Жеңіс деп желпілдетпейікші…
kerey.kz
1941-1945-жылдары біз кім едік?
Ресейдің боданында құлдық ұрған, сол саясаттың қамшысы өтіп кеткен, сонымен күн көріп, қалыптасқан жалтақ қазақ болдық. Әліппемізді әдейі үш рет ауыстырып, ұлттық тілімізді жүндей түтті. Бойымыз бен ойымызға құлдық мінез дендеп енді. Тіпті шетімізден жетім лақтай сирағымыздан тартқылап, басқа көгенге көгендеп, жәукемдей бастады. Халқымызды әр тарапқа тартқылап, тілімізді, руханиятымызды, тұрмыс-салтымыз бен әдет-ғұрпымызды күлпаршалап тастады. Сөйте, тұра, Ресей әлгі қылықтарын халықтарға азаттық әперушілік, өнер-білім әкелушілік ретінде сипаттады. Өздерін өркениет дүниесін құтқарушылар ретінде марапаттады. Бұл ретте, әсіресе, сол кездегі князъ Горчаков ерекше көзге түсті. Ол ұлы державалардың бәріне нота жолдап, «Түркістан деп аталатын жабайы елге өркениет сіңіріп», «керуен тонаудан гөрі сауда жасаудың тиімді екенін үйретуге сөз берді» («Прошлое Казахстан», Алматы-Москва, 1936 г. 114-117-беттер).
«9-мамыр ұлы Жеңіске 70-жыл, Ресей тойлап жатыр екен» деп бас салып тойлай беруден гөрі, әлгі мерекенің түпкі идеясына, түп маңызына тереңдеп үңілгеніміз жөн. Айналамызға сын көзбен қарау керек сияқты. Өйткені, кейінгі ұрпақ, желкілдеп өсіп келе жатқан өскелең ұрпақ көктей солмасы үшін оларға ағарту істері жүргізілгені абзал.
Соғыс жылдары фашистік агрессияға қарсы тойтарыс беруге көтерілген Кеңес одағы Қарулы күштерінің құрамында барлығы 35 млн. адам болса, соның 1 млн. 366,2 мыңы Қазақстаннан аттанғандар
(Қозыбаев. М. Қ. Ақтаңдақтар ақиқаты; Оқу құралы. Алматы қаласы. 1992 ж.—136 бет). 1930-1950-жылдардағы атақты майдангер-жазушы Б. Л.Горбатов «Непокоренные» повесі үшін 1943-жылы Мемлекеттік сыйлықты иеленген. Осы Борис Горбатов «Жеңіс туы» атты мақаласында: «Егер де менен соғысқа қатысушы ретінде емес, тек бақылаушы ретінде, Рейхстаг төбесіне жеңіс туын кім тікті?—деп сұраса, мен «барлық Кеңес жауынгерлері тікті»-деп жауап берер едім деп сандырақтапты. Жеңіс туын Рақымжан Қошқарбаевтың тіккенін Ресей әлі күні мойындамай отыр.
Ресей көзқарасынан құтылуымыз керек
Кең қолтық қазақтың ардагерлері телеарнадан құдайдың құтты күні «Мен Мәскеуді, Ленинградты қасық қаным қалғанша қорғадым»-деп көсіліп отырады. Ол сөз «Сен де Санкт-Петерборды мен секілді қорға»-деп маған айтылып тұрғандай естіледі. Соның салдарынан орыспиғылды шенеуніктер жауыннан кейінгі бәйшешектей күннен-күнге көбейіп, өсіп-өршіп келеді. Ресейдің империялық идеологиясын онан әрі насихаттағанымыз қай сасқанымыз? Біз Жеңіс күнін тойлауға қарсы емеспіз. Бірақ оны тап Ресейдің көзқарасынан көшіріп алып тойлауға қарсымыз.
Біздің тәуелсіз ел ретінде өз жоспарымыз болуы керек. 1941-1945-жылдардың шындығы толық ашылған жоқ. «Түркістан» легионының жай-жапсары, Алматыда «28 гвардияшы панфиловшылар», Ақтөбедегі «312, 101-атқыштар дивизиялары» жасақталды, басқа да өңірлерде әртүрлі рота, батальондар құрылды, сонда ұлы Ресейдің батырлары ай қарап жүргені неліктен? деген сұрақтарға әлі күні жауап жоқ.
Қанды қырғынның арасынан аман келгендерге «Герой Советского союза» деген арзымайтын медаль немесе бір жапырақ «Мақтау қағазын» қимағанын қайтерсің? Оның өзін біздің асылдарымыз Бауыржан Момышұлы, Еркін Сабалақов, Рақымжан Қошқарбаев, Қасым Қайсенов, Мәлік Ғабдуллин, Хиуаз Доспановаларға бермегенін қандай ағалыққа жатқызуға болады?
Негізгі соғыс Ресей, Белоруссия мен Украина территориясында болды, бізге еш қатысы жоқ болатын, бірақ КСРО-ның құрамында болғандықтан, біздің ата-әжелерімізден ешкім ештеңе сұраған жоқ. Барлығын қорадағы қой секілді жинап алып, вагондарға артып, екі қазаққа бір мылтық беріп, қарша бораған пулеметтің оғына қарсы «уралатып» қойып жіберді. Артқа қашса өздерінің мерген орыстары қағып тастайды. Сол қырғынды дүрбімен бақылап тұрған немістің «Штандартен Фюрер Краус» «Мен бірінші және екінші дүниежүзілік соғысты көрдім, бірақ Отан үшін пулеметке қарсы жүгірген орыстың әскерлеріндей қайсар жауынгерлерді көрмедім» деп басын шайқаған екен.
Ол қайдан білсін, орыстың шинелін киіп алған Орта Азиядан келген орысша бір ауыз білмейтін қазақ, өзбек, қырғыз, тәжік, түрікмендер екенін. «Шешінген судан тайынбас» демекші, сол қырғынның ішінде қаршадай қазақтың қыздары Мәншүк Мәмбетова мен Әлия Молдағұлова да бар еді. Сол Әлия Молдағұлованың қабірін біресе анда, біресе мында деп шейіттің сүйегін сырқыратты. Отан үшін деп қаза тауып еді…
1941-1945-жылдар туралы түсірілген фильмдерді қарап отырсаңыз, бірде-бір өзге ұлт өкілдерін көрмейсіз, бәрі дерлік, орыстар, «сонда біздің ата-бабалармыз соғыспаған ба?- деген ой келеді. Бүкіл Кеңестер Одағы тұсында 150-ден астам ұлт пен ұлыстар мекендейтін, бәрі жабылып немістерге қарсы соғысқан жоқ па еді?… Осыдан-ақ, орыстың шовонистік көзқарасының әрдайым басым тұрғанын аңғаруға болады. Сол қырғынды көзімен көрген 91 жасқа келген «Қан мен тер» романының авторы Әбдіжәміл Нұрпейісов:-«Неміс әскерлері жарақаттанған Кеңес әскерлерін атып тастамайтын. Оларды тұрғызып ауруханасы бар лагерьлерге жіберетін»,-дейді. Ал, Ресей түсірген киноларда, неміс халқын жауыз қылып көрсетуге тырысады, бүкіл ауылды жинап алып, өртеп жіберіп халықтар арасында өшпенділікті туғызады.
Айғақтарды жаңаша саралайық
Ресейдің осындай сұрқия сұм саясатынан жиіркенген, Латвия, Литва Эстония, Украина елдерінде КСРО-дан бөлініп кеткісі келіп, талай рет КСРО-ға қарсы ұйымдар жасақталғанын енді біліп жатырмыз. Сталин болса сол ұйымдардың серкелерін өлтіріп отырған, қалғандарын Кунашир мен Итурупке жер аударған. Өйткені, Кеңес одағында «СССР—оплот мира», «Пролетарии всех стран, соединяйтесь», «Не болтай» -деген сияқты сайқымазақ ұрандардан басқа артық сөз айттырмады.
Қазіргі таңда, неше түрлі айғақтар мен деректер табылып жатыр. Батыстың бұқара ақпарат құралдарында 1938-жылы «КСРО мен Германия Еуропаны қақ бөліп аламыз» деп келісім -шартқа қол қойғанын, «бір-бірімізге соғыс жарияламаймыз» дегені, 1941-жылдың 22-маусымында Германияның суық қаруланған армиясы КСРО шекарасына басып кіргенде, Сталиннің тізесі қалтырап, дачасына қашып барып, бір апта жатып алғаны, Политбюро басшылары келгенде, «мені тұтқындауға келдіңдер ме?»-деп шошып кеткені жайлы деректер табылды.
1943-жылы Германия мен Жапонияға қарсы күресу үшін, тамағы мен киімі таусылған КСРО, АҚШ –пен, Ұлыбритания-
мен құпия келісім-шарт құрып, азық-түлік, киім-кешекпен уақытша қамтамасыз етіп тұруын сұраған. Өйткені, ол кезде Бүкіл Одақтың бидайы мен күрішін егетін Ресейдің территориясындағы Украина мен Белоруссияны Германия басып алған еді.
Іздеушісі жоқ, көзге еленбей қалған қаншама боздақтар орыстың орманы мен батпағында жоқтаусыз жоғалып кетті. Солардың бірі-менің атам, Шәмшінің туған інісі, Шәбідин Тоқмұратұлы 1941-жылы 18 жасында өз еркімен соғысқа аттанып, 1943-жылы Сталинград фронтында хабарсыз жоғалған. Қара қағаз да келмеген. КСРО территориясында осы соғыстың зардабы тимеген бір де бір отбасы жоқ шығар, сірә.
Ендеше, бұл датаны «Жеңіс күні» деп желпілдеткеніміз қаншалықты дұрыс?
Жұмамұрат Шәмші, тарих ғылымдарының кандидаты
kazakia.kz
Пікір қалдыру