|  | 

رۋحانيات

باس ءمۇفتي ۇندەۋى

قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ توراعاسى،

باس ءمۇفتي ەرجان قاجى مالعاجىۇلىنىڭ
قاسيەتتى رامازان ايىنا بايلانىستى حالىققا
ۇندەۋى 

اسا قامقور، ەرەكشە مەيىرىمدى اللانىڭ اتىمەن باستايمىن!

قۇرمەتتى قاۋىم! بارشاڭىزدى اسا ۇلىق قاسيەتتى رامازان ايىنىڭ كەلۋىمەن قۇتتىقتايمىن. رامازان مۇباراك بولعاي! ورازاعا امان-ەسەن جەتكىزگەن اللا تاعالاعا سانسىز شۇكىرلەر مەن ماداقتار بولسىن!

قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى بيىل دا رامازان ايىن ۇلكەن دايىندىقپەن وتكىزبەك. ەلىمىز بويىنشا مەشىتتەر مەن مەدرەسەلەردە، ءدىني وقۋ ورىندارىندا، قوعامدىق ورتالاردا قايىرىمدىلىق اكتسيالار، يگى جوبالار ۇيىمداستىرىلادى. بارشاڭىزدى وسى ىزگى ءىس-شارالارعا اتسالىسۋعا شاقىرامىن.

رامازان – جالپىعا ورتاق ىزگى امالدار ماۋسىمى. ورازا – تاربيە ءھام تاقۋالىق ايى. اللا تاعالا قاسيەتتى قۇراندا: «ۋا، مۇمىندەر، وزدەرىڭنەن بۇرىنعىلارعا پارىز ەتىلگەندەي، سەندەرگە دە ورازا ۇستاۋ پارىز ەتىلدى. بالكىم، سەندەر تاقۋا بولارسىڭدار», – دەگەن(«باقارا» سۇرەسى، 183-ايات). ورازادا وتباسى قۇندىلىعىن ارتتىرىپ، جاستارىمىزدىڭ يماندى، وتانىن، حالقىن، سۇيەتىن، سالت-ءداستۇرىن ارداق تۇتار ناعىز ازامات بولىپ قالىپتاسۋىنا ءاردايىم كوڭىل بولەيىك. يسلام عۇلامالارى: «وتاندى ءسۇيۋ – يماننان»، – دەپ ءتالىمدى تۇجىرىم ايتقان.

رامازان – قايىرىمدى جاندار ءۇشىن ۇلكەن مۇمكىندىك. ورازادا جاسالعان جاراتۋشى يەمىزگە ۇنامدى ءاربىر قايىرلى ءىس – ۇلكەن ساۋاپ. پايعامبارىمىز مۇحاممەد (اللانىڭ وعان سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) ءبىر وسيەتىندە: «ادامداردىڭ جاقسىسى – ەلگە پايداسى تيگەندەرى», – دەگەن. ادام قالاي نيەت ەتسە، سول ماقساتىنا جەتەدى.

ءار پەندە ساۋاپتى امالىمەن، تاقۋالىعىمەن اللانىڭ الدىندا دارەجەسى ارتادى. جومارت، جاناشىر ازاماتتاردى، كاسىپكەرلەردى كومەككە مۇقتاج ادامدارعا قامقورلىق كورسەتۋگە، ماسەلەن، سۋ تاسقىنىنان ءۇيسىز، شاراسىز قالعان وتانداستارىمىزعا قايىرىمدىلىق جاساۋعا، تابيعي اپات سالدارىنان بۇزىلعان كوپىر مەن جولدى جوندەۋگە ۇلەس قوسۋعا، جەتىم مەن جەسىرگە مەيىرىمدىلىك تانىتىپ، قاراۋسىز قالعان قارتتارعا كوڭىل بولۋگە شاقىرامىن.

ەلباسى ۇلىتاۋ تورىندە ۇلت تۋرالى، ءدىن، ءتىل جايلى بەرگەن ۇلاعاتتى سۇحباتىندا اسىل ءدىنىمىزدىڭ تۇرمىسى تومەن جاندارعا كومەكتەسۋ، باۋىرمال بولۋ، ۇلكەندى سىيلاپ، كىشىگە ىزەت كورسەتۋ سىندى اسىل قۇندىلىقتارىن ءسوز ەتكەنى ەسىمىزدە. وسىنداي ورتاق يگى امالدار جۇرتىمىزدى جاقسىلىققا، ىزگىلىك پەن بىرلىككە ۇيىستىرادى.

قاسيەتتى ايدىڭ قۇرمەتى ءۇشىن حالىقتىڭ تۇرمىستىق قاجەتتىلىكتەرىنە جەڭىلدىك جاسالىپ، قۇدايى استار پەن تويلار اۋىزاشار ۋاقىتىندا ۇيىمداستىرىلسا دەگەن تىلەگىمدى بىلدىرەمىن.

رامازان – بىرلىك ايى. وسى ايدا بەرىلەتىن اۋىزاشارلار اعايىن-جۇرتتىڭ اراسىن جاقىنداستىرىپ، يگى ءىس-شارالار مەن قايىرىمدىلىق اكتسيالار حالقىمىزدى سەنىمى مەن ناسىلىنە قاراماي، ورتاق ماقساتقا ۇندەيدى. بۇكىل الەمنىڭ جاراتۋشىسى بارشا ادامعا: «بولىنبەڭدەر»، – دەپ باۋىرمال بولۋعا بۇيىرعان. بىرلىگى كۇشتى ەلدىڭ بەرەكەسى ارتادى.

قىمباتتى وتانداستار! رامازان ايىندا جاساعان امالدارىمىز بەن ىزگى نيەتتەرىمىزدى اللا تاعالا قابىل ەتىپ، ساۋاپتى ىستەرىمىز ءاردايىم جالعاسا بەرگەي! تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تۇعىرى بيىك، مەملەكەتىمىزدىڭ مەرەيى ۇستەم، ەلىمىزدىڭ بولاشاعى باياندى بولعاي! ءاۋمين!

Related Articles

  • گەرب اۋىستىرۋ ماسەلەسى نەمەسە «تەرىستەۋ سيندرومى» قالاي پايدا بولدى؟!

    ەلىمىزدىڭ گەربىن اۋىستىرۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسى (و باستا ۇسىنىس سۋرەتشى-ديزاينەر مامانداردان شىققان سياقتى) تۇتاس قوعامدا بولماعانمەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە اجەپتاۋىر قارسىلىق تۋدىردى. بىراق، بايىپتاپ قاراساق، بۇل قارسىلىقتىڭ قازىرگى گەربتىڭ قازاق ءۇشىن ەرەكشە قاستەرلى نەمەسە ەستەتيكالىق تۇرعىدان ءمىنسىز بولۋىنا ەش قاتىسى جوقتىعىن اڭعاراسىز. سوڭعى ۋاقىتتارى، اۋىر ىندەتپەن قاتار كەلگەن قاڭتار تراگەدياسىنان باستاپ، حالىق ايتارلىقتاي كۇيزەلىسكە ۇشىرادى. قازاقستاننىڭ ەركىنەن تىس، سوعىسقا، باسقا دا سەبەپتەرگە بايلانىستى بولىپ جاتقان ەكونوميكالىق قيىندىق سالدارىنان حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى تومەندەدى. وسىنىڭ ءبارى قازىر قوعامدا بايقالىپ قالعان «تەرىستەۋ سيندرومىنا» تۇرتكى بولدى. «تەرىستەۋ سيندرومى» – دۇرىستى دا بۇرىسقا شىعاراتىن، قانداي باستاماعا بولسىن قارسى رەاكتسيا شاقىراتىن قۇبىلىس. الەۋمەتتىك پسيحولوگيانى زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمداۋىنشا، وسى قۇبىلىستى بارىنشا كۇشەيتىپ تۇرعان فاكتور – الەۋمەتتىك جەلىلەر. ياعني، الداعى ۋاقىتتا

  • …ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز.

    الەۋمەتتىك جەلىدە وسى وتانداسىمىزدى قىزۋ تالقىلاپ جاتىر ەكەن. كوبى سىن ايتىپ جاتىر. ۆيدەو جازبانىڭ تولىق نۇسقاسى جوق، پىكىر-تالاس تۋدىرعان بولىگى عانا تاراپ جاتىر ەكەن. سوعان بايلانىستى ءوز ويىمدى ايتا كەتپەكشىمىن: ءبىرىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ۆيدەوسى، فوتوسى الەۋمەتتىك جەلىدە جەلدەي ەسىپ تاراپ جاتىر. ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) جەكە قۇپياسى سانالاتىن فوتوسى، ۆيدەو جازباسى كىمنىڭ رۇقساتىمەن تاراپ جاتىر ەكەن؟ ءوز باسىم وسى پوستتى جازۋ ءۇشىن ول ازاماتتىڭ (ازاماتشانىڭ) ۆيدەوداعى بەينەسىن قارا بوياۋمەن ءوشىرىپ تاستاۋدى ءجون كوردىم. جانە رۇقساتىنسىز فوتو بەينەسىن جەكە پاراقشاما سالعانىم ءۇشىن ودان كەشىرىم سۇرايمىن. ءدىني ۇستانىمى، ويى بولەك بولعانىمەن ول دا وسى ەلدىڭ تۋماسى، ءبىزدىڭ وتانداسىمىز. ەكىنشى، وتانداسىمىزدىڭ ءدىني ۇستانىمىنا بايلانىستى ايتقان سوزدەرى قوعامدا قاتتى پىكىر تۋدىرعان ەكەن. ءتىپتى ونى “ۇلت دۇشپانى”

  • باقسىلار ينستيتۋتى

    ساراپتاما (وقىساڭىز وكىنبەيسىز) ءبىرىنشى، ىلكىدە تۇركى بالاسىندا ارنايى قاعان قۇزىرەتى ءۇشىن جۇمىس ىستەيتىن كورىپكەل باقسىلار ينستيتۋتى بولعان. اتى باقسى بولعانىمەن حاننىڭ قىرىق كىسىلىك اقىلشىسى ەدى. كورىپكەل باقسىلار حان كەڭەسى كەزىندە الداعى قاندايدا ءبىر ساياسي وقيعا مەن سيتۋاتسيانى كۇنى بۇرتىن بولجاپ، ءدوپ باسىپ تالداپ ءھام ساراپتاپ بەرە الاتىن سونى قابىلەتتىڭ يەسى-ءتىن. ولاردى ساياسي كورىپكەلدەر دەپ اتاسا دا بولادى. حان ەكىنشى ءبىر ەلدى جەڭۋ ءۇشىن بىلەك كۇشىنەن بولەك كورىپكەل باقسىلاردىڭ ستراتەگيالىق بولجاۋىنا دا جۇگىنەتىن. قارسىلاس ەلدىڭ كورىپكەل باقسىلارى دا وڭاي ەمەس ارينە. ەكىنشى، ۋاقىت وتە كەلە ساياسي كورىپكەل باقسىلار تۇركىلىك بولمىستاعى ستراتەگيالىق مەكتەپ قالىپتاستىردى. تۇركى باقسىلارى قىتاي، ءۇندى، پارسى، ۇرىم ەلدەرىن جاۋلاپ الۋدا ماڭىزدى ءرول اتقاردى. ول كەزدەگى جاھاندىق جاۋلاسۋلار جەر، سۋ،

  • ءتاڭىرى قالاۋى تۇسكەن جان

    ماندوكي قوڭىردىڭ تۋعانىنا 80 جىل تولۋىنا وراي «ءتاڭىرى مەنى تاڭدادى»  مۇحتار ماعاۋين ماندوكي قوڭىر يشتۆان – وتانى ماجارستان عانا ەمەس، كۇللى تۇركى دۇنيەسى قاستەرلەيتىن ۇلىق ەسىمدەر قاتارىنداعى كورنەكتى تۇلعا. شىڭعىس جورىعى تۇسىندا كارپات قويناۋىنداعى ماديارلار اراسىنان پانا تاپقان قۇمان-قىپشاق جۇرتىنىڭ تۋماسى ماندوكي قوڭىر وننان اسا ءتىلدى ەركىن مەڭگەرگەن، بۇعان قوسا زەرتتەۋشىلىك قارىمى ەرەن، تۇران حالىقتارىنىڭ فولكلورلىق-دۇنيەتانىمدىق ساناسىن بويىنا دارىتقان عالىم. ول تۇركولوگيا عىلىمىمەن دەندەپ اينالىسىپ قانا قويماي، حح عاسىردىڭ ءتورتىنشى شيرەگىندە شىعىس پەن باتىس­تىڭ اراسىندا التىن كوپىرگە اينالدى، ميلليونداردىڭ ىقىلاس القاۋىنا بولەندى. ياكي ول حالىقتار اراسىن جاقىنداس­تىرعان مامىلەگەر، وزىقتارعا وي سالعان كورەگەن ەدى. زامانا العا جىلجىعان سايىن مەرەيتوي يەلەرى تۋرالى ايتىلاتىن جايتتار ەستەلىك پەن وتكەن شاق ەنشىسىنە كوشەدى. كوزى ءتىرى

  • ۇلكەن مىرزا…….

    مۇسا شورمانۇلى (1818-1884) – باياناۋىل اعا سۇلتانى، مەتسەنات، اعارتۋشى. ول جايلى گ.ن.پوتانين: “مۇسا شورمانۇلى – شوقاننىڭ تۋىس اعاسى، ول دالاداعى وتە بەدەلدى ادام ەدى، دالا باسشىلارىنىڭ قۇرمەتىنە يە بولدى، ورىس پولكوۆنيگى دەگەن شەن العان. ءبىراز جىلداي ومبىدا تۇردى، ەكى رەت پەتەربورعا بارعان، جالپى ايتقاندا قازاقتىڭ ناعىز ەۋروپالانعان تۇلعاسى” دەپ جازدى. ءبىرجان سال: “قازاقتا ءبىر قۇتىم بار مۇسا شورمان، ۇزىلمەي كەلە جاتىر ەسكى قوردان” دەسە، ءماشھۇر ءجۇسىپ: “بەس جاستا ء“بىسمىللا” ايتىپ جازدىم حاتتى، بۇل دۇنيە جاستاي ماعان ءتيدى قاتتى. سەگىزدەن توعىزعا اياق باسقان كەزدە، مۇسا ەدى قوساقتاعان ءماشھۇر اتتى” دەپ جىرلاعان. مۇسانى باياناۋىل ورىستارى “بولشوي گوسپودين”، اۋىل قازاقتارى “مۇسا مىرزا” دەپ اتاعان. ءوز قارجىسىنا باياناۋىلدا مەشىت، مەدرەسە سالدىرادى. ءىنىسى يسامەن بىرگە

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: