بۇل تۋرالى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ بيلىك تارماقتارىن قايتا ءبولۋى جونىندەگى كونستيتۋتسيالىق رەفورماعا قاتىستى عacebook-تەگى جەكە پاراقشاسىندا جاريالاعان جازباسىندا ايتىلادى.
پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ بيلىك تارماقتارى اراسىندا وكىلەتتىكتەردى ءبولۋ جونىندەگى ارنايى ۇندەۋى بىرنەشە ماڭىزدى جايتتاردىڭ باسىن اشادى دەپ، سانايدى ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپاەۆ.
«بيلىكتى قايتا ءبولۋ — مەملەكەت باسشىسىنىڭ پارلامەنت پەن ۇكىمەتتىڭ قاتەلەرى مەن اعاتتىقتارىن تۇزەتۋدەن جالىققانىن بىلدىرەدى. ەندى پرەزيدەنت ءوزىن جۇيە ۇستىنەن قارايتىن ويىنشى مەن ءاربيتردىڭ ءرولىن تاڭداعان.
وكىلەتتىكتەردى قايتا ءبولۋدىڭ ءوزى — ەكى تازدىڭ تاراق ءۇشىن توبەلەسكەنىن ەلەستەتەدى. مەن ايتقان ەكى «تاز» — ۇكىمەت پەن پارلامەنت. ولار داعدارىستى احۋالعا اسەر ەتۋدە دە، زاڭنامالىق جۇمىستا دا وزدەرىنىڭ وسال ەكەنىن كورسەتتى. ماسەلە، وكىلەتتىكتەردى قالاي بەرۋدە ەمەس. ماسەلە ونى كىمگە بەرۋدە؟
كەز-كەلگەن اسىرە پرەزيدەنتتىك جۇيەدە كۇشتى ساياسي ينستيتۋتتار بولمايدى. مىنە، وسىنىڭ ءوزى بۇل ارادا ءبارىن تىعىرىققا اكەلىپ تىرەيدى.
ايتقانداي، سايلاۋدا باسىمدىق العان پارتيا رەتىندە «نۇر وتان» پارلامەنتتىڭ تومەنگى پالاتاسى اتىنان بىرنەشە جىل بۇرىن ۇكىمەتتى قالىپتاستىرۋعا قاتىسۋعا فورمالدى قۇقىق العان.
بىراق اتالمىش پارتيا ءوزىنىڭ ۇكىمەت پەن قر پرەزيدەنتى اكىمشىلىگى جانىنداعى „نوتاريالدى مەكەمە„ رەتىندەگى مارتەبەسىن سول كۇيى وزگەرتكەن جوق، وزگەرتە المادى.
وتكەن جىلعى وقيعا كوز الدىمىزدا، ول ءبىر نارسەنى دالەلدەپ بەردى. قانداي دا ءبىر وكىلەتتىلىكتەردى بولەر الدىندا بۇل وكىلەتتىلىكپەن ناقتى ءىس جاساي الاتىنداي ساياسي ينستيتۋتتاردى كۇشەيتەدى. بۇل تاس ءداۋىرىنىڭ ادامىنىڭ قولىنا كالكۋلياتور بەرگەنى سەكىلدى، ول ءبارىبىر ونىمەن جاڭعاقتى عانا شاعاتىن بولادى. دەمەك، تاعى دا بىزدە اتتى ارباعا ەمەس، اربانى اتقا جەگىپ قويدى.
ەڭ ءبىرىنشى پارتيا مەن سايلاۋ جۇيەسىنە رەفورما جاساۋ كەرەك قوي، ياعني، پارلامەنتتە «ماڭگۇرت پارتيالار» مەن وزىندىك ويى جوق، كۇن قاي جاقتان شىقسا، سول جاققا بەت بۇراتىن «كۇنباعىس دەپۋتاتتار» ەمەس، ەلەكتورالدىق جانە باسەكەگە قابىلەتتى ويىنشىلاردىڭ وتىرۋى ءۇشىن وسىنداي شارا قاجەت. وندا پارلامەنت تەك پارتيالىق تىزىممەن عانا ەمەس، ماجوريتارلىق پرينتسيپپەن ءوز بەتىمەن قالىپتاسۋى ءتيىس.
مىنە، سوندا بيلىكتىڭ الماسۋ كەزىندە ساياسي ەليتا توپتارى ىشىندە ءوزارا ارباسۋ بولمايدى، ويىن قۇقىقتىق الاڭدا اشىق جۇرەدى ءارى ساياسي تۇراقتىلىققا كەپىلدىك بولا الاتىنداي زاڭ شىعارۋشى تارماق ۇجىمدىق مۇراگەر رەتىندە ءوزىن كورسەتە الادى. ال بۇدان بولەك ۇسىنىستاردان مەن قانداي دا ءبىر ناتيجە نەمەسە جەتىستىك كورىپ تۇرعانىم جوق.
وسىنىڭ بارىمەن قاتار، مەنىڭشە، تومەنگى دەڭگەيدەگى بيلىك تارماقتارىن دا ءبولۋ قاجەت. جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋ دەڭگەيىندە. 2018 جىلى جەرگىلىكتى ايماق بيۋجەتىن ورتالىقتان تىس مودەلىن ىسكە قوسۋ تۋرالى ايتىلىپ ءجۇر. بىراق، ول قالاي جۇزەگە اسىرىلادى، ونى ءتۇسىنۋدىڭ ءوزى قيىن. ويتكەنى پرەزيدەنت جانە جەرگىلىكتى بيلىك تاعايىنداعان (نەگىزى، حالىق سايلاۋى ءتيىس) اكىمدەر اراسىنداعى وكىلەتتىلىكتىڭ شەكتى بەلگىسىن ناقتى كورسەتەتىن جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋ تۋرالى ارنايى زاڭ قابىلدانعان جوق قوي».
پىكىر قالدىرۋ