تەررورشىل چەلاحتىڭ قايتالانباۋىنا كىم كەپىل؟!
2019 جىلدىڭ 8-21 قىركۇيەگىنىڭ ارالىعىندا، رەسەيلىك ەكاتەرينبۋرگ
قالاسىندا اۋەسقوي بوكستان كەزەكتى الەم بىرىنشىلىگى ءوتتى. مەن وسى جاھاندىق
دوداعا جۋرناليس رەتىندە اككرەديتاتسيالانعان ەدىم. التى مەدال جەڭىپ العان
قازاق قۇراما كومانداسى تاعى دا جەر جۇزىندەگى جۇدىرىقتاسۋدىڭ
كوشباسشىسى ەكەندىگىن دالەلدەدى. ساتقىن قازى-بيلەردىڭ زىمياندىعى
بولماعان جاعدايدا، سۆەردلوۆسك ايماعى شارشى الاڭىنداعى بىلعارى قولعاپ
شەبەرلەرىمىزدىڭ جەتىستىكتەرى ودان ءارى ۇلعايا تۇسەر ەدى. دەگەنمەن، 81 كەلىگە
دەيىن سالماق دارەجەسىندەگى جاڭا الەم جەڭىمپازى، سوققىلارى جويقىن
ماڭعىستاۋلىق بەكزات نۇرداۋلەتوۆتىڭ قارقىندى ورلەۋىنە ەشكىم تۇساۋ سالا
المادى. ءار قارسىلاسىن ەسەڭگىرەتىپ جىبەردى جاس چەمپيونىمىز! ءتىپتى، اتى
اڭىزعا اينالعان كۋبالىق وليمپيا جەڭىمپازى حۋليو لا كرۋستىڭ ءوزى ءبىزدىڭ
بوكسشىدان ويسىراتا ۇتىلدى. ءبىر قىزىعى، شيرەك فينالىنداعى جەڭىسىنەن
كەيىن لا كرۋستىڭ قولتاڭباسىن الدىم جانە اقتىق سىنداعى جەڭىسىنەن كەيىن
بەكزات تە ماعان اۆتوگراف بەردى.
اسا اۋىر سالماق دارەجەسىندەگى كۇمىس جۇلدەگەرىمىز قامشىبەك
قوڭقاباەۆتىڭ جۇرەك جۇتقان تەگەۋرىندى جۇدىرىقتاسۋشى ەكەندىگىنە كوزىمىز
جەتتى. الايدا، قىزىلوردالىق باتىردىڭ باتىل شابۋىلدارىنا تەحنيكالىق،
كومبيناتسيالىق قاسيەتتەردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى سەزىلەدى. 91 كەلىگە دەيىن سالماق
دارەجەسىندە ونەر كورسەتەتىن قوستانايلىق ارداگەرىمىز ۆاسيلي لەۆيتتىڭ
تاڭعاجايىپ تاجىريبەسىنە ەشبىر كۇمانىمىز جوق. بىراق، ونىڭ ءدوپ تيەتىن
جويقىن سوققىلاردىڭ ازدىعىنا وراي، پاراقور قازىلاردىڭ جىمىسقى
ارەكەتتەرىنىڭ پايدا بولۋىنا تاڭ قالمايسىڭ. سونىمەن قاتار، بايراقتى
باسەكەنىڭ باستى ۇيىمداستىرۋشىلارىنىڭ ءبىرى، سۆەردلوۆسك ايماعىنىڭ اكىمى
ەۆگەني ۆلاديميروۆيچ كۋيۆاشەۆپەن بىرنەشە رەت جۇزدەسۋگە ءساتى ءتۇستى.
ارينە، وسى جەتەكشى ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا دا مىناداي ءىرى حالىقارالىق جارىس
ءتيىستى دارەجەدە وتكىزىلدى. ايتپاقشى، كورنەكتى بولشەۆيك ياكوۆ ميحايلوۆيچ
سۆەردلوۆتىڭ قازاقتار ءۇشىن سىڭگەن ەڭبەگى – وراسان زور. ويتكەنى، قاس جاۋمىز –
كازاچەستۆونى – كەڭەس وكىمەتتىڭ قاۋلىسىمەن قۇرتقان تۇلعا ءدال وسى ياكوۆ
ميحايلوۆيچ بولىپ تابىلادى.
بىراق، مىناداي كەرەمەت سپورت وقيعاعا بارا جولىمدا كەلەڭسىز جاعدايعا
دۋشار بودىم. 2019 جىلدىڭ 17 قىركۇيەگىندە، رەسەيدىڭ ترويتسك قالاسىنىڭ
قاراما-قارسى تۇسىندا ورنالاسقان قوستاناي ايماعىنداعى قازاقستاندىق
شەكارا بەكەتىندە ونىڭ قىزمەتكەرلەرى پومازان ۆاديم جانە ءبايدىلدينا
ايگۇل مەنىمەن مەملەكەتتىك تىلىمىزدە سويلەسە المادى. ولاردىڭ ەكەۋىنە دە
ايتتىم: «اعىلشىن تىلىندە دە سويلەي الامىن. الايدا، قازاقستاندا بولعان
سوڭ، مەملەكەتتىك تىلدە سويلەسۋگە ءتيىسپىز». ءتىپتى، الگى ۆاديم «مەملەكەتتىك
تىلدە سويلەڭىز!» مەنىڭ تالابىما اشۋلانىپ، مەنى «ناتسيست!» دەپ بالاعاتتادى.
2
جاۋاپ رەتىندە وعان بىلاي ايتتىم: «ءسىز رەسەيدە ورىس ءتىلىن بىلمەسەڭىز، ءتىپتى
سىپىرۋشىنىڭ جۇمىسىنا ورنالاسا المايسىز. ال، ءبىزدىڭ ەلىمىزدە قازاق ءتىلىن
بىلمەي، كەرەمەت قىزمەتكە قول جەتكىزدىڭىز». وسى قىزمەتكەرلەر جانە باسقا
شەكاراشىلار دا ماعان ورىنسىز سۇراقتاردى قويدى: «ناماز وقيسىز با؟»
شەكاراشىلار، كەدەنشىلەر جولاۋشىلاردىڭ قۇجاتتارى مەن باگاجىن
تەكسەرسە – ءبىر ءجون. بىراق، پالەن كىسىنىڭ ءدىني وي-پىكىرلەرىنە قاتىستى
شەكاراشىلاردىڭ قانداي جۇمىسى بار؟! مەن – اتەيستپىن. سوندىقتان،
اشىقتان-اشىق ايتتىم: «جوق، ناماز وقىمايمىن!» تاعى ايتا كەتەرلىك ءجايت،
ولار شوقىنشاقتاردان سۇرامايدى: «شىركەۋگە بارىپ تۇرسىزدار با؟» يۋدا
بالالارىنا دا تيىسپەيدى: «سيناگوگاعا بارىپ تۇرسىزدار ما؟»
ولار مەنىڭ اتەيست كوزقاراسىما رەنجىگەن شىعار. ايتەۋىر، مەنى باسقا
جولاۋشىلاردىڭ اراسىنان جۇلىپ الىپ، قىزمەتتىك بولمەگە جەتەكتەدى. بۇكىل
باگاجىم، كيىم-كەشەگىمە ءتىنتۋ جاسادى. بەتتەرى بىلق ەتپەي، مەنىڭ
قولجازبالارىمدى وقىدى، قالتافونىمداعى فوتو مەن بەينەماتەريالىمدى
قاراپ شىقتى. ول ول ما، سودان سوڭ مەنى باستىقتاردىڭ بولمەسىنە اپاردى. بۇل
شەكارا بەكەتتىڭ جەتەكشىلەرى ماعان تەسىلە قاراپ، سۇرادى: «نەگە قۇدايعا
سەنبەيسىز؟» ايتەۋىر، تۇسىنبەدىم: مەن قاي مەكەمەگە ءتۇستىم؟ قازاقستان
رەسپۋبليكاسىنىڭ شەكارا بەكەتى مە، الدە ءدىني فاناتيكتەردىڭ جىن ويناسى
ما؟ تەك قانا، قالتافونىمداعى كەسكىندەردىڭ اراسىندا بەلگىلى اقىن ولجاس
سۇلەيمەنوۆتىڭ مەنىمەن بىرگە كيەۆتە تۇسكەن فوتوسۋرەتىن كورگەن سوڭ، وسى
زاڭسىز ارەكەتتەردى دوعاردى ايدالاداعى بىرەۋلەر. ايتەۋىر، كۇتپەگەن جەردەن
ولجەكەڭنىڭ دە كومەگى ءتيدى.
مىناداي تارتىپسىزدىككە تاپ بولعاننان سوڭ، دانا اقىنىمىز احمەت
بايتۇرسىنۇلىنىڭ شەرلى جولدارى ەرىكسىز ەسىمە تۇسەدى:
قينامايدى اباقتىعا جاپقانى،
قيىن ەمەس دارعا اسقانى، اتقانى.
ماعان اۋىر وسىلاردىڭ بارىنەن،
ءوز اۋىلىمنىڭ يتتەرى ءۇرىپ، قاپقانى!
دانيار ناۋرىز
kerey.kz
پىكىر قالدىرۋ