سۋرەتتەر سويلەيدى تاريح قازاق شەجىرەسى
شىڭجاڭ ولكەسىندەگى ءۇش فورماتتاعى قازاق اسكەرلەرى
ءۇرىمجى قالاسى، قاراتاۋ (قىتايشا نان شان) جايلاۋى، كيگىز ءۇيدى قورشاعان قازاق اسكەرلەرى، شاماسى 1946-1947 جج تۇسىرىلگەن. سول جىلدارى قاراتاۋدا ماڭىزدى كەزدەسۋ ۇيىمداستىرىلدى. ولكەلىك ۇكىمەت پەن نان كين قالاسىنان كەلگەن ساياسي تۇلعالار كيگىز ۇيدە باسقوستى. ءۇي سىرتىن قورعاپ تۇرعان قازاق اسكەرلەرىنىڭ جارقىن بەينەسى (ىشىندە كىشكەنتاي قازاق قىز بالا دا بار) تاريحي ەستەلىككە ءتۇسىپ قالعان.
ول تۇستا شىڭجاڭ ولكەسىندە ءۇش فورماتتاعى قازاق اسكەرلەرى ءبىر ۋاقىتتا ءومىر ءسۇردى. ولار:
*شارقي تۇركىستاننىڭ قازاق اسكەرلەرى;
شارقي تۇركىستاننىڭ جالپى اسكەر سانى 30 مىڭدى قۇرادى.
اسكەري كيىم-كەشەك، قارۋ-جاراقتارى مەن شەن بەلگىلەرى تۇگەلدەي سوۆەتتىك ۇلگىدە بولدى.
* چين تۇركىستاننىڭ قازاق اسكەرلەرى;
1946-47 جىلدان باستاپ قاۋىرت جاساقتالدى، اسكەر قاتارىنا ماناس، قۇتىبي، سانجى، ءۇرىمجى، ميچۋان، ۇشبوكەن، جەمسارى، شونجى جانە موري مەن باركول قاتارلى 10 اۋداننىڭ قازاقتارى تارتىلدى. چين تۇركىستاننىڭ گەنەرال، مايور شەنىن العان قازاق تۇلعالارى كۇنى بۇگىنگە دەيىن ايتىلماي كەلدى.
چين تۇركىستاننىڭ اسكەري كيىم-كەشەكتەرى، شەن بەلگىلەرى جانە قارۋ-جاراقتارى گومين ۇكىمەتىمەن بىردەي بولدى. گومين ۇكىمەتى اسكەري مودەلدى اقش-تان الدى.
چين تۇركىستاننىڭ قازاق اسكەرلەرىنىڭ قۇرىلۋ تاريحى 1944-جىلدان باستاۋ الادى. باستاپتا اۋدان، ايماق ءوز-ءوزىن قورعاۋ ماقساتىندا جاساقتالدى دا كەيىن مەملەكەتتىڭ بىلدەي قورعانىس جاساعىنا اينالدى.
* وسپان باتىر باستاعان ءور-التاي قازاق اسكەرلەرى;
اسكەر قۇرامىن نەگىزىنەن كوكتوعاي، شىڭگىل ەكى اۋداننىڭ قازاقتارى قۇرادى. اسكەري پارتيزاندار 1939-جىلدان باستاۋ الادى، 1943-1944 جىلدار دامۋ كەزەڭى سانالدى، 1946-47 جىلدارى شارقي تۇركىستان ۇكىمەتىنىڭ اسكەري جۇيەسىنەن ءبىرجولاتا ات كەكىلىن كەسىستى. 1947-جىلدان باستاپ جەكە ساناتتاعى اسكەري كۇشكە اينالدى.
اسكەري كيىم-كەشەكتەرى ۇلتتىق ناقىشتا بولدى (تىماق، ىشىك، سىرما شاپان، ساپتامالى ەتىك، تب). قارۋ-جاراعى سوۆەتتەن الىندى كەيىن گومين ۇكىمەتى ارقىلى اقش قارۋلارىمەن قارۋلاندى.
پىكىر قالدىرۋ