ، كوپ جالاقى العىڭ كەلە مە، الدىڭعى سويلەمدە جازىلعان شارتتاردى ورىندا. سۇرانىس تۋعىزۋ مەحانيزمى وسىلاي جۇمىس ىستەيدى. 2. ءتىل يەسى سانالاتىن ۇلت وكىلدەرىنىڭ پرينتسيپشىلدىك تانىتۋى. ياعني، ءتىلىڭ كەڭ تاراسىن دەسەڭ، ونى كەڭ قولدان. ۇيدە، تۇزدە، باسقا جاقتا. انگليادا تۇرىكتىڭ كافەسىنە كىرسەڭ، ءوزارا تۇرىكشە سويلەسەتىن. استانادا ءۇي جوندەيمىز دەپ

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: