Maqalada osı oqiğalar örbidi. Tarihi derekterde bwl qwrıltay 1935-jılı twñğış mäjilisin aşqan. Mäjiliske Altay, Tarbağatay, İle jäne bwrınğı Ürimji aymağına qarastı 12 audannan sosın Qaşqar ualayatındağı Qırğızdarmen qosılıp wzın ırğası 300 dey delegat qatısqan. Qwrlıtay qararı ölkelik ükimet gubernatorı Şıñ Şısaydıñ sayasatı boyınşa Qazaq-Qarğız Mädeni, Ağartu Wyşımasın jariyalaydı. Wyşımağa Seyitqazı Nwrtaev törağa boladı. Sol jıldıñ küzinde Äbeu Qwddış bastatqan delegaciya Seyitqazı Nwrtaevpen birge Qwljada kişi qwrıltay aşıp, Qwljada “İle Aymaqtıq Qazaq-Qırğız Mädeni, Ağartu Wyşımasın” qwradı. Bwl wyımnıñ törağası Maqswt Sasanov, orınbasarı Jabıqpay Bwlğınşı boladı. İleniñ qazaq bayların attanısqa keltirip 3000 qoyğa Qwljanıñ eñ säuletti qızıl ğimıratın satıp alıp, onı Qazaq-Qırğız wyımınıñ aymaqtağı bas ştabına aynaldıradı. Seyitqazı bastağan Ölkelik Qazaq-Qırğız Wyımınıñ delegaciyası sol jıldıñ küzinde Şäueşekte jäne Altay qalasında art-artınan kişi qwrıltay aşıp aymaqtıq wyımnıñ törağaların saylaydı. Şäueşektegi “Tarbağatay Aymaqtıq Qazaq-Qırğız Wyşımasınıñ” törağası Mwqametqali Köksegenwlı boladı. Sarsümbe qalasındağı “Altay Aymaqtıq Qazaq-Qırğız Wyşımasınıñ” törağası Mänkey Mämiwlı boldı. Bwl oqiğalar Şıñjañdağı Qazaq tarihınıñ eñ eleuli, jaña tarihi kezeñiniñ eñ betbwrıs mezgili edi. Ölkelik Qazaq-Qarğız Wyşımasınıñ törağaları derekterge süyensek bılay bolğan:

1935-1939 aralığında Seyitqazı Nwrtaev

1939-1941 aralıñında Maqmet Şökemanov

1941-1942 aralığında Däuletkeldi Qwspekwlı

1942-1944 aralığında Aqat Qondıqazaqov

1944′ten jabılğanğa deyin Sälis Ämire

Qazaq-Qırğız wyımına qatıstı sirek suretter men tañbalı qwjattardı reti kelse keyin jariyalayın. Wyımnıñ naqtı qanday jwmıs istegenin täptiştep jinap şıqtım.

1931-1933 jıldar arasında Şıñjañ Qazaqtarında eki türli sayasi tañdau boldı. Olardıñ bir böligi Elisqan Älippen birge sayasi tañdauın jasap, Dwñğandardıñ äskeri, sayasi elitası (qıtay derekterinde 西北三马) arqılı Şıñjañ ölkelik ükimetiniñ legitimsiz törağası Şıñ Şısaydı audarıp tastau edi. Bwl tañdaudı jasağan qazaqtar Gansu, Cinhayğa auuıp ketti. Wzın ırğası 3000 tütin.

Ekinşi tañdaudı jasağandar, Sovet küşi arqılı Şıñ Şısay ükimetin moyındau jäne ükimet qwramında kirise jürip mädeni, ağartu jwmıstarımen aynalısu. Bwl tañdaudıñ basında Baymolda Qareke, Şäripqan Kögeday jäne Äbeu Qwddış bastağan ziyalı elita twrdı. Qazaq pen Qırğızdıñ jaña buın sayasi elitası Ürimjige şoğırlandı. Ölkelik Qazaq-Qırğız wyımınıñ 12 bölmeli bas ştabı bwl elitanıñ şoğırına, bwrqırap qaynağan oşağına aynaldı.