ەلباسى مەملەكەتتىك بيلىك تارماقتارى اراسىندا وكىلەتتىكتەردى قايتا ءبولۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى جۇمىس توبىنىڭ وتىرىسىنا قاتىستى
نۇرسۇلتان نازارباەۆ وتىرىستا مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ تارماقتارى اراسىندا وكىلەتتىكتەردى قايتا ءبولۋ ماسەلەسى رەسپۋبليكا دامۋىنىڭ جۇيەلى جانە زاڭدى كەزەڭى بولىپ تابىلاتىنىن اتاپ ءوتتى.
– مەن ۇسىنعان بەس ينستيتۋتسيونالدىق رەفورمانىڭ ءبىرىن ىسكە اسىرۋ ۇكىمەتكە ەكونوميكا سالاسىندا قوسىمشا اتقارۋشىلىق وكىلەتتىكتەر بەرۋدى كوزدەيدى. بۇل ورايدا قورعانىس قابىلەتىنىڭ، سىرتقى ساياساتتىڭ، مەملەكەتتىك باسقارۋدىڭ، كونستيتۋتسيانى قورعاۋدىڭ جانە مەملەكەتتىك بيلىك تارماقتارى اراسىندا ءتيىمدى جۇمىستى قامتاماسىز ەتۋدىڭ نەگىزگى ماسەلەلەرى پرەزيدەنتتىڭ قۇزىرىندا قالا بەرەدى، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.
مەملەكەت باسشىسى اۋەل باستان قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ ەرەكشە قۇزىرىنا جاتقىزىلعان وكىلەتتىكتەر سانىنىڭ ازاياتىنىنا نازار اۋداردى.
– مىسالى، باعدارلامالاردى بەكىتۋ، ۇكىمەتتەگى كادرلىق وزگەرىستەر ماسەلەلەرى، جاڭا باسقارۋ ورگاندارىن قۇرۋ ۇكىمەت پەن پارلامەنتتىڭ قۇزىرىنا بەرىلۋى مۇمكىن، – دەپ اتاپ ءوتتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.
سونداي-اق قازاقستان پرەزيدەنتى مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىندە پارلامەنتتىڭ ءرولىن پارمەندى تۇردە كۇشەيتۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى.
– ءبىزدىڭ جاعدايدا ۇكىمەت جەڭىسكە جەتكەن پارتيادان نەمەسە فراكتسيادان جاساقتالادى. وسىلايشا، كوپتەگەن ماسەلەلەر بويىنشا پارلامەنتتىڭ ۇكىمەتكە قاتىستى ءرولى قايتا قارالۋعا ءتيىس، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
بۇعان قوسا، نۇرسۇلتان نازارباەۆ جۇرگىزىلىپ وتىرعان رەفورمالار مەن ولاردىڭ ءساتتى ىسكە اسىرىلۋىنا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جاۋاپكەرشىلىگى ماسەلەسىنە ارنايى توقتالدى.
جۇمىس توبىنىڭ جەتەكشىسى ەلباسىعا مەملەكەتتىك بيلىك تارماقتارى اراسىندا وكىلەتتىكتەردى قايتا ءبولۋ جونىندە ازىرلەنگەن ۇسىنىستار تۋرالى باياندادى.
– العا قويىلعان مىندەتكە سايكەس ءۇش باعىت بويىنشا ۇسىنىستار ازىرلەندى.
ءبىرىنشى. كونستيتۋتسياعا وزگەرىستەر ەنگىزۋدى قاجەت ەتپەيتىن، مەملەكەت باسشىسىنىڭ زاڭمەن بەلگىلەنگەن وكىلەتتىكتەرىن قايتا ءبولۋ جونىندەگى ۇسىنىستار. بۇعان قاتىستى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ۇسىنىستارى جۇيەلەندى. جالپى، ۇسىنىستار الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق سالا ماسەلەلەرى رەتتەلەتىن وكىلەتتىكتەرگە قاتىستى. ولار – ەكونوميكانى، قارجىنى، مەملەكەتتىك مۇلىكتى باسقارۋ ماسەلەلەرى، اكىمشىلىك-اۋماقتىق قۇرىلىمنىڭ جەكەلەگەن ماسەلەلەرىن شەشۋگە بايلانىستى وكىلەتتىكتەر.
ەكىنشى. جوعارعى سوت پەن باس پروكۋراتۋرا سوت جانە قۇقىق قورعاۋ جۇيەسىنىڭ قىزمەتىن ودان ءارى جەتىلدىرۋ جونىندە ۇسىنىستار بەردى. ولار دا كونستيتۋتسياعا وزگەرىستەر ەنگىزۋدى قاجەت ەتپەيدى. بۇل سوت باقىلاۋىن كۇشەيتۋگە، پروكۋرورلاردىڭ ازاماتتىق جانە اكىمشىلىك پروتسەسكە قاتىسۋىن ودان ءارى شەكتەۋگە قاتىستى ۇسىنىستار. بارلىعى سوت-قۇقىقتىق سالا بويىنشا كونستيتۋتسيالىق وزگەرىستەردى قاجەت ەتپەيتىن 13 ۇسىنىس جاسالدى.
ءۇشىنشى. جۇمىس توبى كونستيتۋتسيا نورمالارىن تۇزەتۋدى كوزدەيتىن 40-قا جۋىق ۇسىنىستى جەكە قارادى. بۇل ماسەلەدە دەپۋتاتتىق كورپۋس، عىلىمي-ساراپشىلىق قاۋىم بەلسەندىلىك تانىتتى. ەنگىزىلگەن ۇسىنىستار پارلامەنت پەن ونىڭ پالاتالارىنىڭ وكىلەتتىكتەرىن كەڭەيتۋدى كوزدەيدى، سونىڭ ىشىندە ولار ۇكىمەت قۇرامىن جاساقتاۋعا دا قاتىستى. سونىمەن قاتار ۇكىمەتتىڭ پارلامەنت پەن ونىڭ پالاتالارى الدىنداعى ەسەپتىلىگىن كۇشەيتۋ ۇسىنىلدى.
بۇعان قوسا، ۇكىمەتتىڭ دەربەستىگى مەن جاۋاپكەرشىلىگىن كۇشەيتۋ جونىندە ۇسىنىستار كەلىپ ءتۇستى. سوت-قۇقىق سالاسىن جاڭعىرتۋعا باعىتتالعان ۇسىنىستاردىڭ دا ءبىر بولىگى كونستيتۋتسيانى وزگەرتۋ ماسەلەسىمەن بايلانىستى. اتاپ ايتقاندا، ول جوعارعى سوتتىڭ مارتەبەسى مەن فۋنكتسيالارىن ناقتىلاۋ مۇمكىندىگىنە جانە سۋديالارعا قويىلاتىن تالاپتاردى انىقتاۋعا قاتىستى. پروكۋراتۋرا ورگاندارىنىڭ مارتەبەسى مەن وكىلەتتىگىن انىقتايتىن نورمالارعا تۇزەتۋ ەنگىزۋ ۇسىنىلدى. كونستيتۋتسيالىق باقىلاۋ تەتىگىن جەتىلدىرۋ تۋرالى ۇسىنىستار ەنگىزىلدى.
وسىلايشا، ءسىزدىڭ قاراۋىڭىزعا كونستيتۋتسيانى وزگەرتپەي، زاڭنامامەن بەلگىلەنگەن وكىلەتتىكتەردى قايتا ءبولۋدى كوزدەيتىن بازالىق ۇستانىمدار ەنگىزىلىپ وتىر.
سونداي-اق، كونستيتۋتسيا نورمالارىنا ءبىرىنشى كەزەكتە پارلامەنتتىڭ وكىلەتتىگىن كەڭەيتۋگە، سونىمەن بىرگە ۇكىمەتتىڭ دەربەستىگى مەن جاۋاپكەرشىلىگىن كۇشەيتۋگە باعىتتالعان وزگەرىستەر ەنگىزۋ مۇمكىندىگى جونىندە ۇستانىمدار ازىرلەنىپ، ءسىزدىڭ قاراۋىڭىزعا ۇسىنىلىپ وتىر، – دەدى ءا.جاقسىبەكوۆ.
جۇمىس توبىنىڭ مۇشەسى ز.فەدوتوۆا ۇسىنىلعان تۇزەتۋلەردىڭ سىندارلى سيپاتىنا توقتالدى.
– ءبىز نەگىزىنەن ۇكىمەت يەلەنۋگە ءتيىستى ۇيىمداستىرۋ-اتقارۋ فۋنكتسيالارىن بەرىپ جاتىرمىز. بۇل – ۇكىمەتتىڭ دە جاۋاپكەرشىلىگى. پارلامەنتتىڭ جۇمىسىنا قاتىستى الساق، ءبىز ءماجىلىستىڭ كوپ جاعدايدا كەلىسىم بەرۋ جونىندەگى وكىلەتتىككە يە ەكەنىن كورىپ وتىرمىز، – دەدى مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسىنىڭ پروفەسسورى.
سونىمەن قاتار، جۇمىس توبىنىڭ مۇشەسى م.بەكەتاەۆ پرەزيدەنتتىڭ وكىلەتتىگى بەكىتىلگەن نورمالاردى انىقتاۋ جونىندەگى ۇكىمەت جۇرگىزگەن تالداۋدى جاريالادى.
– 11 كونستيتۋتسيالىق زاڭعا، 20 كودەكس پەن 298 زاڭعا تالداۋ جاسالدى. 11 كودەكس پەن 80 زاڭدا پرەزيدەنتتىڭ وكىلەتتىگىن بەلگىلەيتىن نورمالار قاراستىرىلعان. ۇكىمەت جۇمىس توبىمەن بىرلەسىپ، مەملەكەت باسشىسىنىڭ وكىلەتتىگىن قايتا ءبولۋ جونىندە 32 ۇسىنىس ازىرلەدى. بۇل ۇسىنىستار كونستيتۋتسياعا وزگەرىستەر ەنگىزبەي-اق، باسقا زاڭدارعا وزگەرىستەر ەنگىزۋدى كوزدەيدى، – دەدى ادىلەت ءمينيسترى.
سونداي-اق، «قازاقستاننىڭ زاڭگەرلەر وداعى» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى جۇرگىزىلگەن تالداۋدىڭ نەگىزىندە بارلىق فيليالداردا تالقىلاۋلار ءوتىپ جاتقانىن ايتتى.
– زاڭگەرلەر قاۋىمى جۇرگىزىلىپ جاتقان رەفورمانىڭ وزەكتىلىگى مەن دەر كەزىندە جاسالىپ جاتقانىن ايتىپ، وعان قولداۋ بىلدىرۋدە، – دەدى ر.مۇقاشەۆ.
سونىمەن بىرگە وتىرىستا جۇمىس توبىنىڭ باسقا دا مۇشەلەرى ءسوز سويلەدى.
پىكىر قالدىرۋ