Şığıs pen Batıs: köñil kündeliginen üzindiler
kerey.kz
Qalmırzaev Ermahan Serikbaywlı 1966 jılı 01 qañtarda Özbekstan Respublikasında tuğan. Wltı qazaq. Wstaz-ğalım, aqın-audarmaşı, dintanuşı. Äl-Farabi atındağı Qazaq Wlttıq universitetiniñ tarih fakul'tetin, aspiranturasın bitirgen. Q.I.Sätbaev atındağı Qaz WTU-da qızmet etedi. «Wlağat» ruhani-tanımdıq ortalığınıñ jetekşisi.
Şığıs pen Batıs klassikteriniñ şığarmaların qazaq tiline audarumen şwğıldanadı. Taqırıp ayası keñ, ömir häm adamnıñ ondağı ornı men is-äreketteri turalı tolğanadı. Ärbir jazğan şığarmam nemese jasağan audarmam osınau ömir attı kompoziciyanıñ bir qırı, jazğandarıma soñğı nükte qoyılğanda, ömirdiñ mäni tolıq aşılmaq – deydi, ol.
Ädebi qosalqı atı Maqsım Zarlı.
Şığıs pen Batıs: köñil kündeliginen üzindiler
Jallalladin Rumiden
QAYIQ
Tün. Jalğızbın. Qayıqpen jüzip kelem.
Qayığım – tänim. Öñimde wyqıdamın.
Qarañğı tünek. Jer joğalıp ketkendey.
Imırt twman. Kemeler tolıq şökken be?
Şökpes üşin. Arpalıstım. Jeñildim.
Suğa şögip baram. Täñirim, men qaydamın?..
Demek , men mwhitta ğwmır keştim?
Qalayşa tük sezbegem? Älde, tüs pe?
Rubayat, # 0012
***
Şañqağan balıq
Su tasuşı jalıqtı ğoy şaması
Közesimen ğayıp boldı qaraşı
Meniñ közem qirap tüsti
Añtarıldım, endi qalay işermin
Jalbarınam, Jalğız sağan
Özgersin dep tağdır jazğan
Mende jüzgen balıq arman
Şañqap, susız twnşıqqan
Jol siltegin mwhitıña attanam
Qu janımdı şöl dalada almağın
Sağım bolıp sanamızdı sandaltqan
Qabırğasın bwl qamaudıñ qiratqın
Tulap jatqan jürektegi teñizden
Aulamızğa aydın şalqar ornatqın
Üyim qalsın tolqınıñnıñ astında
Tündeletip soqqan meniñ janıma
Ay sekildi Jüsip kelip qwlasın
Qwdığıma köñilimniñ törinde
Bükil ğwmır jiğan meniñ kömbemdi
Tolqın şayıp, etsin azat eñsemdi
Säldemizdiñ sayasında örtedim
Oy böletin küygilikti küydirgen
Märtbeniñ qajeti de şamalı
Tolqınıña batsın arım jaralı
Tek qalauım sırlı sazdan ayırma
Jäne Öziñnen joldas bolğan janıma
Küñirensin meyli mına külli älem
Küñirener birge olarmen men emen
***
Öleñimdi tämamdasam ärdayım
Jabırqatar köñilimdi uayım
Ünsizdiktiñ jamalıp ap üreyin
Aytqanıma tañdanadı jüregim…
Şams Tebriziydiñ diuanı # 1823
JAÑA ZAÑ
Köne künniñ kösegesin kögertip,
Maskünem jür toy işinde guletip.
Ğaşıq bolğan maskünemnen tım ärmen,
Döñgelene, ekilene qwlağanın köz körgen.
Ol qwlağan şıñıraudıñ tübinde,
Jahwt jatır jasırınğan pişinde.
Ğaşıq sorlı sol jahwttıñ jarığın,
Añsaumenen wmıttı, dünieniñ barlığın…
* * *
Kördiñder me, keşe tünde
Qala kezip Aydıñ aşıq jürgenin,
Mas pa deymin? Közim kördi, sonan soñ…
Toyıp alıp, ändettim-au , bilmeymin…
Töñkerilgen küñgirt – jwldız keseden,
Qwlap tüsip, hrustal'dı küyretkem.
Jwldız bitken jürekterge qadaldı
Al men bolsam, bwğan tipten ökinben!
* * *
Jaña zañnıñ baptarına bas igin!
Israfildiñ sür üretin sätinde,
Ğaşıq sorlı, sındır sürdiñ älpetin,
Sonan süñgi jalındağan dariyasına sezimniñ!
Şams Tebrizidiñ diuanı # 1861
Rasul Ğamzatov
Janım-au, jolğa jinaldım
Janım-au, jolğa jinaldım
Özimmen neni alarmın…
Qaldırıp baram köktemgi
Qwstardıñ tañğı sazdı änin
Ay nwrın sağan qaldırdım
Gülderdi ösken ormanda
Kaspidiñ sazdı şuılın
Qoysanıñ möldir twnığın
Şıñdar men onıñ etegin
Nöser men jauın izderin
Jas juğan mwñlı äjimin
Anamnıñ tastap ketermin…
Alar em bärin özimmen
Qiyanda qalay saqtarmın…
Jılıtqan nwrdı janıñdı
Añqığan jwpar jusandı…
Eşbirin alıp ketpeymin
Janıma jaqın bolsa da
Soqpağın anau şıñdardıñ
Şalğındı mına alqabın
Jauının, künniñ aptabın
Onı da sağan tastadım…
Özimmen aldım tek qana:
Mahabbatımdı ot jalın!
***
Wsınğan seniñ qoldarıñdı
Wsınğan seniñ qoldarıñdı
Jasqanam alaqanda wstağanğa
Sezinip jan azabın
Jasqanam alaqannan tastağanğa
Jahandı kezip qaytsam
Asığam jalğız sağan
Jasqanam janarıñnan mwñğa tolğan
Jasqanam şattıqtı körsem odan
Keşterde jalğız öziñ
Jasqanam qalsañ jalğız
Janınan özge jannıñ körsem seni
Jasqanam qızğanıştan…
Jasqanam: meni tolıq bilmeydi dep,
Jasqanam: bärin sezip qoyadı dep,
Jasqanam, twrmıs qwrıp ketedi dep,
Jasqanam, endi twrmıs qwrmaydı dep…
Jasqanam tım batıldau bolmağanğa,
Jasqanam seni atıñmen şaqıruğa
Jasqanam bärinen de sen tağı da
Beymälim bolıp tağı qalama dep…
Sergey Eseninnen
Şagane janım, Şagane!
Men tuğan ölke qiyanda
Jalıqpay aytam men sağan
Egistik jaylı tünderde
Şagane janım, Şagane!
Tüstikte tuğandıqtan ba?
Ğalamat ayı ol jaqtıñ
Ğajayıp Şiraz bolsa da
Ryazan' ğajap men üşin
Tüstikte tuğandıqtan ba?
Dalamdı aytam men sağan
Eginnen alğam men şaştı
Qolıñmen qane taraşı
Sezimiñ boyğa tarasın
Dalamdı aytam men sağan
Terbelgen aylı tünderde
Egindey men de jayqalğam
Janım-au, oyna, külimde
Aylı tün jaylı sır aytpa
Estelik mağan tım auır…
Şagane janım, Şagane!
Men tuğan ölke qiyanda
Jalıqpay aytam men sağan
Egistik jaylı tünderde
Şagane janım, Şagane!
***
Bosforda tipti bolğam joq
Ol jaylı swrap netesiñ
Köziñnen körem tolqındı
Laulağan onda kök jalın
Jibekti artıp keruenge
Barğam joq jäne Bağdatqa
Basımdı qoyıp tizeñe
Qalğıp bir ketsem arman ne?!
Qaytalap qanşa aytsam da
Janım-au meni wqpassıñ
Qiyanda Resey elinde
Tanımal aqın öz basım
Köñilim sonan jabırqau
Estimin ittiñ ürgenin
Perim-au körip qaytsayşı
Ay twnğan bizdiñ ölkeni
Erigip mwnda kelgem joq
Janım-au sağan asıqtım
Aq bilegiñ qanat bop
Wşırıp kettiñ sen meni
Tağdırdan tınım izdegem
Ökinben ötken ömirime
Sır aytşı senen ötinem
Şattanğan mına el jaylı
Janımdı meniñ jwbatşı
Elitkin äsem eleske
Alısta qalğan arudı
Wmıtıp men de keteyin
Bosforda bolmasam da -
Aytayın sağan ol jaylı.
Közderiñ seniñ kök tolqın,
Laulağan onda bar jalın…
***
Bulat Okudjava
Bauırım bizder sarbaz jayau jürgen
Qıstan göri, jaz jaqsı bizge degen
Soğıspen bizdiñ şarua bitti osımen
Şinel'di al, tarttıq üyge, ayaldama!
Jalmadı soğıs bizdi, ayamadı
Qasiret endi osımen ayaqtaldı
Tört jıl bizdi añsadı ayaulı ana
Şinel'di al, tarttıq üyge, ayaldama!
Qirağan, külge aynalğan köşemizge
Qaraşı, qara baurım, bayqaysıñ ba?
Qarlığaş wya salğan qayta jaña
Şinel'di al, tartıq üyge, ayaldama!
Talıqsıp, bauırım, jata ketkeniñ ne…
Jwldızdar älde seni terbeydi me?
Twr endi, twrşı kane, qarulasım,
Şinel'di al, tartıq üyge ayaldama!
Üyiñe ne dep baram, oyladıñ ba,
Jarıña aytam mwnı qalay ğana?
Aman ğoy, körgem keşe, dey alam ba,
Şinel'di al, tarttıq üyge ayaldama!
Sardar da, sarbaz dağı, biz bärimiz,
Soğıstıñ oyran salğan – wldarımız,
Qwlpırıp köktem keldi bizdiñ elge
Şinel'di al, tarttıq üyge ayaldama!
Bauırım bizder sarbaz jayau jürgen
Qıstan göri, jaz jaqsı bizge degen
Soğıspen bizdiñ şarua bitti osımen
Şinel'di al, tarttıq üyge, ayaldama!…
***
Francuz poeziyasınan
Jak Şarpantro
Än ayasında
Kesilgen suday jaña böreneden
Orınıñ qayran üyim alaböten,
Qws bitkenge ekensiñ qwttı meken.
Är taqtañnıñ astınan,
O qwdiret -
tañ säriden tögilgen küy keremet.
Ükisi sol qwstardıñ ülbiregen,
kerilgen qanattarı netken körkem,
äp-sätte qanat qağıp kete bermek,
köterip üydi birge,
qwstardıñ wyasımen.
Mässağan !
Jerden wşıp ketti mine.
Aqırın ğayıp bolıp ketedi de.
Soñında mahabbattıñ
baradı äni qalqıp
Aq tañnıñ nwrğa twnğan äleminde.
***
Jak Şarpantro
Mendik arman
kün astında kerilip,
nwrğa twnğan,
näzik sezim tınısı
bolmısın jaulap alğan,
Susabınnıñ şarınday ülbireydi.
Säulege şağılısıp,
Baqıttan kökke wşıp,
Jarılıp ketse dağı tük sezbeydi…
***
POL' ELYUAR
BİZDİÑ ĞWMIR
Ömirdiñ kim quanğan ötkenine
Elesi köñilderde ötkel mine
Özenine ömirdiñ qarap twrıp
Tolayım tağdırıma tözemin de
Ötkelimdi izdeymin bügin men de
Attanğam armanıma on jetimde
Saparda sırlas bolıp süygenime
Tılsımğa üñilgenmen tük tappaysıñ
Ömirdi bizder süygen sıyğa tarttıq
Bizdi süygen süyikti örenderge
Ajaldıñ biz kütpegen kelgeni de
Esepti biz jasağan bwzsa mülde
Jasırınıp jalğannıñ ketkeni me?
Betbeynesin zağiptıñ kiip alıp
Ömirimdi joğalttım endi mine …
***
Francuz poeziyasınan
Jacques Prevert
Jak Prever
Barbara’
Esiñde me, Barbara,
Aq jauınğa kömilgen Brest qala
Al sen,
Sen netken körkem ediñ,
Astında aq jauınnıñ baqıttı ediñ
Barbara, sen sonda kimdi izdediñ?
Tolassız jauın sonda Brestke jauıp twrdı,
Kezdeysoq kezdeskende sen ekeumiz,
Sen mağan külim qaqtıñ,
Eriksiz men de sağan külim qaqtım,
Tanımaytın jandar da bir – birine,
Keyde osılay jılılıq tanıtatın, Barbara!
Esiñe alğın:
Aq qayıñnıñ astında seni kütip
Äldekimniñ ün qatıp şaqırğanın:
– Barbara!!! –
Al sen,
Sen netken körkem ediñ,
Astında aq jauınnıñ baqıttı ediñ
Sen oğan sonda jetip erkelediñ,
Ol seni aymalağan, Barbara, esiñe alğın!
Barbara renjime, «sen» degenge:
Süyiktimdi ärqaşan
«Sen» deymin de:
Sonday-aq, ğaşıqtarğa
«Sen» deudi ayıp körme.
Tanımaytın jandardıñ qol wstasqan,
Sezimderin sıylaymın äuel bastan.
Esiñde me, Barbara?
Baqıt pen mahabbattıñ sol qalası,
Jüziñe tamğan sonda baqıttıñ şwğılası
Esiñde me, erke jauın,
Aq tañda nwrğa orağan qala mañın,
Aq jauın juğan sonda Bresttiñ,
Kemelerin, pristan, qoymaların?
O, Barbara!…
Soğıs netken qatıgez!…
Tamşıları temir men bolat jauın,
Oq jauınnıñ astında qalay qaldıñ?
Aq qayıñnıñ astında seni kütken,
Älgi jan bilesiñ be qayda ketken?
Aymalağan öziñdi, erkeletken,
Tiri me, joq älde demi bitken?
O, Barbara! …
Mına jauın tolassız toqtar emes,
Ötke künnen qalğanı jalğız eles,
Mazalap endi mine qoyar emes
Qabaq tüygen, qayğılı jauın eles
Töñirekti tüñiltken tasqın şalkes.
Bolat pen temir jauıp, ot qarığan,
Bwl biraq, dauıl emes.
Bar bolğanı tünergen bwlt qana,
Itşilep jan beretin ala tañda,
Qala aynalıp, jwrt körmes ala qırda.
Jan beretin , jel aydap äketetin,
Köz körmeytin, eşkim de estimeytin,
Keñistik dep atalar en qiyanğa.
Kömilip mwnda qalar Brest qala,
Tüñildirgen janıñdı qayğı – mwñğa…
***
Mwñğwl ädebietinen
G. AYUURZANA
Süygeniñdi saqtap jürmin dilimde
On jıl ötti, wmıtqam joq men mülde
Zımırap ötken jıldar, qaytadı ma?
Qanşa künder ketipti-au zaya mülde…
Jüregimde jalın atqan sol sezim
Zamananıñ mwhitında izim-ğayım…
Jaña sezim jüregimdi tulatqan,
Bolıp kettim men özim de jaña adam
Jaña aruğa ğwmırdı sol arnağam…
Aydalada ayaldama, poezd wzaq toqtağan
Qarsı joldan öte şıqtı jürdek poezd zulağan
Biz toqtağan ayaldama, oğan qajet bolmağan
Qayran tağdır ekeumizdi osılay,
Kezdestirmey öte şıqtı qaytadan…
***
Japon ädebietinen
Macuo Base
Jihankez! – Jalğız söz
Esimim este saqtalsın
Aqjauın jauğan qoñır küz …
* * *
«Kökjiekke qaraşı, köziñ talsın,
Kökti tilip köñilge jwldız jausın!»
Aq şağala kürsinsin, tolqıp aydın …
* * *
Astana – bölgen bizdi, şetsiz dala -
Kökjiekti kömkergen bwlt qana…
Aqşaqarın sebedi bayau ğana.
* * *
Qaqağan qısıñ mağan tükte emes!
Dospen birge ötkizsem şattı keñes.
Jürek te sol şattıqtan alar üles.
* * *
Qısqı kün.
Arqasında arğımaqtıñ,
Köleñkem mwz bop qatadı.
* * *
Iragodzaki jağası.
Kökti tilgen aqswñqarğa qaraşı,
Netken şattıq, jazılar jan jarası!
* * *
Jañğırğan Acuta hramı
Jüginen ötken jıldar tazalanıp
Jarqırap şığa keldi ayna jarıq.
Aqşaqar örnek saldı şatırğa şığıp alıp
* * *
Qanşama qar jauıptı qaraşı!
Hakoneniñ asuında jol şeger,
Sonda dağı bwl adamzat balası
* * *
Qağaz köylek qu tänime ilip ap,
Qonaq bolam – aqşaqarğa nazar sap -
Bar äjimim tegisteler sol sätte – aq!
* * *
Qane , dostar!
Jaña jauğan aqşaqardı aralap,
Seruendeyik, talğanınşa qos ayaq!
kerey.kz
Pikir qaldıru