|  |  | 

رۋحانيات ادەبي الەم

التى الاشقا جول تارتار التى كىتاپ

ء(جادي شاكەنۇلىنىڭ جاڭا كىتاپتارىنىڭ تۇساۋكەسەرى)Jadi shaken

11 ءساۋىر 2019 جىلى الماتى قالاسى قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ ادەبيەتشىلەر ۇيىندە قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ باسقارماسى، «ەر جانىبەك حالىقارالىق قوعامدىق قورى»، «ەل اماناتى» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ، ەۋرازيا جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى. حالىقارالىق شىڭعىسحان اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى ءجادي شاكەنۇلىنىڭ التى شىعارماشىلىق ەڭبەگى التى الاشقا جول تارتپاق. قازاقستان جازۋشىلار وداعى باسقارماسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى، اقىن باۋىرجان جاقىپ مىرزانىڭ جۇرگىزۋىمەن وتەتىن ايتۋلى كەشتىڭ تۇساۋكەسەرىنە كورنەكتى ادەبيەتشى عالىمدار مەن قالامگەرلەر: تەمىرحان تەبەگەنوۆ، جانات احمادي،سەرىكقازى قوراباي، داۋلەتبەك بايتۇرسىن، جاركەن بودەشۇلى، عالىم جايلىباي، مۇرات شايماران، ت.ب. سونىمەن قاتار، باسپا ءسوز وكىلدەرى قاتىسادى دەپ كۇتىلۋدە.

ج.شاكەنۇلى 1967 جىلى 5 مامىردا قىتاي اۋماعىنا قاراستى ءور التايدا تۋعان. 1997 جىلى اتاجۇرتقا قونىستانعان.  تاۋەلسىز ەلگە كەلگەنەن باستاپ، ەل مەن ۇلتتىڭ قامى ءۇشىن ەڭبەك ەتۋگە كىرىسىپ كەتكەن ادۋىندى جازۋشى  «شالقار»،  «قازاق ادەبيەتى»، «جاس قازاق ءۇنى» گازەتتەرىندە، دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعىندا  جاۋاپتى ادەبي قىزمەتتەر اتقارعان.

پروزادا «ءبىر ۋىس ساۋلە»، «جۇرەك نەگە جىلايدى»   اڭگىمەلەر جيناعى، «قارالى كوش» – تاريحي رومانى جارىق كورگەن. «قارالى كوش» كىتابى تۇرىك تىلىنە اۋدارىلعان. بالالار ادەبيەتى تاقىرىبىندا «اق بالاپان»، «ارمانشىل بالا» كىتاپتارىن جازعان. ءبىر ءبولىم مىسال اڭگىمەلەرى وقۋلىقتارعا كىرگەن. «اق بالاپان» كىتابى تۇركيادا لاتىن جازۋىندا شىققان. ادەبيەتتىك سىن-زەرتتەۋ تاقىرىبىندا «جالعىزدىڭ ءۇنى» كىتابى جارىق كورىپ، ونىڭ ىشىندەگى «شىنجاڭداعى قازاق ادەبيەتى» ماقالاسى ادەبيەت تەورياسى جيناقتارىنا كىرگەن. قازىرگە دەيىن جازۋشىنىڭ اۆتورلىق تۋىندىلارىنان 12 كىتاپ، قۇراستىرعان ەڭبەكتەرىنەن 20 كىتاپ جارىق كورگەن.

بۇدان سىرت ا.تاتانايۇلىنىڭ «ەل قورعانى – ابىلاي»، م.رازدانۇلىنىڭ «التايدىڭ اقيىقتارى»، س.ابىلقاسىمۇلىنىڭ «قۋعىن»، ق.شابدانۇلىنىڭ «قىلمىسى»، ت.ب. كوپتەگەن كىتاپتاردى رەداكتسيالاپ، اتا جۇرتتا جارىق كورۋىنە وزىندىك ۇلەسىن قوستى. جازۋشى شىعارماشىلىعى حاقىندا – ت.كاكىشەۆ، ت.بەيىسقۇلوۆ، م.ءراش، ت.تەبەگەنوۆ، ز.سەيىتجان، ج.احمادي، ءا.قارا، ن.ءتۇسىپحان، ب.جىلقىبەك، ب.ءبامىش، ت.ب. قالامگەر-عالىمدار قۇندى زەرتتەۋ ماقالالارىن جازعان. ءمولدىر داۋكەنوۆا ەسىمدى ستۋدەنت «قارالى كوش» رومانى حاقىندا ماگيسترلىك ەڭبەك قورعاعان.

وسى رەتتە ءجادي شاكەنۇلىنىڭ «بوزمۇنار» رومان-حيكاياتتار كىتابى، «التاي الىپتارى»، «وسپان باتىر جانە شىعىس تۇركىستان ماسەلەلەرى» اتتى زەرتتەۋ ەڭبەكتەرى، «قىتاي قازاقتارىنىڭ ادەبيەتى» اتتى ادەبي سىن-زەرتتەۋلەرى، «بەگزات ءسوز» اتتى قالامگەر شىعارماشىلىعى جايىندا جازىلعان وزگە اۆتورلاردىڭ ماقالالار جيناعى سىندى بەس كىتابى جارىق كورىپ وتىر. سونىمەن بىرگە وقىرماندار سۇرانىسى بويىنشا «قارالى كوش» كىتابى ا.بايتۇرسىن ۇلگىسىندەگى توتە جازۋدا جارىق كورۋدە. ساليقالى كەزدەسۋدە اسەم اندەر شىرقالىپ، كەش مەرەيىن اسىرادى. بىرەگەي جازۋشىعا «ارمان» اكو ۇجىمى شىعارماشىلىق تابىس، زور دەنساۋلىق تىلەيمىز.

رۋحاني ازىق بولارلىق رۋحانياتتىڭ ورداسىندا التى الاشقا جول تارتار التى كىتاپتىڭ تۇساۋكەسەرىنىڭ كۋاسى بولۋعا شاقىرامىز.
پودروبنەە: http://arman-ako.com/zhanalyktar/altyi-alashqa-zhol-tartar-altyi-kitap.html

Related Articles

  • تۇرسىن جۇمانباي ء«ۇيسىنباي كىتابى»

    تۇرسىن جۇمانباي «ءۇيسىنباي كىتابى»

    بۇل داعاندەل، باقاناس ولكەسىنەن شىققان بي ءۇيسىنباي جانۇزاقۇلى حاقىندا قۇراستىرىلىپ جازىلعان كىتاپ. تىڭ تولىقتىرىلعان ەڭبەكتە بولىس الدەكە كۇسەنۇلى، داعاندەلى بولىسىنىڭ باسشىلارى مەن بيلەرىمەن قاتار ءابدىراحمان ءالىمحانۇلى ءجۇنىسوۆ سىندى ايتۋلى تۇلعالار جايلى اڭگىمە قوزعالعان. ولاردىڭ ەل الدىنداعى ەڭبەكتەرى، بيلىك، كەسىم – شەشىمدەرى، حالىق اۋزىندا قالعان قاناتتى سوزدەرى مەن ءومىر جولدارى، اتا – تەك شەجىرەسى قامتىلعان. سونىمەن قاتار مۇراعات دەرەكتەرىندەگى مالىمەتتەر كەلتىرىلگەن. كىتاپقا ەسىمى ەنگەن ەرلەردىڭ زامانى، ۇزەڭگىلەس سەرىكتەرى تۋرالى جازىلعان كەي ماقالالار، جىر –داستاندار، ۇزىندىلەر ەنگەن. كىتاپ قالىڭ وقىرمان قاۋىمعا ارنالعان. تۇرسىن جۇمانباي «ءۇيسىنباي كىتابى»، - جەبە باسپاسى، شىمكەنت قالاسى.134 بەت تولىق نۇسقاسىن تومەندەگى سىلتەمە ارقىلى وقي الاسىز. ءۇيسىنباي كىتاپ kerey.kz

  • «العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

    «العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

    قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ مادەنيەت كوميتەتىنە قاراستى ۇلتتىق كينونى قولداۋ مەملەكەتتىك ورتالىعىنىڭ تاپسىرىسىمەن «JBF company» كومپانياسى سەمەي قالاسىندا، شىڭعىستاۋ وڭىرىندە، الماتى وبلىسىنىڭ جامبىل اۋدانىندا  «العاشقى كىتاپ» اتتى دەرەكتى بەينەفيلم تۇسىرۋدە. دەرەكتى فيلم ابايدىڭ 1909 جىلى سانكت پەتەربۋرگتەگى يليا بوراگانسكي باسپاسىندا باسىلعان العاشقى شىعارمالار جيناعىنىڭ جارىق كورۋىنە ارنالادى. ۇلى اباي مۇراسىنىڭ قاعاز بەتىنە تاڭبالانۋ تاريحىن باياندايدى. قازىرگى ادامدار بۇرىنعى ۋاقىتتىڭ، اباي زامانىنىڭ ناقتى، دەرەكتى بەينەسىن، سول كەزدەگى ادامداردىڭ الپەتىن، كيىم ۇلگىسىن كوز الدارىنا ەلەستەتۋى قيىن. كوپشىلىكتىڭ ول ۋاقىت تۋرالى تۇسىنىگى تەاتر مەن كينوفيلمدەردەگى بۋتافورلىق كيىمدەر مەن زاتتار ارقىلى قالىپتاسقان. الايدا اباي ۋاقىتىنداعى قازاق تىرشىلىگى، قازاقتاردىڭ بەت-الپەتى، كيىم كيىسى، ءۇي – جايى، بۇيىمدارى تاڭبالانعان مىڭداعان فوتوسۋرەتتەر ساقتالعان. بۇلار رەسەي، تۇركيا، ۇلىبريتانيا

  • جالبىرۇلى قويباس جايىنداعى كۇماندى كوڭىرسىك اڭگىمەلەر

    جالبىرۇلى قويباس جايىنداعى كۇماندى كوڭىرسىك اڭگىمەلەر

                          1. اماندىق كومەكوۆتىڭ ايتىپ جۇرگەنى – ايعاقسىز بوس سوزدەر        قازاقستاننىڭ باتىس ايماعىندا عۇمىر كەشكەن ونەرپازدىڭ ءبىرى – جالبىرۇلى قوجانتاي  جايلى سوڭعى كەزدە قيسىنى كەلىسپەيتىن نەشە ءتۇرلى اڭگىمەلەر ءورىپ ءجۇر. مۇنىڭ باسىندا تۇرعانداردىڭ ءبىرى – اماندىق كومەكوۆ. بۇرىندا دا ونىڭ، باسقا دا كىسىلەردىڭ ەلدى اداستىراتىن نەگىزسىز سوزدەرىنە بايلانىستى ناقتى دالەلدەر كەلتىرىپ، «قۇلان قۇدىققا قۇلاسا، قۇرباقا قۇلاعىندا وينايدى» دەگەن اتاۋمەن تۇزگەن سىن ماقالامىزدى رەسپۋبليكالىق «تۇركىستان» گازەتى (28.09. 2023 جىل) ارقىلى جۇرت نازارعا ۇسىنعانبىز-دى. الەۋمەتتىك جەلىدە ازامات بيتان ەسىمدى بلوگەردىڭ جۋىردا جاريالاعان ۆيدەو-تۇسىرىلىمىندە ا. كومەكوۆ ءوزىنىڭ سول باياعى «الاۋلايىنە» قايتا باسىپتى. ءسوزىن ىقشامداپ بەرەيىك، بىلاي دەيدى ول: «1934 الدە 1936 جىلى (؟) ماسكەۋدە وتكىزىلەتىن

  • جارايسىڭدار، ازەربايجان

    جارايسىڭدار، ازەربايجان

    ولار قر ۇلتتىق قورعانىس ۋنيۆەرسيتەتىندە ورىس تىلىندە وقۋدان باس تارتقان. نەگە سولاي ؟ ويتكەنى ولار قازاق ءتىلىن تاڭداعان! قازىر ۋنيۆەرسيتەتتە قازاق ءتىلى كۋرستارى اشىلىپ جاتىر. ايتقانداي، ازەربايجاندارعا ءتىلىمىزدى قولداعانى ءۇشىن قۇرمەت پەن قۇرمەت. ولار ناعىز باۋىرلاس حالىق ەكەنىن كورسەتتى. بىراق قازىر ءبىزدىڭ قورعانىس مينيسترلىگىنە سۇراقتار تۋىندايدى. بۇعان دەيىن بارلىق شەتەلدىكتەردى ورىسشا ۇيرەتىپ پە ەدى؟ بىرەۋ نە سۇرايدى؟ ايتەۋىر، ءبىلىم – قازاق ءتىلىن ناسيحاتتاۋدىڭ ەڭ جاقسى ءتاسىلى. ال نەگە ورىس تىلىندە وقىتادى؟ ال كىم ءۇشىن؟ ەڭ قىزىعى، وسىنىڭ ءبارىن تەك ازەربايجانداردىڭ ارقاسىندا عانا بىلەتىن بولامىز. ال نەگە بۇرىن قازاقشا وقىتپاعان، ەڭ بولماسا كەيبىر ەلدەردە. نەگە سول قىتاي ءتىلىن ورىسشا ۇيرەتەدى؟ رۋسلان تۋسۋپبەكوۆ

  • شوقان ۋاليحانۇلى دەگەن ەكەن..

    شوقان ۋاليحانۇلى دەگەن ەكەن..

    ەل اۋزىندا قازاق وقىمىستىلارى ايتتى دەگەن سوزدەر از ەمەس. بەلگىلى عالىم، ەتنوگراف ا. سەيدىمبەك قۇراستىرعان تاريحي تۇلعا، اسقان وقىمىستى شوقان بابامىزدىڭ تاپقىر سوزدەرىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز. * * * ومبىعا وقۋعا جۇرەر الدىندا بالا شوقان اكەسىنىڭ ەل ءىشى ماسەلەسىن شەشۋدەگى كەيبىر وكتەم، وجار قىلىقتارىنا كوڭىلى تولماي، «وقۋعا بارمايمىن» دەپ قيعىلىق سالسا كەرەك. تىپتەن كونبەي بارا جاتقان بالاسىن قاتال شىڭعىس جاردەمشى جىگىتتەرىنە بايلاتىپ الماققا ىڭعايلانىپ: «شىقپاسا كوتەرىپ اكەلىڭدەر، ارباعا تاڭىپ الامىز!» − دەيدى. سوندا دارمەنى تاۋسىلعان شوقان اكەسىنە: «بايلاتپا! ابىلاي تۇقىمىنان بايلانعاندار مەن ايدالعاندار جەتەرلىك بولعان!» − دەپ ءتىل قاتادى. بالا دا بولسا اقيقات ءسوزدى ايتىپ تۇرعان بالاسىنان توسىلعان اكە دەرەۋ شوقاندى بوساتتىرىپ جىبەرەدى. * * * پەتەربۋرگتە سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ءبىر

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: