Bwl turalı sayasattanuşı Dosım Sätpaev bilik tarmaqtarın qayta bölui jönindegi konstituciyalıq reformağa qatıstı Ğacebook-tegi jeke paraqşasında jariyalağan jazbasında aytıladı.

Prezident Nwrswltan Nazarbaevtıñ bilik tarmaqtarı arasında ökilettikterdi bölu jönindegi arnayı ündeui birneşe mañızdı jayttardıñ basın aşadı dep, sanaydı sayasattanuşı Dosım Sätpaev.

«Bilikti qayta bölu — Memleket basşısınıñ Parlament pen Ükimettiñ qateleri men ağattıqtarın tüzetuden jalıqqanın bildiredi. Endi Prezident özin jüye üstinen qaraytın oyınşı men arbitrdiñ rölin tañdağan.

Ökilettikterdi qayta böludiñ özi — eki tazdıñ taraq üşin töbeleskenin elestetedi. Men aytqan eki «taz» — Ükimet pen Parlament. Olar dağdarıstı ahualğa äser etude de, zañnamalıq jwmısta da özderiniñ osal ekenin körsetti. Mäsele, ökilettikterdi qalay berude emes. Mäsele onı kimge berude?

Kez-kelgen äsire prezidenttik jüyede küşti sayasi instituttar bolmaydı. Mine, osınıñ özi bwl arada bärin tığırıqqa äkelip tireydi.

Aytqanday, saylauda basımdıq alğan partiya retinde «Nwr Otan» Parlamenttiñ tömengi palatası atınan birneşe jıl bwrın Ükimetti qalıptastıruğa qatısuğa formal'dı qwqıq alğan.

Biraq atalmış partiya öziniñ Ükimet pen QR Prezidenti äkimşiligi janındağı „notarial'dı mekeme„ retindegi märtebesin sol küyi özgertken joq, özgerte almadı.

Ötken jılğı oqiğa köz aldımızda, ol bir närseni däleldep berdi. Qanday da bir ökilettilikterdi böler aldında bwl ökilettilikpen naqtı is jasay alatınday sayasi instituttardı küşeytedi. Bwl tas däuiriniñ adamınıñ qolına kal'kul'yator bergeni sekildi, ol bäribir onımen jañğaqtı ğana şağatın boladı. Demek, tağı da bizde attı arbağa emes, arbanı atqa jegip qoydı.

Eñ birinşi partiya men saylau jüyesine reforma jasau kerek qoy, yağni, Parlamentte «mäñgürt partiyalar» men özindik oyı joq, kün qay jaqtan şıqsa, sol jaqqa bet bwratın «künbağıs deputattar» emes, elektoraldıq jäne bäsekege qabiletti oyınşılardıñ otıruı üşin osınday şara qajet. Onda Parlament tek partiyalıq tizimmen ğana emes, majoritarlıq princippen öz betimen qalıptasuı tiis.

Mine, sonda biliktiñ almasu kezinde sayasi elita toptarı işinde özara arbasu bolmaydı, oyın qwqıqtıq alañda aşıq jüredi äri sayasi twraqtılıqqa kepildik bola alatınday zañ şığaruşı tarmaq wjımdıq mwrager retinde özin körsete aladı. Al bwdan bölek wsınıstardan men qanday da bir nätije nemese jetistik körip twrğanım joq.

Osınıñ bärimen qatar, meniñşe, tömengi deñgeydegi bilik tarmaqtarın da bölu qajet. Jergilikti özin-özi basqaru deñgeyinde. 2018 jılı jergilikti aymaq byujetin ortalıqtan tıs modelin iske qosu turalı aytılıp jür. Biraq, ol qalay jüzege asırıladı, onı tüsinudiñ özi qiın. Öytkeni Prezident jäne jergilikti bilik tağayındağan (negizi, halıq saylauı tiis) äkimder arasındağı ökilettiliktiñ şekti belgisin naqtı körsetetin jergilikti özin-özi basqaru turalı arnayı zañ qabıldanğan joq qoy».

365info.kz