|  |  |  |  |  | 

جاڭالىقتار تاريح تۇلعالار قازاق حاندىعىنا 550 جىل ادەبي الەم

الماتىدا قازاقتىڭ كورنەكتى عالىمى قايىم مۇحامەدحانوۆتىڭ 100 جىلدىعىنا ارنالعان سالتاناتتى كەش ءوتتى

   Qayim MUHAMEDZHAN100 2016 جىلدىڭ 16 مامىر  كۇنى كەشتە  م.اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق دراما تەاترىنداعالىم، ابايتانۋشى، اقىن، قر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ يەگەرى، قوعام قايراتكەرى قايىم مۇحامەدحانوۆتىڭ 100 جىلدىعىنا ارنالعان سالتاناتتى كەش ءوتتى.

   الماتى قالاسى اكىمدىگىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكەن كەشكە  زيالى قاۋىم وكىلدەرى، ادەبيەتشىلەر مەن  ونەر مايتالماندارى  قاتىستى.IMAG3096
            مەرەيتويلىق  كونتسەرتتىڭ باستالۋ ءسوزىن الماتى قالاسى مادەنيەت باسقارما باسشىسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى

وتەلبايۇلى عالىمجان الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باۋىرجان بايبەكتىڭ قۇتتىقتاۋ ءسوزىن جەتكىزىۋمەن باستادى.

  اقىن ءشومىشباي ساريەۆتىڭ قايىم مۇحامەدحانوۆتىڭ 100 جىلدىق مەرەيتويىنا ارناۋ ولەڭى، قايىم مۇحامەدحانوۆقا ارنالعان «جان اعا» ءانى، قايىم مۇحامەدحانوۆتىڭ «جامبىل» اتتى داستانىنا ءۇزىندى  ورىندالدى.  كەشتە سونداي-اق،  ابايدىڭ ءانى «ايتتىم سالەم، قالامقاس»، شاكارىمنىڭ ءانى «ءان تۋرالى»، حالىق ءانى «احاۋ، سەمەي!»، «جەرىم مەنىڭ» جانە ت.ب. ەل، تۋعان جەرگە ارنالعان اندەر شىرقالدى.

قايىم مۇحامەدحانوۆ (عابدۋلقايىم) (1916-2004)  5 قاڭتاردا  شىعىس قازاقستان وبلىسى سەمەي قالاسىندا تۋعان.

قايىم مۇحامەدحانوۆ عالىم، ابايتانۋدى عىلىمي نەگىزدەۋشى، ءارى العاشقى تەكستولوگى، ۇستاز، اقىن، جازۋشى، دراماتۋرگ. شاكارىمتانۋدىڭ نەگىزىن قالاۋشى. قازاق كسر گيمنىنىڭ اۆتورى، كسرو جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى، ادەبي اۋدارماشى، سەمەيدە ابايدىڭ مۇراجايىن ۇيىمداستىرۋشىسى. قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ، جازۋشىلار وداعى سىيلىعىنىڭ، حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ جانە حالىقارالىق اباي اكادەمياسىنىڭ (لوندون) التىن مەدالىنىڭ يەگەرى، پروفەسسور، كسرو جانە قازاقستان حالىق اعارتۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى; سەمەي قالاسىنىڭ، اياگوز، جاڭاسەمەي، اباي اۋداندارىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى; جاريالانعان 800-دەن اسا عىلىمي ەڭبەكتىڭ اۆتورى. «ابايدىڭ اقىن شاكىرتتەرى» اتتى ءتورت كىتاپتان تۇراتىن جيناق قۇراستىردى. «اباي» جۋرنالىنىڭ قايتا جارىق كورۋىنە كوپ ەڭبەك ءسىڭىردى. «تولقىن»، «مايداننان مايدانعا»، «ەر ءبىلىسباي» پەسالارىنىڭ اۆتورى. ءازىربايجان دراماتۋرگى ۋ.گادجيبەكوۆتىڭ «ارشين مول الان»، تاتار جازۋشىسى ش.كامالدىڭ «قاجى اپەندى ۇيلەنەدى» پەسالارىن قازاقشالاعان.  1996 جىلى «اباي» ەنتسيكلوپەدياسىن شىعارۋداعى ەڭبەگى ءۇشىن قر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى اتاندى. كسرو جانە قازاق كسر اعارتۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى. سەمەي قالاسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى. ابايدىڭ دۇنيەجۇزىلىك اكادەمياسىنىڭ التىن مەدالىمەن ماراپاتتالعان.

جۇماباي ءمادىبايۇلى 

kerey.kz

IMG-20160516-WA0012

IMG-20160516-WA0011

IMG-20160516-WA0010

IMG-20160516-WA0008

IMG-20160516-WA0007

IMG-20160516-WA0006

IMG-20160516-WA0005

IMG-20160516-WA0004

Related Articles

  • ەلدەس وردا، تاريحشى: «تۇركىستان» اتاۋىن قولدانۋ – ايماقتاعى جۇمساق كۇش پوزيتسياسىن نىعايتۋ ءتاسىلى

    ەلدەس وردا، تاريحشى: «تۇركىستان» اتاۋىن قولدانۋ – ايماقتاعى جۇمساق كۇش پوزيتسياسىن نىعايتۋ ءتاسىلى

    فوتو اشىق دەرەككوزدەردەن الىندا وتكەن اپتادا تۇركيانىڭ ۇلتتىق ءبىلىم مينيسترلىگى مەكتەپ باعدارلاماسىنا «تۇركىستان» دەگەن تەرميندى ەنگىزگەن ەدى. شەتەل باسىلىمدارىنىڭ جازۋىنشا، بۇل اتاۋ ەندى «ورتالىق ازيا» ۇعىمىنىڭ ورنىنا قولدانىلماق. ءبىلىم ءمينيسترى يۋسۋف تەكين جاڭا اتاۋ تۇركى الەمىنىڭ بىرلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعانىن ايتادى. ونىڭ سوزىنشە، ۇكىمەت وقۋ باعدارلاماسىنان يمپەريالىق ماعىناسى بار گەوگرافيالىق اتاۋلاردى الىپ تاستاماقشى. ەڭ قىزىعى، «تۇركىستان» اۋماعىنا قازاقستاننان بولەك، قىرعىزستان، وزبەكستان، تۇركىمەنستان مەن تاجىكستان جاتادى ەكەن. سونداي-اق كەيبىر باسىلىمدار بۇل تەرميننىڭ قىتايدىڭ باتىسىندا ورنالاسقان شىڭجان ولكەسىنە قاتىسى بارىن دا اتاپ ءوتتى.  كەيبىر عالىمدار «ورتالىق ازيا» تەرمينى كولونياليزمنەن قالعانىن ءجيى اتاپ ءجۇر. حح عاسىرداعى الەمدىك اكادەميالىق عىلىمدى سول كەزدەگى ءىرى يمپەريالار قالىپتاستىرعاندىقتان، بۇگىندە مۇنداي تەرميندەر مەن اتاۋلار حالىق ساناسىنا ابدەن ءسىڭىپ

  • تۇرسىن جۇمانباي ء«ۇيسىنباي كىتابى»

    تۇرسىن جۇمانباي «ءۇيسىنباي كىتابى»

    بۇل داعاندەل، باقاناس ولكەسىنەن شىققان بي ءۇيسىنباي جانۇزاقۇلى حاقىندا قۇراستىرىلىپ جازىلعان كىتاپ. تىڭ تولىقتىرىلعان ەڭبەكتە بولىس الدەكە كۇسەنۇلى، داعاندەلى بولىسىنىڭ باسشىلارى مەن بيلەرىمەن قاتار ءابدىراحمان ءالىمحانۇلى ءجۇنىسوۆ سىندى ايتۋلى تۇلعالار جايلى اڭگىمە قوزعالعان. ولاردىڭ ەل الدىنداعى ەڭبەكتەرى، بيلىك، كەسىم – شەشىمدەرى، حالىق اۋزىندا قالعان قاناتتى سوزدەرى مەن ءومىر جولدارى، اتا – تەك شەجىرەسى قامتىلعان. سونىمەن قاتار مۇراعات دەرەكتەرىندەگى مالىمەتتەر كەلتىرىلگەن. كىتاپقا ەسىمى ەنگەن ەرلەردىڭ زامانى، ۇزەڭگىلەس سەرىكتەرى تۋرالى جازىلعان كەي ماقالالار، جىر –داستاندار، ۇزىندىلەر ەنگەن. كىتاپ قالىڭ وقىرمان قاۋىمعا ارنالعان. تۇرسىن جۇمانباي «ءۇيسىنباي كىتابى»، - جەبە باسپاسى، شىمكەنت قالاسى.134 بەت تولىق نۇسقاسىن تومەندەگى سىلتەمە ارقىلى وقي الاسىز. ءۇيسىنباي كىتاپ kerey.kz

  • زەلەنسكيدىڭ “جالعىز سەنەرى ءارى وڭ قولى”. اندرەي ەرماك كىم؟

    زەلەنسكيدىڭ “جالعىز سەنەرى ءارى وڭ قولى”. اندرەي ەرماك كىم؟

    رەي فەرلونگ اندرەي ەرماك (سول جاقتا) پەن ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكي (وڭ جاقتا). 2019 جىل. اندرەي ەرماك ۇشاقتان تۇسە سالا ءوزىنىڭ باستىعىن قۇشاقتادى. 2019 جىلى قىركۇيەكتە پرەزيدەنت زەلەنسكيمەن جىلى جۇزدەسۋ جاڭادان باستالىپ كەلە جاتقان ساياسي سەرىكتەستىكتىڭ باسى ەدى. بۇل – ەرماكتىڭ رەسەي تۇرمەسىندە وتىرعان 35 ۋكراينالىقتى ماسكەۋدەن الىپ كەلگەن ءساتى. ال 2020 جىلى ەرماك زەلەنسكي اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى بولدى. بىراق ۋكرايناداعى جەمقورلىق شۋىنان كەيىن ونىڭ قىزمەتىنە جۇرتتىڭ نازارى اۋدى. سەبەبى ەرماك ۋكراينا ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىمىنا بولىنگەن قارجى جىمقىرىلعان كوررۋپتسيا سحەماسىندا نەگىزگى رولدە بولعان دەگەن اقپارات تاراعان. بىراق تەرگەۋشىلەر بۇل جايتتىڭ جاي-جاپسارىن تولىق اشقان جوق. ەرماكتىڭ ءوزى ازاتتىقتىڭ ۋكراينا قىزمەتىنىڭ رەسمي ساۋالدارىنا جاۋاپ بەرگەن جوق. سونىمەن زەلەنسكيدىڭ كەڭسەسىن باسقارىپ وتىرعان ەرماك كىم؟ تەلەۆيدەنيەدەن

  • تاريح عىلىمى قازىر ەزوتەريكالىق توپتاردىڭ  مەنشىگىندە

    تاريح عىلىمى قازىر ەزوتەريكالىق توپتاردىڭ  مەنشىگىندە

         شىعىستانۋشى-تاريحشى ءومىر تۇياقبايدىڭ بۇرىندا دا «قازاققا قانداي تاريح كەرەك؟ تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندە جاسالعان تاريحي ميستيفيكاتسيالار حرونيكاسى» دەپ اتالاتىن ماقالاسىن  (22.05. 2025. Zhasalash.kz) وقىپ ەم. ريزا بولعام. جاقىندا ءو. تۇياقبايدىڭ «قازاقستاندا تاريحي بۇرمالاۋلار مەن ميفتەرگە توسقاۋىل قويۋدىڭ جولدارى» (02.10. 2025. Zhasalash.kz) اتتى تاعى ءبىر ماقالاسىمەن جانە تانىستىق. وتە وزەكتى ماسەلەنى كوتەرىپتى. تاريحتا ورىن الىپ جۇرگەن جاعىمسىز جايتتار تۋراسىندا وي تولعاپتى. جۋرناليستەردى، بلوگەرلەردى ايىپتاپتى. تاريحتان ارنايى كاسىبي دايىندىعى جوق، ءبارىن ءبۇلدىرىپ بولدى دەپ.  كەلەڭسىزدىكتى توقتاتۋدىڭ ناقتى جولدارىن ۇسىنىپتى. بۇعان دا كوڭىلىمىز بەك تولدى. ايتسە دە تاريحتى بۇرمالاۋعا، ءوز وتىرىكتەرىن ناسيحاتتاۋعا تەك جۋرناليستەر مەن بلوگەرلەر عانا ەمەس، «ارنايى كاسىبي دايىندىعى بار» «تاريحشىلاردىڭ» دا «زور ۇلەس» قوسىپ جاتقانىن بايانداپ، ايتىلعان پىكىردى ودان ءارى ءوربىتىپ، جالعاستىرايىق.

  • «العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

    «العاشقى كىتاپ» دەرەكتى بەينەفيلمى

    قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ مادەنيەت كوميتەتىنە قاراستى ۇلتتىق كينونى قولداۋ مەملەكەتتىك ورتالىعىنىڭ تاپسىرىسىمەن «JBF company» كومپانياسى سەمەي قالاسىندا، شىڭعىستاۋ وڭىرىندە، الماتى وبلىسىنىڭ جامبىل اۋدانىندا  «العاشقى كىتاپ» اتتى دەرەكتى بەينەفيلم تۇسىرۋدە. دەرەكتى فيلم ابايدىڭ 1909 جىلى سانكت پەتەربۋرگتەگى يليا بوراگانسكي باسپاسىندا باسىلعان العاشقى شىعارمالار جيناعىنىڭ جارىق كورۋىنە ارنالادى. ۇلى اباي مۇراسىنىڭ قاعاز بەتىنە تاڭبالانۋ تاريحىن باياندايدى. قازىرگى ادامدار بۇرىنعى ۋاقىتتىڭ، اباي زامانىنىڭ ناقتى، دەرەكتى بەينەسىن، سول كەزدەگى ادامداردىڭ الپەتىن، كيىم ۇلگىسىن كوز الدارىنا ەلەستەتۋى قيىن. كوپشىلىكتىڭ ول ۋاقىت تۋرالى تۇسىنىگى تەاتر مەن كينوفيلمدەردەگى بۋتافورلىق كيىمدەر مەن زاتتار ارقىلى قالىپتاسقان. الايدا اباي ۋاقىتىنداعى قازاق تىرشىلىگى، قازاقتاردىڭ بەت-الپەتى، كيىم كيىسى، ءۇي – جايى، بۇيىمدارى تاڭبالانعان مىڭداعان فوتوسۋرەتتەر ساقتالعان. بۇلار رەسەي، تۇركيا، ۇلىبريتانيا

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: