|  |  | 

سۋرەتتەر سويلەيدى تۇلعالار

كەيكى باتىردىڭ باسسۇيەگى (فوتو) 

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ورتالىق مەملەكەتتىك مۋزەيى قىزمەتكەرلەرى كەيكى باتىردىڭ باس سۇيەگى قالاي ساقتاۋلى تۇرعانىن كورسەتتى. بۇل تۋرالى Tengrinews.kz حابارلادى. مۋزەي ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى بەيبىتقالي قاقاباەۆتىڭ ايتۋىنشا، مۋزەيدەگىلەر كەيكى باتىر جەتكىزىلگەن ارنايى كونتەينەردى اشپاعان.

سونىمەن قاتار، مۋزەيدە كەيكى باتىردىڭ باسسۇيەگىن قوياتىن ارنايى بولمەنىڭ بولىنگەنى بەلگىلى بولدى. دوڭگەلەگى بار كونتەينەر بولمەنىڭ ورتاسىندا ورنالاسقان. كونتەينەر قىزىل ماتامەن ورالىپ، مايشام قوسىلعان.

“كونتەينەردىڭ ءىشىن ءبىز ەشكىمگە كورسەتكەن جوقپىز. ول بارلىعىنا كورسەتۋگە بولاتىن قانداي دا ءبىر زات ەمەس، ول – ادامنىڭ باسسۇيەگى. سوندىقتان ءبىز ونى اشپاۋعا تىرىسامىز. جۋىردا، ياعني 1-2 كۇننىڭ ىشىندە ءبىز كەيكى باتىردىڭ باسسۇيەگىن ۆەنگرياعا ساراپتاماعا جىبەرەمىز. قازىر قاجەتتى قۇجاتتار راسىمدەلىپ جاتىر”، – دەدى بەيبىتقالي قاقاباەۆ.

 

 

 

“ۆەنگريادا ءبىزدىڭ ماقساتىمىز – عىلىمي جانە گەنەتيكالىق زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋ. كەيىن ەلەكتروندىق تەحنولوگيالارمەن سۇيەكتەردى قايتا قالپىنا كەلتىرىپ، كەيكى باتىردىڭ ءپىشىنىن كورۋگە بولەدى. ۆەنگريادا عالىمدار مۇنداي زەرتتەۋلەرمەن جاقسى اينالىسادى. ولارعا بۇل زەرتتەۋ قىزىق بولادى، سەبەبى ولار وزدەرىن قىپشاق سانايدى”، – دەدى قاقاباەۆ. سونداي-اق، ول زەرتتەۋلەردىڭ بەس ايعا سوزىلۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتتى. ال كەيىنىرەك كەيكى باتىردىڭ باسسۇيەگى قايتارىلىپ، قوستاناي وبلىسىندا جەرلەنەتىن بولادى.

سونىمەن قاتار، انتروپولوگيا جانە ەتنوگرافيا مۋزەيىنىڭ قىزمەتكەرلەرى تۇسىرگەن جادىگەرلەردىڭ سۋرەتتەرى پايدا بولدى. ول سۋرەتتەر كۋنستكامەراداعى مۇراعاتتا 90 جىلدان اسا ۋاقىت ساقتالعان ەكەن.

سونداي-اق، مەملەكەتتىك مۋزەي قىزمەتكەرلەرى كۋنستكامەراداعى جادىگەرلەردى قالاي العاندارىن ايتىپ بەردى.

“باستاپقىدا رەسەيدەگى مۋزەيدىڭ مۇراعاتىندا ساقتاۋلى تۇرعان باسسۇيەكتى تاريحي-مادەني قۇندىلىعى جوق دۇنيە دەپ سانالدى. سول ۋاقىتتان بەرى ول جادىگەر رەتىندە ەمەس، ادامنىڭ باسسۇيەگى ەسەبىندە ساقتاۋلى تۇرعان. كەيىننەن ساقتاۋلى تۇرعان باسسۇيەك بىزگە جەتكىزىلدى”، – دەدى قر ورتالىق مەملەكەتتىك مۋزەيدىڭ قىزمەتكەرلەرى.

مۇنىڭ الدىندا ورتالىق مەملەكەتتىك مۋزەيدىڭ ديرەكتورى نۇرسان ءالىمباي 12 قازان كۇنى كەيكى باتىردىڭ باس سۇيەگى انتروپولوگيالىق ساراپتاما ءۇشىن ۆەنگرياعا جەتكىزىلەتىنىن مالىمدەگەن بولاتىن.

اباي-اقپارات

Related Articles

  • سارباس رۋى جانە سارتوقاي باتىر

    تاريحتى تۇگەندەۋ، وتكەننىڭ شەجىرەسىن كەيىنگە جالعاۋ – اتادان بالاعا جالعاسقان ەجەلگى ءداستۇر. شەجىرە، ۇلت-رۋ، تايپا تاريحى – اتانى ءبىلۋ، ارعى تاريحتى ءبىلۋ بولىپ قالماستان ۇلتتىڭ ۇلت بولىپ قالىپتاسۋى جولىنداعى باستان كەشكەن سان قيلى وقيعالارى مەن اۋىر تاعدىرىنان دا مول دەرەك بەرەدى. شەجىرە – تۇتاس حالىق تاريحىنىڭ ىرگەتاسى عانا ەمەس، ۇلت پەن ۇلىس تانۋدىڭ الىپپەسى  سانالادى. «قازاق حالقى 200-دەن اسا رۋدان قۇرالسا دا ءار رۋدىڭ ءوز شەجىرەسى بولعان. شەجىرەشىلەر ءجۇز، تايپا، رۋ، اتا تاريحىن تەرەڭ تالداي بىلگەن»(1). پاتشالىق رەسەيدىڭ داۋرەنى اياقتالار تۇستا قازاقتىڭ مەملەكەتتىگىن قالپىنا كەلتىرۋدى ماقسات تۇتقان الاش كوسەمى ءاليحان بوكەيحان (1866-1937) العاشقى بولىپ قازاق تاريحىنىڭ قاجەتتىلىگىن العا تارتىپ، باشقۇرتتىڭ ايگىلى عالىمى ءۋاليدي توعانمەن كەزدەسىپتى. ءۋاليدي توعان ءوزىنىڭ ەستەلىگىندە: «مەن بىرنەشە

  • گەرب اۋىستىرۋ ماسەلەسى نەمەسە «تەرىستەۋ سيندرومى» قالاي پايدا بولدى؟!

    ەلىمىزدىڭ گەربىن اۋىستىرۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسى (و باستا ۇسىنىس سۋرەتشى-ديزاينەر مامانداردان شىققان سياقتى) تۇتاس قوعامدا بولماعانمەن، الەۋمەتتىك جەلىلەردە اجەپتاۋىر قارسىلىق تۋدىردى. بىراق، بايىپتاپ قاراساق، بۇل قارسىلىقتىڭ قازىرگى گەربتىڭ قازاق ءۇشىن ەرەكشە قاستەرلى نەمەسە ەستەتيكالىق تۇرعىدان ءمىنسىز بولۋىنا ەش قاتىسى جوقتىعىن اڭعاراسىز. سوڭعى ۋاقىتتارى، اۋىر ىندەتپەن قاتار كەلگەن قاڭتار تراگەدياسىنان باستاپ، حالىق ايتارلىقتاي كۇيزەلىسكە ۇشىرادى. قازاقستاننىڭ ەركىنەن تىس، سوعىسقا، باسقا دا سەبەپتەرگە بايلانىستى بولىپ جاتقان ەكونوميكالىق قيىندىق سالدارىنان حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى تومەندەدى. وسىنىڭ ءبارى قازىر قوعامدا بايقالىپ قالعان «تەرىستەۋ سيندرومىنا» تۇرتكى بولدى. «تەرىستەۋ سيندرومى» – دۇرىستى دا بۇرىسقا شىعاراتىن، قانداي باستاماعا بولسىن قارسى رەاكتسيا شاقىراتىن قۇبىلىس. الەۋمەتتىك پسيحولوگيانى زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمداۋىنشا، وسى قۇبىلىستى بارىنشا كۇشەيتىپ تۇرعان فاكتور – الەۋمەتتىك جەلىلەر. ياعني، الداعى ۋاقىتتا

  • شاعىن ساراپتاما:شىڭجاڭ ولكەلىك ۇكىمەتى، شەتەلگە وقۋشى جىبەرۋ جۇمىسى

    شاعىن ساراپتاما 1934-35 جىلى جاڭا شىڭجاڭ ولكەلىك ۇكىمەتى قۇرىلعان سوڭ شەتەلدەن وقۋ، شەتەلگە وقۋشى جىبەرۋ جۇمىسى كەشەندى جۇزەگە استى. سونىڭ نەگىزىندە ولكەلىك ۇكىمەت سوۆەت وداعىنان وقيتىن جاس تالاپكەرلەرگە كونكۋرس جاريالاپ ارنايى ۇكىمەتتىڭ وقۋ ستيپەندياسىن ءبولدى، ناتيجەسىندە 1935-39 جىلدارى ۇزىن سانى 300-گە تارتا ستۋدەنت سوۆەت وداعىندا ءبىلىم الدى. 1935 جىلدارى شىعىس تۇركىستاندىق ستۋدەنتتەردىڭ ەڭ كوپ وقۋعا تۇسكەن ءبىلىم ورداسى- تاشكەندەگى ساگۋ ەدى، اتاپ ايتقاندا ورتالىق ازيا مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى. تاشكەننەن وقىعان شىڭجاڭدىق ستۋدەنتتەر شىعىس تۇركىستاننىڭ بارلىق ايماقتارىندا ءتۇرلى قىزمەتتە جۇمىس ىستەدى، ولاردى كەيىن “تاشكەنتشىلدەر” دەپ تە اتادى. 1939 جىلدان كەيىن ماسكەۋ مەن شىڭجاڭ ولكەلىك ۇكىمەتتىڭ اراسى ديپلوماتيالىق داعدارىسقا ۇشىرادى، سونىڭ كەسىرىنەن رەسمي ءۇرىمجى سوۆەت وداعى قۇرامىنداعى ستۋدەنت ازاماتتاردى ەلگە شاقىرتىپ الدى. ءبىلىم

  • ءتاڭىرى قالاۋى تۇسكەن جان

    ماندوكي قوڭىردىڭ تۋعانىنا 80 جىل تولۋىنا وراي «ءتاڭىرى مەنى تاڭدادى»  مۇحتار ماعاۋين ماندوكي قوڭىر يشتۆان – وتانى ماجارستان عانا ەمەس، كۇللى تۇركى دۇنيەسى قاستەرلەيتىن ۇلىق ەسىمدەر قاتارىنداعى كورنەكتى تۇلعا. شىڭعىس جورىعى تۇسىندا كارپات قويناۋىنداعى ماديارلار اراسىنان پانا تاپقان قۇمان-قىپشاق جۇرتىنىڭ تۋماسى ماندوكي قوڭىر وننان اسا ءتىلدى ەركىن مەڭگەرگەن، بۇعان قوسا زەرتتەۋشىلىك قارىمى ەرەن، تۇران حالىقتارىنىڭ فولكلورلىق-دۇنيەتانىمدىق ساناسىن بويىنا دارىتقان عالىم. ول تۇركولوگيا عىلىمىمەن دەندەپ اينالىسىپ قانا قويماي، حح عاسىردىڭ ءتورتىنشى شيرەگىندە شىعىس پەن باتىس­تىڭ اراسىندا التىن كوپىرگە اينالدى، ميلليونداردىڭ ىقىلاس القاۋىنا بولەندى. ياكي ول حالىقتار اراسىن جاقىنداس­تىرعان مامىلەگەر، وزىقتارعا وي سالعان كورەگەن ەدى. زامانا العا جىلجىعان سايىن مەرەيتوي يەلەرى تۋرالى ايتىلاتىن جايتتار ەستەلىك پەن وتكەن شاق ەنشىسىنە كوشەدى. كوزى ءتىرى

  • چۋنتسيندەگى كەزدەسۋ

    تاريحي سۋرەت ۋاقىتى: 28 تامىز 1945 ج.; ورىنى: چۋنتسين (重慶) ق-سى; تۇسىنىكتەمە: تاريحي سۋرەتتە اقش-تىڭ قىتايداعى وكىلەتتى ەلشىسى پاتريك حەرلي جانە قىتاي پرەزيدەنتى چان كايشي مەن قكپ توراعاسى ماو. چۋنتسيندەگى كەزدەسۋ كەزىندە ديالوگقا كەلە باستاعان قىتايلىق پارتيا وكىلدەرى الپاۋىت ەل اقش پەن سوۆەت وداعىنىڭ “قىتاي ساياساتىن” جاڭا داعدارىسقا اكەلدى. كورىنىستە ازاماتتىق سوعىستى توقتاتىپ بۇكىلقىتايلىق ماسەلەنى شەشۋ بولعانىمەن ۇلكەن قاستاندىقتىڭ باسى سودان باستالدى. الپاۋىت تاراپتار قىتاي كارتاسىن وزگەرتەتىن جاڭا ديالوگتاردى قىزۋ تالقىلاپ جاتقاندا شىعىس تۇركىستان اۋماعىندا ءبىر ۋاقىتتا ءۇش بىردەي ۋاقىتشا ۇكىمەت ءومىر ءسۇردى. ولار: ءبىرىنشى، وتستاۆكاداعى شەن شيتساي كلانى; ەكىنشى، ۆۋ چجۋنسيننىڭ ۋاقىتشا ۇكىمەتى; ءۇشىنشى، شىعىس تۇركىستان ۋاقىتشا ۇكىمەتى. اقش-تىڭ قىتايداعى وكىلەتتى ەلشىسى پاتريك حەرلي شىعىس تۇركىستان اۋماعىن نازارعا الا

پىكىر قالدىرۋ

ەلەكتورندى پوشتاڭىز سىرتقا جاريالانبايدى. بەلگى قويىلعان ءورىستى تولتىرۋ مىندەتتى *

اتى-ءجونى *

Email *

سايتى

Kerey.kz/كەرەي.كز

ءبىز تۋرالى:

تەل: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz ءتىڭ بۇرىنعى نۇسقاسىن http://old.kerey.kz تەن وقي الاسىزدار!

KEREY.KZ

سايت ماتەريالدارىن پايدالانعاندا دەرەككوزگە سىلتەمە كورسەتۋ مىندەتتى. اۆتورلار پىكىرى مەن رەداكتسيا كوزقاراسى سايكەس كەلە بەرمەۋى مۇمكىن. جارناما مەن حابارلاندىرۋلاردىڭ مازمۇنىنا جارناما بەرۋشى جاۋاپتى.

سايت ساناعى: