|  |  |  |  |  | 

Ruhaniyat Tarih Twlğalar Qazaq şejiresi Ädebi älem

Wlı klassiktiñ saparı

Magauyn Muhtar…Sekseninşi jıldarı äygili amerikandıq jurnalist Jon Ridtiñ «Dünieni dürliktirgen on kün» (Ten days that shook the world) (1919) Oktyabr' töñkerisi, bol'şevikter lañı, proletarlar, qızıl jamılğan Petrograd t s s. oqtıñ zıñğırı jwqqan oqtın-oqtın oqiğalar ötken sättiñ şıtırmanın eske jañğırtar soñı wzaq zardappen wlasatın ~ «ädebi şığarmanı» oqıp jürgende qolımızğa osı zaman klassigi Mwhtar Mağauinniñ «Alasapıran» romanı tüsken~di. Bas kötermey on kün oqıp qauaşaqtay basımızdağı proletarlıq qırsau kürşekterdi otalap emdegenimiz esimizde.Kün kösemdi jek köre bastağan twsımız da mümkin osıdan bastau alğan!?
Aqiesiniñ öz qoltañbasımen 1989 jılı Ulaanbaatarğa sälemdemege keltirilgen kitap men üşin asa teñdessiz qwndı. Kitaptı poşta arqılı joldağan dosım ~ sol kezdegi jarq etip şıqqan jas jalındı jazuşı qız Gülzat Şoybekova edi. Şıt jaña älemge qaray sana terezemizdi aypara aşuğa kömek bolğan tuındı ~ «Alasapıran». Meniñ kişkentay jandüniemdi, şarhi ğwmırımdı arpalısqa salğan on kün! Soñı büginge deyingi ruhani azıq!
Sağınış bolğan ağamen birge saparlasıp atqosşı bolu baqıtı (2003) mağan bwyırğan!
Delüünde aqsarbas soyılıp, jolına kökqasqa jılqı şalınğan.Bw jolı dosım Musahan Auğanbaywlı jäne tizginde besaspap twlğa Esey Bazargeldi birge jürgen~di.
Sol wlı klassikpen birge bolğan saparımız qazirgi Bayan~Ölgiy Delüün swmını bizdiñ qaraşañıraqtıñ bayırğı meken küzeui ~ Delüünnen bastalğan.
Delüün aralınan Hentiy aymağı Şıñğıs qağannıñ Hİİ, Hİİİ ğ. altın wyığı Delüünboldog ~ Kerulen dariyasınıñ köbesi Ködeli aralğa deyingi on kündik sapar!
Delüün men Delüünboldogtıñ arası eki mıñ jarım şaqırım jol. Jol sorabında Qaraqorım, käri Orhon boyındağı Kültegin, Bilge qağan köşesi, Nalayhandağı Toñwqwq kün serekkesenege ayal etken eñkil sapar bügin qağaz betinde qaldı.
Mağauin saparı: Hovda jolında ~ äkki Ja Lamanı şalıp, Övörhagay, Arhangaydan ~ Külteginge, Zavhannan ~ Ämirsana sürleuine, orta tüptegi Toñwqwq kesenesine, Kerulen köbesindegi Ögedey qağannıñ orda tikken altın jwrtına barıp tireldi, sonda qona~tünegenbiz! Wlı klassiktiñ saparı bütkil Moñğol dalasın dür silkintkendey on kün osılay sätti ötken~di.
Ağamız Ölgiyge ayaldağan tüni jer silkingen! Tañ särimen twrıp teñselgen päterden jer üydegi dosım Tileuberdi Tarpañnıñ üyine qonıp äñgime tarqatqan künder este!
Keudesine jırşı qws wyalağan qwdıretti aqın dosım Svetqali Nwjan ~ Aytmannıñ öleñine arqau bolğan sapar!

Related Articles

  •    EROFEEVANIÑ ĞILIMDAĞI BEYBASTAQTIĞI  

       EROFEEVANIÑ ĞILIMDAĞI BEYBASTAQTIĞI  

       ÄLQISSA Äbilqayır han jaylı örbigen qolaysız äñgimelerge baylanıstı kölemdi sın maqala jazıp ek bwdan jiırma jeti jıl bwrın. Araşa tüsip. Bireulerdiñ aytıp jürgenindey emes dep. Dälelderimizdi keltirip. «Ana tili» gazetine jariyaladıq, 1998 jılı. Birde kitap dükenine bas swqqanımda közim söredegi «Han Abulhair: polkovodec, pravitel' i politik» attı kitapqa tüsti. Quanıp, qolıma aldım. Aqtara bastadım. Baspadan 1999 jılı şığıptı. Avtorı – Irina Erofeeva esimdi tarihşı eken. Tarih ğılımdarınıñ kandidatı. Bwl – 2000 jılı jaz ayı-tın. Satıp aldıq. Oqıdıq. 1710 jılı üş jüzdiñ qazağı Qaraqwmda Äbilqayırdı han qıp saylap alıptı. Ğaziz Täukeniñ közi tirisinde-aq. Osığan säl şübälandıq. Biraq ras ta şığar, oqiğanı arnayı zerttegen tarihşı aytıp otır ğoy dep küdigimizdi seyiltik.

  • Qazaq mektebinde oqitın 7 jasar bala orıs tili sabağında nege orısşa sayrap twruı kerek?

    Qazaq mektebinde oqitın 7 jasar bala orıs tili sabağında nege orısşa sayrap twruı kerek?

    Magnumdı özim mülde wnatpaydı ekenmin. Ünemi barsam, esi dwrıs kökönis tappaytınmın. Eskirgen, şirigen. Azıq-tülikti tek bazardan alamın. Biraq magnumge baykottı toqtatpau kerek! Sonımen birge, orıstildi kino, fil'mderge de baykot jariyalau kerek. Biraq, odan küştisi, balalarıñdı tek qazaqşa oqıtıp, qazaqşa tärbieleu kerek. Biraq, balañdı qazaqşa tärbieleyin deseñ, tağı bir kedergi şığıp jatır. Ğalımdardıñ aytuınşa, balanı 13 jasqa deyin qazaq tilinde oqıtıp, wlttıq qwndılıqtardı boyına, oyına siñiru kerek. Endi solay istep jatsaq, 7-8 jasar qap-qazaqşa ösip kele jatqan balañdı mektepte orıs tilin üyretip miın aşıtuğa tura kelip otır. YAğni, 2-sınıptan bastap orıs tili mektep bağdarlamasında twr. Bjb, tjb-sında orıs tili mwğalimderi balanıñ orısşa mazmwndamasın (govorenie) tekseredi. Talap etedi. Sonda, biz bayğws qazaq,

  • Qazaq jastarı büginde jappay orıstanu procesin bastan keşude.

    Qazaq jastarı büginde jappay orıstanu procesin bastan keşude.

    Qazaq jastarı büginde jappay orıstanu procesin bastan keşude. Bala-baqşadan bastap, mektep, joğarı oqu ornı, eñbek mekemeleriniñ barlığı negizinen orıs tiline köşude. Öz erkimen emes, ädiletsiz biliktiñ wzaq jılğı solaqay sayasatınıñ arqasında. Köşede, keñsede, dükende, kölikte, qoğamdıq orında qazaqqa qazaq orısşa söylemeseñ nemese wlttı saqtau kerek degen jauapkerşilik jügin wstanıp, senimen orısşa söylesip twrğan qazaqqa qazaqşa söyle dep eskertu jasasañ boldı, bitti, bäle-jalağa qalasıñ. Zañ da, onı orındauşı policiya, prokuratura, sot ta orısqwldı qoldaydı, wltqa janı aşığan qazaqtı mülde qorğamaydı. Bwl qanday ädilettilik?! Memlekettik tildi, memlekettik qauipsizdikti jekelegen adam emes, osığan jauaptı memlekettik qwrılımdar qorğauı kerek qoy. Jeke adam emes, eñ aldımen bilik qorğauı kerek. Qazaq jeke täuelsiz memleket bolıp twrsa

  • Jwmabek Täşenevtiñ tuğanına 110 jıl

    Jwmabek Täşenevtiñ tuğanına 110 jıl

    Bügin Jwmabek Täşenevtiñ tuğanına 110 jıl tolıp otır. Qwjattardı oqısaq, Hruşev Qırımdı Ukrainağa bergen soñ respublikalardıñ aymaqtarın basqaşa bölmek bolğan eken. Qazaqstanda celinnıy kray qwrıp, eldiñ oñtüstik böligin körşi elderge beruge üzildi-kesildi qarsı bolğan. Bwl mäseleniñ tipti qarastırıluına qarsı şıqqan. Keyin osı wstanımı üşin qızmeti tömendetildi. Ministrler kabinetiniñ törağası qızmetinde B.Momışwlı, R.Qoşqarbaevtı Wlı Otan soğısınıñ batırı atağına birneşe ret wsınıptı. S.Nwrmağambetovke kömektesipti. 1960j 212 päterli üydi qazaq öneriniñ maytalmandarına bergizipti. 1955j Qıtaydan oralğan 100 otbası dalada qalğanda olardıñ mäselesin şeşu üşin ükimetten arnayı komissiya qwrudı swrağan eken. Elge qızmet etken azamat qoy. p.s. mwnday principşildik – büginde sirek kezdesetin qasiet. Nurmukhamed Baigarayev

  • NAURIZ turalı mañızdı qwjat

    NAURIZ turalı mañızdı qwjat

    Aşıq derekközderden 1920 jılğı 20 naurızda Taşkentte Twrar Rısqwlov qol qoyğan Naurızdı atap ötu turalı bwyrıqqa közim tüsti. Demek, biıl bwl tarihi qwjatqa – 105 jıl! Alayda, arada nebäri altı jıl ötken soñ 1926 jılı Naurızğa tıyım salındı. Al, 1920 jılı Türkistan Keñestik Respublikasınıñ Ortalıq Atqaru Komitetiniñ törağası bolıp qızmet etken Twrar Rısqwlovtıñ tağdırı qanday qayğımen ayaqtalğanı barşamızğa mälim. Onı “halıq jauı” dep tanıp, 1938 jıldıñ 10 aqpanında atu jazasına kesken… Naşel vot takoy dokument v otkrıtıh istoçnikah: Prikaz, izdannıy v Taşkente Turarom Rıskulovım ot 20 marta 1920 goda o prazdnovanii Naurıza. Poluçaetsya, v etom godu etomu istoriçeskomu dokumentu ispolnilos' 105 let! V 1926 godu Naurız okazalsya pod zapretom. A

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı:

Zero.KZ