|  |  | 

تاريح ادەبي الەم

قاراتاۋدىڭ قارا بەكەتىندەگى قىس

 

جۇمات انەسۇلى

(تاريحتىڭ ءبىر ساباعى– اڭگىمە)

قاراتاۋدىڭ قارا بەكەتىندەگى قىس70857533_2344539168995811_7414732983199858688_n

بۇل 1917-جىلدىن كەيىن بولعان ۋاقيعا. قاراتاۋدىڭ سولتۇستىگىندەگى بەتپاقدالانىڭ ارعى بەتىندەگى كوتەرىلىستىڭ ۋ شۋى باسىلىپ، ، قىزىل مەن اقتىڭ اسكەرى

بەتپاقدالانى ءالى ويقاستاپ جۇرگەن كەز. قاراتاۋداعى قارا بەكەت قىستىڭ قيىن كەزىندە، اداسقان، نە توڭعان جولاۋشى  جىلىنىپ، ەسىن جينايتىن بەكەت ەدى. وسى بەكەتتە ەلمەن بىرگە كوشە الماي ، ەلۋدەن اسقان ايەل مەن جاسى ون توعىزعا تولعان قىزى قارعاش امالسىز وسى قارا بەكەتتى قىستاپ قالعان. ولاردىڭ ءبىر سيىرى بار ەدى، سونى كۇندەلىكتى قورەك قىلىپ، كۇندەرىن كورىپ وتىرعان. ءتۇن قاراڭعىسى تۇسكەن كەزى ەدى. كىرە بەرىستە بايلانعان  جاس بۇزاۋ مەن قاشار تۇر، الدىنا سالىنعان ازعانتاي ءشوپتى كۇرت كۇرت شايناپ تۇرعان. . ءبىر كەزدە قويدىڭ تەرىسىمەن قاپتالعان سىرتقى ەسىك سىقىر سىقىر ەتىپ، شالقاسىنان اشىلدى دا، كۇپى كيگەن ەڭگەزەردەي ەكى جىگىت ساۋ ەتىپ كىرىپ كەلدى.

سونىڭ ءبىرى–   اپاي، دالاداعى بوراننان ، ادام تۇگىلى الدىڭداعى اتىڭ كورىنبەيدى،وسى ۇيدە پانالاپ شىعۋعا بولا ما؟- دەپ سۇرادى. ءۇيدىڭ ۇلكەنى ايەل ماردىمدى داۋىس شىعارماي، اۋزىن جىبىرلاتىپ ءبىر دەڭە دەدى. ونى ەلەگەن ەڭگەزەردەي ەكى جىگىت جوق، ، ساپتاما ەتىكتەرىمەن تورگە شىعىپ، ورنالاستى.

سوسىن ىستىك ءمۇرتتى شوڭعال جىگىت ءسوز باستادى. – اپاي، وسى ەلدىڭ ادامى بولاتىن شىعارسىزدار، بىزدە وسى ماڭداعى شىڭعىرلاۋدانبىز. مەن سول اۋىلنايدىڭ ۇلىمىن، مىناۋ، جىلقىشى. بۇگىن اڭعا سالامىزبا داگەن ەكى جورعامىز بار ەدى، سونى سىنايىق دەپ شىعىپ ەدىك،قۇداي ۇرىپ، الاساىران بوران سوعىپ كەتىپ، وسى قارا بەكەتكە سوعىپ ،جان ساقتايىق دەدىك- دەدى.

ايەل –بىزدە ەت سياقتى ءدام بولمايدى، ەگەر سۇتكە شىلانعان نان جەيمىز دەسەڭدەر، دايىنداپ بەرەيىن دەگەن. ەكى جىگىتتە ءۇن جوق، تەك باستارىن يزەدى. سونىvەن كوپ ۇزاماي داستارحانعا  ءسۇت پەن نان كەلدى. ەكى جىگىتتىڭ دەنەسى جىلىپ، ،جان بىتكەندەي بولدى. سونىمەن دەمالاتىن كەز بولعان. ءۇي يەسى ايەل ءوp قىزىمەن ەكەۋىنە پەشتىڭ جانىنا كورپە توسەپ، سوزدەرى سول جەرگە قيسايعان.

ەكى جىگىتكە، ودان تومەنىرەك جەرگە توسەك سالىپ بەرىپ، ، ولارعا سول توسەكتى نۇسقاعان.

ايەلدى ۇيقى قىسقاسىن، كوزى جۇمىلىپ كەتكەن ەكەن، ءبىر كەزدە جانىنان بىرەۋدىڭ قوزعالعانىن سەزگەسىن، كوزىن اشسا، بىرەۋ قىزىنىڭ ءۇستىندا قورباڭداپ جاتىر، .دالادان توڭىپ كەلگەن جىگىتتەرگە قولىنان كەلگەن جاقسىلىعىن جاساعان ايەلدىڭ قانى باسىنا شاپتى. باس جاعىندا جاتقان ناسىباي ەزەتىن شاعىن شوقپاردى جۇلىپ الىپ،  قىزىنىڭ ۇستىندە جاتقان جىگىتتىڭ باسىنانا الا شوقپارمەن تارتىپ جىبەردى. جىگىتتىڭ دىبىسى شىقپاستان، دومالاپ ءتۇستى. ايەلدىڭ قولىنداعى شوقپاردى كورىپ، توسەگىنەن تۇرعان ەكىنشى جىگىت ايەلدىڭ قولىن قايىرماق بولىپ، جانتالاسىپ ەدى، ايەل ونىڭ قاق ماڭدايىنان ۇرىپ، شالقاسىنان ءتۇسىردى. ەندى قىزدىڭ شەشەسى مەن قىزى ەستەرىن جيناپ،  ەندى نە ىستەۋ كەرەك ەكەنىن ويلاستىرا باستاعان.

قان قىزۋىمەن شەشەسى مەن قىزى ەكى جىگىتتى دالاعا سۇيرەپ شىعارىپ، توندارىنا وراپ، شاناعا سالىپ، ارقانداپ بايلاپ، شانانى ويداعى تەرەڭ وزەنگە قاراي يتەرىپ جىبەردى. شانا سول بەتىمەن سىرعىپ، تەرەڭ سۋعا باتتى دا كەتتى.. ەندى ەكى ايەل اتتاردى ابزەلدەرىمەن ايدالاعى ايداپ جىبەردى.

ون شاقتى كۇننەن كەيىن شىڭعىرلاۋدىڭ اۋىلنايى باستاعان ون شاقتى ادام قاراۋىلتوبەگە ات باسىن تىرەدى. تورگە شىعىپ، ادام ىزدەپ جۇرگەنىن ايتتى. اۋىلناي  ەكى اتتىڭ ابزەلدەرىمەن اۋىلدارىنان ون شاقىرىمداي جەردە ءولى تابىلعانىن ايتتى. ال، شانا اتىمەن جوق، مەنىڭ ۇلىم دا، قاسىنداعى جىلقىشىسى دا جوق. نە مۇردەلەرى،نە شاناسى تابىلماي وتىر دەپ مۇڭايدى. كىمدى كىنالارىمىزدى بىلمەيمىز-دەپ توقتادى.

وعان ايەل — اعا ءبىز نە ايتايىق. ءوز كۇنىمىزدى ءوزىمىز ارەڭ كورىپ وتىرعان ادامبىز.-. دەگەن  اۋىلناي باستاعان ون كىسى باسقا سوزگە كەلمەستەن شىعىپ كەتتى.

كوكتەم كەتىپ جاز كەلدى. قاراتاۋدا كەڭەس وكىمەتى ورناعان كەز.

ءبىر كۇنى قارا بەكەتكە ەكى اتتى ادام كەلىپ، اتتارىن اعاشقا بايلادى. بىرەۋى كەپكاسىنا جۇلدىز قاداعان اسكەري ادام بولدى. ولار ۇيگە كىرىپ،باياعى ادام ءولىمى تۋرالى سۇرادى. ايەلدەر ءبىراۋىزدان بىلمەيمىز- دەدى. ەندى «بىلمەيمىز» دەگەنگە نە داۋ بار، كەلگەن ادامدار، جينالىپ، شىعىپ كەتتى. سول كەزدە ءبىر قىزىق باستالدى ، قىزدىڭ ىشىنە كۇيىگى سىيماي جۇرگەن بە، ءۇيدىڭ ەسىگىن اشىپ سىرتتاعىلارعا « ولاردى ولتىرگەن مەنمىن! -دەپ ايقايلاپ، اسكەري ادامدى شاقىرىپ الدى. اسكەري ادام ورىس، قازاقشا تۇسىنبەيدى، وعان قاسىنداعى قازاق « ەكى ادامدى ولتىرگەن مەنمىن» دەپ ايتتى دەپ، سول جەردە پروتوكول تولتىرىپ، قىزدى تۇتقىنداپ، قاراتاۋ ۋەزىنىڭ تۇرمەسىنە جاپقان ەكەن.  قارابەكەتتەن سوتتالعان قىز ءۇش ءتورت جىلدان كەيىن جيىرما شاقتى تۇتقىنمەن بوساپ،  قاراتاۋداعى قىزىلدارمەن كۇرەسىپ جۇرگەن توپقا  (باندىعا) قوسىلىپ، قىزىلدىڭ اسكەرلەرىمەن سوعىسادى. بۇل قىزدىڭ 25- كە كەلىپ قالعان كەزى.  اسكەري توپتا ءجۇرىپ، بوسانىپ قالادى.. كەلىنشەك بالانى ەكى جاسقا دەيىن ءوسىرىپ، باعادى. بىراق، ۇنەمى جورىق ونى كوتەرە مە.؟ يىعىندا اسىنعان ۆينتوۆاكاسى، بەلىندە پيستولەتى بار جاۋىنگەر كەلىنشەك، نەدە بولسا، بالاسىن قاراۋىلتوبەدەگى اناسىنا اپارىپ تاستاۋعا بەل بۋادى. قاراتوبەل اتپەن اياڭداپ، بالاسىنا نەشەتۇرلى قىزىقتى ەرتەگىلەر ايتىپ، قاراۋىلتوبەگە اياڭداپ كەلە جاتقان.تابيعاتتا تاماشا، كۇن نۇرى جان جاعىن ايمالاپ تۇر. تورعاي، كوكەكتەردىڭ اندەرى تابيعاتتىڭ مۋزىكاسى ءتارىزدى. تومەندە سارقىراپ وزەن اعىپ جاتىر.

اسىقپاي اناسىنىڭ شاڭىراعىنا كىردى.اناسى 70- كە تاقاپ قالعان، ماڭداي شاشى اعارىپ كەتىپتى. مىلتىق اسىنعان قىزىن تانىماي قالدى. قىزى اناسىن قۇشاقتاعاندا عانا ءيىسىن سەزىپ، «قۇلىنىم اي، قۇلىنىم اي، امان ەكەنسىڭ عوي!– دەپ ەمىرەندى.

–اپا- دەدى قىزى، مەنىڭ ۋاقىتىم جوق. مىناۋ نەمەرەڭ،ساعىنتاي،  مۇنى قازىر تومەنگى اۋىلعا الىپ كەتەسىڭ، مەنىڭ ارتىمدا قۋعىن بار.ءوز قولىڭنان ءبىر كەسە ءسۇت تاتايىن، سوسىن مەن دە جۇرەمىن دەگەن. شەشەسى نەمەرەسىن كورپەگە وراپ، جىلدام تومەنگى اۋىلعا جۇگىرىپ كەتتى. كەلىنشەك ۆينتوۆكاسى مەن پيستولەتىن وقتاپ، قاراتاۋدىڭ ەتەگىنە تۇسە بەرگەندە، ارتتىنان اتىلعان  ۆينتوۆكانىڭ داۋىسى ەستىلدى. بۇرىلىپ قاراسا ، ءجۇز مەتر جەردە قىزىلداردىڭ وتريادى تۇر ەكەن. سولاردىڭ كومانديرى بولۋى كەرەك، بۇعان مىلتىق كەزەنىپ تۇر ەكەن. كەلىنشەكتىڭ ميىنا «اتقان سەن ءبولارسىى اۋ» دەگەن وي عانا كەلدى. ونىڭ وعى شاماسى، وڭ جاق وكپەسىنە تيگەن ءتارىزدى. قىز وقتىڭ ەكپىنىمەن شالقاسىنان قۇلاعان. كەلىنشەك سولاقاي ەدى، سول جاعىنداعى كوبۋرادان پيستولەتىن الىپ،  وترياد تۇرعان بەتتى الىپ، اتىپ جىبەرگەن. پيستولەتتىڭ وعى پولكوۆنيكتىڭ قولىنا تيگەن بولۋى كەرەك، قولىنداعى ۆينتوۆكاسى جەرگە ۇشىپ ءتۇستى. ون شاقتى سولدات جاتقان كەلىنشەككە كەلىپ، ۆينتوۆكادادان دا، پيستولەتتەن دە وقتى جاۋدىرىپ جاتىر. كەلىنشەكتىڭ دەنەسىندە وقتان تەسىلمەگەن جەر جوق، بىراق، كەلىنشەك كوزىن اشقان كۇيى ، سولداتتارعا كۇلىمسىرەپ قاراپ جاتقان…كەلىنشەك سۇلۋ ەدى، باسىن تاسقا سۇيەپ، اپپاق بەتى كۇنمەن شاعىلىسىپ، ءتىرى جانداي جاتىر ەدى…..

كەلىنشەكتىڭ شەشەسى كوپ ۇزاماي شىمكەنتكە بارىپ، نەمەرەسىن ينتەرناتقا تاپسىرعان. ساپعىنتاي سول ينتەرناتتا ءجۇرىپ، سولتۇستىك مۇزدى مۇحيتقا اسكەري بورىشىن اتقارۋعا كەتىپ ەدى. ساعىنتايدىڭ قوشتاساردا ەسىندە قالعان شەشەسىنىڭ سۇلۋ بەينەسى ەشقاشان ەسىنەن شىققان ەمەس. اسكەردەن ورالىپ، قاراتاۋدىڭ قاراۋىلتھبەسىنە كەلىپ، «اناما ارناپ ەڭ سۇلۋ ەسكەرتكىش ورناتامىن» دەيتىن ارمانى دا بار.

قاراتاۋدىڭ ەتەگىندە  تاۋەلسىزدىك ءۇشىن كۇرەسكەن قارعاش اتتى سۇلۋ قىزدىڭ بەينەسى قارا تاستا ءالى جاتىر. ارينە، تاريحتىڭ ءبارى ەل ەسىندە.

 

جۇمات انەسۇلى، اقىن، جازۋشى، قر قۇرمەتتى ءجۋرناليستى، تاريحشى

Related Articles

  • وا قورعانىسقا قارجىنى نە سەبەپتى ارتتىردى؟ كاسپيدەن ۋكرايناعا زىمىران ۇشىرعان رەسەي سۋدى لاستاپ جاتىر ما؟

    ەلنۇر ءالىموۆا قازاقستان، قىرعىزستان، تاجىكستان، وزبەكستان جانە ازەربايجان اسكەرى بىرىگىپ وتكىزگەن «بىرلەستىك-2024» جاتتىعۋى. ماڭعىستاۋ وبلىسى، شىلدە 2024 جىل. قازاقستان قورعانىس مينيسترلىگى تاراتقان سۋرەت.  ورتالىق ازيا ەلدەرى قورعانىس شىعىنىن ارتتىردى، مۇنىڭ استارىندا نە جاتىر؟ «قازاقستان اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ەكى ەسە كوپ ءوندىرۋدى جوسپارلاپ وتىر، الايدا ۇكىمەت بۇل سالادا جۇمىس كۇشىنىڭ ازايعانىن ەسەپكە الماعان». «كاسپي تەڭىزىنەن ۋكرايناعا زىمىران ۇشىرىپ جاتقان رەسەي تەڭىزدىڭ ەكولوگيالىق احۋالىن ۋشىقتىرىپ جاتىر». باتىس باسىلىمدارى بۇل اپتادا وسى تاقىرىپتارعا كەڭىرەك توقتالدى. ورتالىق ازيا قورعانىس شىعىنىن ارتتىردى. مۇنىڭ استارىندا نە جاتىر؟ اقش-تاعى «امەريكا داۋىسى» سايتى ۋكرايناداعى سوعىس ءتارىزدى ايماقتاعى قاقتىعىستار كۇشەيگەن تۇستا ورتالىق ازيا ەلدەرى قورعانىس سالاسىنا جۇمسايتىن اقشانى ارتتىرعانىنا نازار اۋداردى. بىراق ساراپشىلار مۇنداي شىعىن تۇراقتىلىققا سەپتەسەتىنىنە كۇمان كەلتىردى. ستوكگولمدەگى بەيبىتشىلىكتى

  • حريستيان ميسسيونەرلەرىنىڭ قۇمداعى ىزدەرى

    ورىنى: قاشقار ق-سى; جىلى: 1933 ج; اتى-ءجونى: قابىل احوند; ءدىنى: حريستيان; تۇسىنىكتەمە: بۇل جىگىتتىڭ كەيىنگى ەسىمى قابىل احوند، حريستيان ءدىنىن قابىلداعان العاشقى ۇيعىر. كەيىن ءدىني سەنىمىنە بايلانىستى ولتىرىلگەن. سۋرەت ەۋروپاداعى ميسسيونەرلىك مۋزەي ارحيۆىندە ساقتاۋلى. اتالعان مۋزەيدە جۇزدەگەن حريستيان ۇيعىر وكىلدەرىنىڭ سۋرەتى ساقتالعان. 1930 جىلدارى حريستيان ۇيعىرلارىنا تۇرعىلىقتى مۇسىلماندار مەن اكىمشىلىك بيلىك تاراپىنان قىسىم كورسەتىلە باستاعان سوڭ ءبىر ءبولىمى ميسسيونەرلەرگە ىلەسىپ ەۋروپا ەلدەرىنە “ھيجراعا” كەتتى. القيسسا حريستيان الەمىنىڭ قاشقارياعا باسا ءمان بەرۋى اسىرەسە ياقۇپ بەك مەملەكەتى كەزەڭىندە جاڭا مۇمكىندىكتەردى قولعا كەلتىردى. 1860-70 جج. قاشقاريانىڭ تسين يمپەرياسىنا بايلانىستى كوڭىل كۇيىن جاقسى پايدالانعان حريستيان الەمى ءۇندىستان مەن تيبەت ارقىلى قاشقارياعا مادەني ىقپالىن جۇرگىزە باستادى. ولاردىڭ ماقساتى بۇل ايماقتى رەسەي يمپەرياسىنان بۇرىن ءوز ىقپالىنا

  • ايتپاي كەتتى دەمەڭىز… (تيبەت ءارحيۆى تۋرالى)

    التايدان اۋعان ەل تۋرالى تاريحي جازبالاردا وقتىن-وقتىن ايتىلعانى بولماسا ءيسى قازاق جۇرتىنا تيبەت تۋرالى تۇسىنىك ءالى كۇنگە دەيىن بەيمالىم. اسىرەسە تيبەت جازبا دەرەكتەرىندە كۇللى تۇركى بالاسىنىڭ تاريحى تۋرالى تىڭ دەرەكتەردىڭ كومۋلى جاتقانىن تىپتەن بىلە بەرمەيمىز. تيبەت- تاريحي دەرەكتىڭ ەڭ كوپ ساقتالعان ايماعى سانالادى. مادەني، ادەبي، رۋحاني جانە تاريحي ءتۇرلى دەرەكتەردىڭ ىقىلىم زاماننان بەرى جاقسى ساقتالۋىمەن سىرت الەمدى وزىنە باۋراپ كەگەن تيبەت جۇرتىنا 19 عاسىردان باستاپ باتىس ەكسپەديتسياسى باسا نازار اۋدارىپ كەشەندى زەرتتەۋلەر جاسادى. سونىڭ نەگىزىندە تيبەتتەگى كەيبىر سالالىق بايىرعى دەرەكتەر باتىسقا كوشىرىلدى. ەسەسىنە تيبەتتانۋ عىلىمى قالىپتاستى. جاعىرافيالىق ورنالاسۋى تىم ۇزاق بولعاندىقتان تيبەتتانۋ عىلىمى قازاق جۇرتىنا قاجەتتىلىك تۋدىرمادى. تيبەتتانۋمەن نەگىزىندە الپاۋىت كۇشتەر اينالىستى. ولار تيبەت جۇرتىن يگەرۋدى باسقا قىرىنان باعالادى. تيبەتتە

  • دەموگرافيالىق ساراپتاما

    1-ءشى سۋرەت قازاقتار; دەموگرافيالىق احۋال 1949-2020 جج. ارالىعىن سالىستىرمالى كورسەتكەن. 1949 جىلعا دەيىن، اتاپ ايتقاندا كوممۋنيستىك قىتاي ۇكىمەتى ورناعانعا دەيىن شىنجاڭ ولكەسىنىڭ سولتۇستىك بولىگىندە قازاقتار، وڭتۇستىك بولىگى قاشقاريادا ۇيعىرلار باسىم ساندى ۇستادى. 1951-54 جىلدارى ۇلتتىق مەجەلەۋ كەزىندە ورتالىق ۇكىمەت قۇرعان كوميسسيا ساراپتاماسى بويىنشا ۇلتتىق اۆتونوميالىق تەرريتوريانى انىقتاۋ مىنا ەكى باعىتتا جۇرگىزىلدى. ولار: ءبىرىنشى، ۇلتتىق اۆتونوميانى مەجەلەۋ بويىنشا ونىڭ اتاۋىن تۇراقتاندىرۋ. وسى بويىنشا ءۇش اتاۋ ۇسىنىلدى: *شىعىس تۇركىستان اۆتونوميالىق فەدەراتسيالىق رەسپۋبيليكاسى; *ۇيعىرستان اۆتونوميالىق رەسپۋبيليكاسى; *شىنجاڭ اۆتونوميالى رەسپۋبيليكاسى. ەكىنشى، اۆتونوميانىڭ اكىمشىلىك تۇرپاتىن انىقتاۋ; وسى بويىنشا: *فەدەرەتسيالىق تۇرپات; *اۆتونوميالىق وبلىس جانە وكۋرگ تۇرپات; *ايماق جانە اۋدان دارەجەلى اۆتونوميالىق وكۋرگ تۇرپاتى. مەجەلەۋ كوميسسياسى اتالعان ەكى باعىتتا ساراپتاما ناتيجەسىن قورىتىندىلادى. كوميسسيا قورىتىندىسى بويىنشا شىنجاڭ ولكەسىنىڭ

  • باقسىلار ينستيتۋتى

    ساراپتاما (وقىساڭىز وكىنبەيسىز) ءبىرىنشى، ىلكىدە تۇركى بالاسىندا ارنايى قاعان قۇزىرەتى ءۇشىن جۇمىس ىستەيتىن كورىپكەل باقسىلار ينستيتۋتى بولعان. اتى باقسى بولعانىمەن حاننىڭ قىرىق كىسىلىك اقىلشىسى ەدى. كورىپكەل باقسىلار حان كەڭەسى كەزىندە الداعى قاندايدا ءبىر ساياسي وقيعا مەن سيتۋاتسيانى كۇنى بۇرتىن بولجاپ، ءدوپ باسىپ تالداپ ءھام ساراپتاپ بەرە الاتىن سونى قابىلەتتىڭ يەسى-ءتىن. ولاردى ساياسي كورىپكەلدەر دەپ اتاسا دا بولادى. حان ەكىنشى ءبىر ەلدى جەڭۋ ءۇشىن بىلەك كۇشىنەن بولەك كورىپكەل باقسىلاردىڭ ستراتەگيالىق بولجاۋىنا دا جۇگىنەتىن. قارسىلاس ەلدىڭ كورىپكەل باقسىلارى دا وڭاي ەمەس ارينە. ەكىنشى، ۋاقىت وتە كەلە ساياسي كورىپكەل باقسىلار تۇركىلىك بولمىستاعى ستراتەگيالىق مەكتەپ قالىپتاستىردى. تۇركى باقسىلارى قىتاي، ءۇندى، پارسى، ۇرىم ەلدەرىن جاۋلاپ الۋدا ماڭىزدى ءرول اتقاردى. ول كەزدەگى جاھاندىق جاۋلاسۋلار جەر، سۋ،

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: