|  | 

Köz qaras

«Orıstar nege ketip jatır?». Boris barlıq şındıqtı ayttı

439eb117d4c8031edff67bab2bc2eaf4-600x400

Qayda? Nege? Qazaqstannan kimder ketip jatır? Bilseñiz, bıltırğı jılı bizdiñ elden Reseyge 23 589 orıs köşip tınıptı. Ketip jatqandardıñ 88 payızı Reseydi tañdaptı. Tegin emes-au osı… Bir sebebi bar.

Samonitor.kz-te jariyalanğan maqalanı oqıp osınday oyğa qaldıq. Audarıp, ıqşamdap wsınıp otırmız. Maqalanıñ tüp-törkinin tüsingen adam onıñ nege jäne ne sebepti jazılğanın da birden añğaruı tiis. Solay.kaz.365info.kz.

«Balamnıñ soñınan bardım»

Aldımen Valeriya Gureviçten bastayıq. 60-qa qarağan şağında Peterburgke köşken.

«Nege öyttim? Balamnıñ soñınan bardım. Osında oquğa tüsti. Üylendi. Resey azamattığın aldı. Ökinbeymin. Mwnda et jaqındarım twradı. Erkin jürip-twram. Biraq, Qazaqstan da qımbat mağan. Jaman ömir sürgem joq ol jaqta», — deydi zeynetker.

Bwdan neni tüsindik? Qazaqstandağı orıstardıñ täuelsizdik twsında ömirge kelgen ürim-bwtağı tarihi otanına oralıp jatır. Oqumen ketedi. Otbasın qwradı. Qaladı. Birjolata. Könip jatsa, artınan ata-anasın da ala ketedi.

Äke-şeşesi Qazaqstanda qala berui de mümkin. Ağa buın ösken ortasın qiyuı da qiın ğoy. Balaların wstamaydı, alayda. Solay. Biraq, bizdi qızıqtırğan bwl keyipker emes.

Boris ne deydi?

Samonitor-ğa pikir bildirgen kelesi adam atı-jönin aytpaptı. Nege öytti eken? Aqır ayttı ğoy oyın. Atın nege jasıradı?

«Toğızqabattı üyde twram. Osındağı 5 otbası Reseyge köşkeli jatır. Jalpı, jaqsı bäri. Biraq, bir tüytkil bar. Jwrt köşip jatır. Orıstardı aytam. Sebebi, erteñinen ümit joq. Twrmısında da, jwmısında da. Traybalizm tamır jayğan. Wlttıq mäsele tağı bar. Balamdı oqıtatın jer joq, qazir. Bilim joq. Sayasi bağdar da belgisiz. Qazaq tilin jantalasıp engizip jatır. Latının tağı qostı», — deydi Boris (maqala avtorı osınday laqap at beripti oğan).

Boris te Reseyge ketpek. Jalığıptı. Mezi bolıptı. Bilsek, bwl kisi mwğalim. Sabaq beredi. Sabaq üstinde eldegi bılıqtardı aytsa, qarsı şığatın studentter şığıptı.

«Qaraşı özderin, meni patriot emessiñ dep ayıptaydı. Olar kim sonşama? Qısqası, artı ayğaymen ayaqtaldı. Mwnı qoyşı. Studentterdiñ arasında säläfitter payda boldı. Sodan qorqam. Öz ideyaların tıqpalap jür olar. Bilik äreket etip jatır. Bwdan nätije bola ma? Belgisiz. Qısqası, qoldı bir siltedim de Reseyge köşip kettim…», — deydi ol.

Boris bıltırğı jılı Qazaqstannan Reseyge ketken 23 589 adamnıñ biri. Ol endi oralmaydı…

«Ayta almaymın. Bilmeymin. Belgisiz»

Äri qarayğı äñgimede Boris odan sayın aşıla tüsipti. Ağınan jarılıptı.

«90 jıldarğa qaytıp oralğan türimiz bar. Orıs jastarı ketip jatır. Artınan äke-şeşesi de ilesude. Nege bwlay?

Atı bar, bedeli bar JOO-larğa kiriñizşi. Orıs studentteriniñ ülesi 3-4 payızdan aspaydı. Joq, Almatıda orıs az emes. 30 payızday bar. Biraq, jastarı ketip jatır. Olar qayta orala ma? Ayta almaymın. Bilmeymin. Belgisiz.

Reseyge ketip jatqandardıñ arasında aziattar da köp (Boristiñ bwl arada kimderdi meñzegenin tüsinbedik)».

Bayqaymız, Boris bärin bayqaydı. Körip jüredi. Oylap jüredi.

«Adamdı wltına, şıqqan tegine qaray bölgen dwrıs emes. Tek qazaqtar isteytin, tek orıstar isteytin mekemelerdi körgem. Qauipti bwl. Qoğam bülinedi bwdan.

Aytalıq, nelikten köşelerde europeoid policeyler joq? Nege körmeymin olardı? Salıq organdarında, prokuraturada, sottarda orıstar nege joqtıñ qası?

Joq, men eşkimdi renjitkim joq. Biraq, bäribir oylaysıñ. Äri qaray ne boladı? Orıspın men. Biraq, eşkimge keregim joq eken. Ne isteymin sonda?» deydi ol.

Boris policeyler turalı ayttı. Europeoidtar joq dedi olardıñ arasında. Iä, joq. Biraq, mwnı orıstardıñ özinen swrau kerek şığar, Boris? Bälkim, olardıñ bwl salağa barğısı joq şığar? Qalay oylaysız?

Soñında

Bıltır Qazaqstannan köşkenderdiñ köpşiligin 30-34 jas aralığındağı jastar qwrağan. Bwlar 4050 adam. 25-29 jastağılar – 3630 adam. 35-ten 39-qa deyingilerdiñ arasında 3375 adam köşken Qazaqstannan. Derligi Reseydi tañdağan. Solay.           kaz.365info.kz

Tags

Related Articles

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • Üzdik oydıñ üzindileri

    Üzdik oydıñ üzindileri Arma äleumet! Men qazir taza akademiyalıq ğılımi ortada jürmin. Özimniñ neşe jıl boyı jinağan bilimimdi, oqığan oquımdı, şeteldik täjiribemdi, intellektualdı qarım-qabiletimdi şınayı qoldanatın qara şañıraqtıñ işinde jürmin. Almatınıñ bärinen bölek mädeni ortası erekşe wnadı. Almatı qala men dala deytin eki wğımnıñ tüyisken ädemi ortası eken. Oylap körsem men baqıttı perezent, bağı janğan wrpaq ekenmin. Äkem twrmıs pen joqşılıq, jalğızdıqtıñ tauqımetin äbden tartıp eş oqi almadım, nebäri üş ay oqu oqıdım-, dep meniñ oquımdı bala künimnen qadağaladı, şapanımdı satsam da oqıtam dep barın saldı. Al mektepte baqıttı şäkirt boldım. Mağan däris bergen wstazdarım kileñ darındı, qabiletti kisiler boldı. Universitette jäne şetelde men tipten erekşe darın ielerine şäkirt boldım.

  • Samat Äbiş qalay “sütten aq, sudan taza” bolıp şıqtı?

    Azattıq radiosı Sayasattanuşı Dosım Sätpaev WQK törağasınıñ bwrınğı birinşi orınbasarı, eks-prezident Nwrswltan Nazarbaevtıñ nemere inisi Samat Äbişke şıqqan ükim “Qazaqstandağı rejim bolaşaqtı oylamaytının körsetti” deydi qazaqstandıq sayasattanuşı Dosım Sätpaev. Sarapşınıñ payımdauınşa, bileuşi “elita” jeke isterimen jäne tasadağıkelisimdermen äure bolıp jatqanda elde tağı bir jaña äleumettik jarılısqa äkelui mümkin faktorlar küşeyip keledi. SayasattanuşıResey öziniñ ekonomikalıq müddeleri men geosayasi josparların keñinen jüzege asıru üşin Qazaqstannıñ işki sayasatına tikeley äser etuge tırısıp jatuı mümkin dep te topşılaydı. PUTIN “QAUİPSİZDİK KEPİLİ” ME? Azattıq: Sonımen wzaq demalıs aldında osınday ülken jañalıq jariyalandı. Meyram aldında, 19 naurızda qazaqstandıqtar mäjilis deputatınıñ postınan Samat Äbişke şıqqan ükim jaylı bildi. Mwnıñ bäriniñ baylanısı bar ma älde kezdeysoqtıq pa? Dosım Sätpaev: Äñgimeni bwl istiñ qwpiya

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Demografiyalıq saraptama

    1-şi suret qazaqtar; Demografiyalıq ahual 1949-2020 jj. aralığın salıstırmalı körsetken. 1949 jılğa deyin, atap aytqanda kommunistik qıtay ükimeti ornağanğa deyin Şınjañ ölkesiniñ soltüstik böliginde qazaqtar, oñtüstik böligi Qaşqariyada wyğırlar basım sandı wstadı. 1951-54 jıldarı wlttıq mejeleu kezinde ortalıq ükimet qwrğan komissiya saraptaması boyınşa wlttıq avtonomiyalıq territoriyanı anıqtau mına eki bağıtta jürgizildi. Olar: BİRİNŞİ, wlttıq avtonomiyanı mejeleu boyınşa onıñ atauın twraqtandıru. Osı boyınşa üş atau wsınıldı: *ŞIğıs Türkistan avtonomiyalıq federaciyalıq respubilikası; *Wyğırstan avtonomiyalıq respubilikası; *Şınjañ avtonomiyalı respubilikası. EKİNŞİ, avtonomiyanıñ äkimşilik twrpatın anıqtau; Osı boyınşa: *Federeciyalıq twrpat; *Avtonomiyalıq oblıs jäne okurg twrpat; *Aymaq jäne audan därejeli avtonomiyalıq okurg twrpatı. Mejeleu komissiyası atalğan eki bağıtta saraptama nätijesin qorıtındıladı. Komissiya qorıtındısı boyınşa Şınjañ ölkesiniñ

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: