Jügirtpeler
 |  |  |  |  |  | 

Ruhaniyat Tarih Twlğalar Qazaq şejiresi Ädebi älem

Wlı klassiktiñ saparı

<span>kerey.kz</span>kerey.kz
 |  Feb 2, 2021
Magauyn Muhtar…Sekseninşi jıldarı äygili amerikandıq jurnalist Jon Ridtiñ «Dünieni dürliktirgen on kün» (Ten days that shook the world) (1919) Oktyabr' töñkerisi, bol'şevikter lañı, proletarlar, qızıl jamılğan Petrograd t s s. oqtıñ zıñğırı jwqqan oqtın-oqtın oqiğalar ötken sättiñ şıtırmanın eske jañğırtar soñı wzaq zardappen wlasatın ~ «ädebi şığarmanı» oqıp jürgende qolımızğa osı zaman klassigi Mwhtar Mağauinniñ «Alasapıran» romanı tüsken~di. Bas kötermey on kün oqıp qauaşaqtay basımızdağı proletarlıq qırsau kürşekterdi otalap emdegenimiz esimizde.Kün kösemdi jek köre bastağan twsımız da mümkin osıdan bastau alğan!?
Aqiesiniñ öz qoltañbasımen 1989 jılı Ulaanbaatarğa sälemdemege keltirilgen kitap men üşin asa teñdessiz qwndı. Kitaptı poşta arqılı joldağan dosım ~ sol kezdegi jarq etip şıqqan jas jalındı jazuşı qız Gülzat Şoybekova edi. Şıt jaña älemge qaray sana terezemizdi aypara aşuğa kömek bolğan tuındı ~ «Alasapıran». Meniñ kişkentay jandüniemdi, şarhi ğwmırımdı arpalısqa salğan on kün! Soñı büginge deyingi ruhani azıq!
Sağınış bolğan ağamen birge saparlasıp atqosşı bolu baqıtı (2003) mağan bwyırğan!
Delüünde aqsarbas soyılıp, jolına kökqasqa jılqı şalınğan.Bw jolı dosım Musahan Auğanbaywlı jäne tizginde besaspap twlğa Esey Bazargeldi birge jürgen~di.
Sol wlı klassikpen birge bolğan saparımız qazirgi Bayan~Ölgiy Delüün swmını bizdiñ qaraşañıraqtıñ bayırğı meken küzeui ~ Delüünnen bastalğan.
Delüün aralınan Hentiy aymağı Şıñğıs qağannıñ Hİİ, Hİİİ ğ. altın wyığı Delüünboldog ~ Kerulen dariyasınıñ köbesi Ködeli aralğa deyingi on kündik sapar!
Delüün men Delüünboldogtıñ arası eki mıñ jarım şaqırım jol. Jol sorabında Qaraqorım, käri Orhon boyındağı Kültegin, Bilge qağan köşesi, Nalayhandağı Toñwqwq kün serekkesenege ayal etken eñkil sapar bügin qağaz betinde qaldı.
Mağauin saparı: Hovda jolında ~ äkki Ja Lamanı şalıp, Övörhagay, Arhangaydan ~ Külteginge, Zavhannan ~ Ämirsana sürleuine, orta tüptegi Toñwqwq kesenesine, Kerulen köbesindegi Ögedey qağannıñ orda tikken altın jwrtına barıp tireldi, sonda qona~tünegenbiz! Wlı klassiktiñ saparı bütkil Moñğol dalasın dür silkintkendey on kün osılay sätti ötken~di.
Ağamız Ölgiyge ayaldağan tüni jer silkingen! Tañ särimen twrıp teñselgen päterden jer üydegi dosım Tileuberdi Tarpañnıñ üyine qonıp äñgime tarqatqan künder este!
Keudesine jırşı qws wyalağan qwdıretti aqın dosım Svetqali Nwjan ~ Aytmannıñ öleñine arqau bolğan sapar!

Related Articles

  • SARBAS RUI JÄNE SARTOQAY BATIR

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Tarihtı tügendeu, ötkenniñ şejiresin keyinge jalğau – atadan balağa jalğasqan ejelgi dästür. Şejire, wlt-ru, taypa tarihı – atanı bilu, arğı tarihtı bilu bolıp qalmastan wlttıñ wlt bolıp qalıptasuı jolındağı bastan keşken san qilı oqiğaları men auır tağdırınan da mol derek beredi. Şejire – twtas halıq tarihınıñ irgetası ğana emes, wlt pen wlıs tanudıñ älippesi  sanaladı. «Qazaq halqı 200-den asa rudan qwralsa da är rudıñ öz şejiresi bolğan. Şejireşiler jüz, taypa, ru, ata tarihın tereñ talday bilgen»(1). Patşalıq reseydiñ däureni ayaqtalar twsta qazaqtıñ memlekettigin qalpına keltirudi maqsat twtqan Alaş kösemi Älihan Bökeyhan (1866-1937) alğaşqı bolıp qazaq tarihınıñ qajettiligin alğa tartıp, başqwrttıñ äygili ğalımı Uälidi Toğanmen kezdesipti. Uälidi Toğan öziniñ esteliginde: «Men birneşe

  • OA qorğanısqa qarjını ne sebepti arttırdı? Kaspiyden Ukrainağa zımıran wşırğan Resey sudı lastap jatır ma?

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Elnwr ÄLİMOVA Qazaqstan, Qırğızstan, Täjikstan, Özbekstan jäne Äzerbayjan äskeri birigip ötkizgen «Birlestik-2024» jattığuı. Mañğıstau oblısı, şilde 2024 jıl. Qazaqstan qorğanıs ministrligi taratqan suret.  Ortalıq Aziya elderi qorğanıs şığının arttırdı, mwnıñ astarında ne jatır? «Qazaqstan auıl şaruaşılığı önimderin eki ese köp öndirudi josparlap otır, alayda ükimet bwl salada jwmıs küşiniñ azayğanın esepke almağan». «Kaspiy teñizinen Ukrainağa zımıran wşırıp jatqan Resey teñizdiñ ekologiyalıq ahualın uşıqtırıp jatır». Batıs basılımdarı bwl aptada osı taqırıptarğa keñirek toqtaldı. ORTALIQ AZIYA QORĞANIS ŞIĞININ ARTTIRDI. MWNIÑ ASTARINDA NE JATIR? AQŞ-tağı «Amerika dauısı» saytı Ukrainadağı soğıs tärizdi aymaqtağı qaqtığıstar küşeygen twsta Ortalıq Aziya elderi qorğanıs salasına jwmsaytın aqşanı arttırğanına nazar audardı. Biraq sarapşılar mwnday şığın twraqtılıqqa septesetinine kümän keltirdi. Stokgol'mdegi beybitşilikti

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Aytpay ketti demeñiz… (Tibet arhivi turalı)

    <span>kerey.kz</span>kerey.kz

    Altaydan auğan el turalı tarihi jazbalarda oqtın-oqtın aytılğanı bolmasa isi qazaq jwrtına Tibet turalı tüsinik äli künge deyin beymälim. Äsirese Tibet jazba derekterinde külli türki balasınıñ tarihı turalı tıñ derekterdiñ kömuli jatqanın tipten bile bermeymiz. Tibet- tarihi derektiñ eñ köp saqtalğan aymağı sanaladı. Mädeni, ädebi, ruhani jäne tarihi türli derekterdiñ ıqılım zamannan beri jaqsı saqtaluımen sırt älemdi özine baurap kegen Tibet jwrtına 19 ğasırdan bastap Batıs ekspediciyası basa nazar audarıp keşendi zertteuler jasadı. Sonıñ negizinde Tibettegi keybir salalıq bayırğı derekter Batısqa köşirildi. Esesine Tibettanu ğılımı qalıptastı. Jağırafiyalıq ornalasuı tım wzaq bolğandıqtan Tibettanu ğılımı qazaq jwrtına qajettilik tudırmadı. Tibettanumen negizinde alpauıt küşter aynalıstı. Olar tibet jwrtın igerudi basqa qırınan bağaladı. Tibette

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: