Не себепті қытайлар қысқа уақытта “біз ұлы Жапонияның бақытты перезентіміз!” деп шыға келеді?

Ne sebepti qıtaylar qısqa uaqıtta “biz wlı Japoniyanıñ baqıttı perezentimiz!” dep şığa keledi?

| May 19, 2018

32924371_1081713825325537_3597175268067770368_n

Japon qağanatı 20-ğasırdıñ 30-jıldarınan bastap şığıs jäne tüstik Aziyanıñ köp jerin basıp aldadı. Sonıñ biri, Qıtay. Japon ükimetiniñ qolına ötken aumaqtarda barlıq bilim beru tek Japon tilinde jürilgendikten qısqa uaqıttıñ işinde “bizdiñ otanımız Japoniya, biz wlı Japon halqınıñ perezentterimiz!” nemese “Japoniyamen maqtanamın, Japoniya közimizdi aştı!” deytin sanadağı jaña buın wrpaq payda bolğan. Tipti, qıtay tarihın qarap otırsañız “qıtay öz tağdırın Japoniyasız şeşe almaydı, Japoniyağa bağınıştı bola otırıp qıtaydı örkenietke jeteleyik” deytin sayasi twlğalar da payda bolğan. EldeÃ§ Orda ÑÑÑÐµÑÑ.

Bwl jerde sayasi tañdau keleşegin Japoniyasız elestete almağan twlğalardı keyin taman tilge alarmın, mağan qızığı, ne sebepti qıtaylar qısqa uaqıtta “biz wlı Japoniyanıñ baqıttı perezentimiz!” dep şığa keledi? Bwğan üş sebep bar:

Birinşisi, 30-jıldarı qıtayda wlt retinde birige almağan öte köptegen aumaqtıq, öñirlik bayırğı qauımdar bolğan. Olarda wlttıq elita bolmağandıqtan wlt retinde tolıq qalıptasu kezeñin ayaqtamay jatıp Japondıqtardıñ sayasi ideyalogiyasına wşırap özderin JAPON sezine bastadı. Bir jağınan olarda etoqarsılıq bolmağan yağni “bizdiñ öz tarihımız, öz jazuımız, öz ädebietimiz ben mädenietimiz bar” dep küresetin wlttıq twtastıq pen wlttıq küreskerlik bolmağan. Äsirese, Japondar qol astına ötken şığıs teristik qıtayda köne Türki, Ğwndar men Moğol-Tatardıñ bayırğı halıqtarı twradı. Olar öz aldına wlt retinde qalıptasa almay keyin bileuşi wlt tabınıñ tañıp bergen atauımen atalıp kete berdi. Biraq, minez ben genetika jağınan köşpendi halıqtarğa etene jaqın.

Ekinşisi, Japon qağanatınıñ sol kezdegi oqu-ağartu jüyesi öreskel joğarı bolğan. Qısqa uaqıt işinde Japon tilimen söyletip, Japon halqımen maqtandırıp, Japon qağanatımen süyindirip jiberetindey pedakogikalıq mehanizmi bolğan. Oqu jüyesiniñ sapalıq keremeti sonşa qısqa uaqıtta Wlı Japonşıl patriottarğa aynalıp şığa kelgen. EldeÃ§ Orda ÑÑÑÐµÑÑ.

Üşinşisi, Sol kezde qıtayda Japoniyamen bäsekelesetin deñgey öte tömen bolğan (barlıq jağınan). EldeÃ§ Orda ÑÑÑÐµÑÑ.

Eldeç Orda

EROFEEVANIÑ ĞILIMDAĞI BEYBASTAQTIĞI

kerey.kz

ÄLQISSA Äbilqayır han jaylı örbigen qolaysız äñgimelerge baylanıstı kölemdi sın maqala jazıp ek bwdan jiırma jeti jıl bwrın. Araşa tüsip. Bireulerdiñ aytıp jürgenindey emes dep. Dälelderimizdi keltirip. «Ana tili» gazetine jariyaladıq, 1998 jılı. Birde kitap dükenine bas swqqanımda közim söredegi «Han Abulhair: polkovodec, pravitel' i politik» attı kitapqa tüsti. Quanıp, qolıma aldım. Aqtara bastadım. Baspadan 1999 jılı şığıptı. Avtorı – Irina Erofeeva esimdi tarihşı eken. Tarih ğılımdarınıñ kandidatı. Bwl – 2000 jılı jaz ayı-tın. Satıp aldıq. Oqıdıq. 1710 jılı üş jüzdiñ qazağı Qaraqwmda Äbilqayırdı han qıp saylap alıptı. Ğaziz Täukeniñ közi tirisinde-aq. Osığan säl şübälandıq. Biraq ras ta şığar, oqiğanı arnayı zerttegen tarihşı aytıp otır ğoy dep küdigimizdi seyiltik.
Jwmabek Täşenevtiñ tuğanına 110 jıl

kerey.kz

Bügin Jwmabek Täşenevtiñ tuğanına 110 jıl tolıp otır. Qwjattardı oqısaq, Hruşev Qırımdı Ukrainağa bergen soñ respublikalardıñ aymaqtarın basqaşa bölmek bolğan eken. Qazaqstanda celinnıy kray qwrıp, eldiñ oñtüstik böligin körşi elderge beruge üzildi-kesildi qarsı bolğan. Bwl mäseleniñ tipti qarastırıluına qarsı şıqqan. Keyin osı wstanımı üşin qızmeti tömendetildi. Ministrler kabinetiniñ törağası qızmetinde B.Momışwlı, R.Qoşqarbaevtı Wlı Otan soğısınıñ batırı atağına birneşe ret wsınıptı. S.Nwrmağambetovke kömektesipti. 1960j 212 päterli üydi qazaq öneriniñ maytalmandarına bergizipti. 1955j Qıtaydan oralğan 100 otbası dalada qalğanda olardıñ mäselesin şeşu üşin ükimetten arnayı komissiya qwrudı swrağan eken. Elge qızmet etken azamat qoy. p.s. mwnday principşildik – büginde sirek kezdesetin qasiet. Nurmukhamed Baigarayev
NAURIZ turalı mañızdı qwjat

kerey.kz

Aşıq derekközderden 1920 jılğı 20 naurızda Taşkentte Twrar Rısqwlov qol qoyğan Naurızdı atap ötu turalı bwyrıqqa közim tüsti. Demek, biıl bwl tarihi qwjatqa – 105 jıl! Alayda, arada nebäri altı jıl ötken soñ 1926 jılı Naurızğa tıyım salındı. Al, 1920 jılı Türkistan Keñestik Respublikasınıñ Ortalıq Atqaru Komitetiniñ törağası bolıp qızmet etken Twrar Rısqwlovtıñ tağdırı qanday qayğımen ayaqtalğanı barşamızğa mälim. Onı “halıq jauı” dep tanıp, 1938 jıldıñ 10 aqpanında atu jazasına kesken… Naşel vot takoy dokument v otkrıtıh istoçnikah: Prikaz, izdannıy v Taşkente Turarom Rıskulovım ot 20 marta 1920 goda o prazdnovanii Naurıza. Poluçaetsya, v etom godu etomu istoriçeskomu dokumentu ispolnilos' 105 let! V 1926 godu Naurız okazalsya pod zapretom. A
1922 jılı Taşkent qalasında jarıq körgen kitabındağı sureti.

kerey.kz

Abaydıñ töte jazumen 1922 jılı Taşkent qalasında jarıq körgen kitabındağı sureti.(Erden Nwrahmettiñ paraqşasınan)
Qazaq-joñğar din üşin soğıspağan!

kerey.kz

Qazaq-joñğar din üşin soğısqan degender mına derekke süyense kerek: 1691 jılı 6 aqpanda Irkutsk qalasında Joñğar hanı Galdan Boşogtu (moñğol. Galdan Boşigt; Qalm. Galdan-Boşigt; 1644 – 1697) elşileriniñ Qazaq handığı turalı äñgimesi. «…Şabarmandar: «Osıdan on jılday bwrın olar, Qalmaq Buşuhtu hanı men Kazak Ordası, dini ärtürli bolğan. Buşuhtu han qalmaqtarmen jäne basqa da orda müşelerimen birge Dalay-lamağa senedi, al kazak ordası äsirese Mwhametke Qırımdıq jolmen senedi, bwsurmandıq jolmen sündetteledi. Al Buşuhtu han Kazak Ordasına onımen, qalmaq Buşuhtu hanımen jäne Ordanıñ basqalarımen bir Dalay Lamağa birigip buddağa sensin dep jiberdi. Sondıqtan da olarmen janjal tuındadı, öytkeni olar qalmaq jolımen Dalay-lamağa sengisi kelmedi, osınıñ saldarınan ülken şayqastar bolıp, Buşuhtu han olardıñ köptegen