|  | 

Köz qaras

ALJAS AMAROVIÇKE ALĞIS

Marat Toqashbay

Universiadağa dayındıq mäseleleri jönindegi Almatıda 16-aqpanda ötken jiın barısında Memleket basşısı «Eger azamat orıs tilinde swrağan bolsa, oğan orısşa jauap beru kerek. Orısşa ötiniş jasağan adamğa qazaq tilinde jauap bergen adamdı jariyalı türde jwmıstı quu kerek» degeni bärimizdiñ esimizde. Osınday mälimdemege ne sebep boldı eken dep biraz jwrt bas qatırğan.
Keşe «Kazaçiy kur'er» degen gazetsımaqqa közim tüsip, qarap otırsam, onda aqpan ayınıñ basında ötken Qazaqstannıñ Orıs, kazak jäne slavyan wyımdarı Üylestiru Keñesiniñ İİİ esep beru-saylau s'ezinde söz söylegen Oljas Omaroviç Süleymenov bılay depti: «Takje ya oçen' vnimatel'no sluşal vseh vstupayuşih. I mnogomu porazalsya, potomu çto mnogoe, çto kasaetsya otnoşeniya mejdu yazıkami, mne bılo ne tak horoşo izvestno. I ya soglasen s temi kto skazal, çto prenebrejitel'noe otnoşenie k russkomu yazıku rabotaet protiv edineniya kazahstanskogo naroda. Takoe otnoşenie naruşaet dvijenie k tem samım celyam, k kotorım mı kajdıy den' sebya prizıvaem: mir, stabil'nost', mejnacional'noe soglasie. Po suti dela, te «melkie» çinovniki, ne zavisimo ot rangov, «melkie» politiki, kotorıe naruşaet Zakon o yazıkah, vıstupaet protiv Kazahstana, protiv naşey nezavisimosti, protiv naşego buduşego. A eto znaçit, çto bol'şaya mina zalojena pod Kazahstanom i çası tikayut. Eto ya poçustvoval i eto ne mojet ostanovit' nas ravnoduşnımi.
…YA dovedu do Glavı gosudarstva vse voprosı, kotorıe vı spravedlivo zdes' podnimaete». («Kazaçiy kur'er», №2 (130) fevral' 2016 g, 13-str)
Elbası onı 12-aqpanda qabıldadı. 16-aqpanda Elbası «orısşa ötiniş jasağan adamğa qazaq tilinde jauap bergen adamdı jariyalı türde jwmıstan quu» turalı tapsırma berdi.
Öziniñ Ata tilin qorğağan Aljas Amaroviçke biz şeksiz alğısımızdı bildiremiz!

TÜYTKÜLDİ TÜYİN QALAY ŞEŞİLEDİ?

Düniejüzilik 28-qısqı Universiadağa dayındıq mäseleleri jönindegi Almatıda 16-aqpanda ötken jiın barısında Memleket basşısı «Eger azamat orıs tilinde swrağan bolsa, oğan orısşa jauap beru kerek. Orısşa ötiniş jasağan adamğa qazaq tilinde jauap bergen adamdı jariyalı türde jwmıstı quu kerek» dedi. Bälkim bwl dwrıs ta şığar. Biraq bwl köp tüytkil tuğızıp twr. Sol orıs özi üyrenuim üşin mağan kezdesken sayın qazaqşa söyle dese qalay boladı? Bastığı estip qalıp jwmıstan quıp jiberse ädilettilik bola ma? Bwğan qatıstı «Eñbek kodeksine» arnayı bap engizile me?

Ata zañımız boyınşa orıs tilinen göri bizde qazaq tiliniñ märtebesi joğarı ğoy. Sonda qazaq tilinde ötiniş jasağan adamğa orıs tilinde jauap bergen kisige qanday jaza qoldanıladı?

Qazaqstanda orıstan basqa da diasporalar bar ğoy. Özbek özbek tilinde swrasa oğan qay tilde jauap beru kerek? Jauap beruşi orıs tilin bilmese qaytedi? Wyğır wyğır tilinde swrasa qay til qoldanıladı? AQŞ-tıñ Qazaqstandağı elşisi qazaq tilinde swraq qoysa orıstar oğan qay tilde jauap beru kerek? Eñ bastısı Memlekettik tildiñ kösegesin qalay kögertemiz?

Al qalıñ qazaq jwrtı Memleket basşısınan memlekettik tildiñ tağdırına qatıstı jılı pikir estuge asa mwqtaj. Tek jılı pikir ğana emes Memlekettik tildiñ memlekettik qoldanısta boluına mwqtaj. Bwl qalay şeşiledi?

Marat Tokaşbaevtıñ facebook tegi paraqşasınan alındı

Related Articles

  • Gerb auıstıru mäselesi nemese «teristeu sindromı» qalay payda boldı?!

    Elimizdiñ gerbin auıstıru turalı Prezidenttiñ wsınısı (o basta wsınıs suretşi-dizayner mamandardan şıqqan siyaqtı) twtas qoğamda bolmağanmen, äleumettik jelilerde äjeptäuir qarsılıq tudırdı. Biraq, bayıptap qarasaq, bwl qarsılıqtıñ qazirgi gerbtiñ qazaq üşin erekşe qasterli nemese estetikalıq twrğıdan minsiz boluına eş qatısı joqtığın añğarasız. Soñğı uaqıttarı, auır indetpen qatar kelgen qañtar tragediyasınan bastap, halıq aytarlıqtay küyzeliske wşıradı. Qazaqstannıñ erkinen tıs, soğısqa, basqa da sebepterge baylanıstı bolıp jatqan ekonomikalıq qiındıq saldarınan halıqtıñ äl-auqatı tömendedi. Osınıñ bäri qazir qoğamda bayqalıp qalğan «teristeu sindromına» türtki boldı. «Teristeu sindromı» – dwrıstı da bwrısqa şığaratın, qanday bastamağa bolsın qarsı reakciya şaqıratın qwbılıs. Äleumettik psihologiyanı zertteuşilerdiñ payımdauınşa, osı qwbılıstı barınşa küşeytip twrğan faktor – äleumettik jeliler. YAğni, aldağı uaqıtta

  • Üzdik oydıñ üzindileri

    Üzdik oydıñ üzindileri Arma äleumet! Men qazir taza akademiyalıq ğılımi ortada jürmin. Özimniñ neşe jıl boyı jinağan bilimimdi, oqığan oquımdı, şeteldik täjiribemdi, intellektualdı qarım-qabiletimdi şınayı qoldanatın qara şañıraqtıñ işinde jürmin. Almatınıñ bärinen bölek mädeni ortası erekşe wnadı. Almatı qala men dala deytin eki wğımnıñ tüyisken ädemi ortası eken. Oylap körsem men baqıttı perezent, bağı janğan wrpaq ekenmin. Äkem twrmıs pen joqşılıq, jalğızdıqtıñ tauqımetin äbden tartıp eş oqi almadım, nebäri üş ay oqu oqıdım-, dep meniñ oquımdı bala künimnen qadağaladı, şapanımdı satsam da oqıtam dep barın saldı. Al mektepte baqıttı şäkirt boldım. Mağan däris bergen wstazdarım kileñ darındı, qabiletti kisiler boldı. Universitette jäne şetelde men tipten erekşe darın ielerine şäkirt boldım.

  • Samat Äbiş qalay “sütten aq, sudan taza” bolıp şıqtı?

    Azattıq radiosı Sayasattanuşı Dosım Sätpaev WQK törağasınıñ bwrınğı birinşi orınbasarı, eks-prezident Nwrswltan Nazarbaevtıñ nemere inisi Samat Äbişke şıqqan ükim “Qazaqstandağı rejim bolaşaqtı oylamaytının körsetti” deydi qazaqstandıq sayasattanuşı Dosım Sätpaev. Sarapşınıñ payımdauınşa, bileuşi “elita” jeke isterimen jäne tasadağıkelisimdermen äure bolıp jatqanda elde tağı bir jaña äleumettik jarılısqa äkelui mümkin faktorlar küşeyip keledi. SayasattanuşıResey öziniñ ekonomikalıq müddeleri men geosayasi josparların keñinen jüzege asıru üşin Qazaqstannıñ işki sayasatına tikeley äser etuge tırısıp jatuı mümkin dep te topşılaydı. PUTIN “QAUİPSİZDİK KEPİLİ” ME? Azattıq: Sonımen wzaq demalıs aldında osınday ülken jañalıq jariyalandı. Meyram aldında, 19 naurızda qazaqstandıqtar mäjilis deputatınıñ postınan Samat Äbişke şıqqan ükim jaylı bildi. Mwnıñ bäriniñ baylanısı bar ma älde kezdeysoqtıq pa? Dosım Sätpaev: Äñgimeni bwl istiñ qwpiya

  • Hristian missionerleriniñ qwmdağı izderi

    Orını: Qaşqar q-sı; Jılı: 1933 j; Atı-jöni: Qabıl Ahond; Dini: hristian; Tüsinikteme: Bwl jigittiñ keyingi esimi Qabıl Ahond, hristian dinin qabıldağan alğaşqı wyğır. Keyin dini senimine baylanıstı öltirilgen. Suret europadağı missionerlik muzey arhivinde saqtaulı. Atalğan muzeyde jüzdegen hristian wyğır ökilderiniñ sureti saqtalğan. 1930 jıldarı hristian wyğırlarına twrğılıqtı mwsılmandar men äkimşilik bilik tarapınan qısım körsetile bastağan soñ bir bölimi missionerlerge ilesip europa elderine “hijrağa” ketti. Alqissa Hristian äleminiñ Qaşqariyağa basa män berui äsirese YAqwp Bek memleketi kezeñinde jaña mümkindikterdi qolğa keltirdi. 1860-70 jj. Qaşqariyanıñ Cin imperiyasına baylanıstı köñil küyin jaqsı paydalanğan Hristian älemi Ündistan men Tibet arqılı Qaşqariyağa mädeni ıqpalın jürgize bastadı. Olardıñ maqsatı bwl aymaqtı Resey imperiyasınan bwrın öz ıqpalına

  • Demografiyalıq saraptama

    1-şi suret qazaqtar; Demografiyalıq ahual 1949-2020 jj. aralığın salıstırmalı körsetken. 1949 jılğa deyin, atap aytqanda kommunistik qıtay ükimeti ornağanğa deyin Şınjañ ölkesiniñ soltüstik böliginde qazaqtar, oñtüstik böligi Qaşqariyada wyğırlar basım sandı wstadı. 1951-54 jıldarı wlttıq mejeleu kezinde ortalıq ükimet qwrğan komissiya saraptaması boyınşa wlttıq avtonomiyalıq territoriyanı anıqtau mına eki bağıtta jürgizildi. Olar: BİRİNŞİ, wlttıq avtonomiyanı mejeleu boyınşa onıñ atauın twraqtandıru. Osı boyınşa üş atau wsınıldı: *ŞIğıs Türkistan avtonomiyalıq federaciyalıq respubilikası; *Wyğırstan avtonomiyalıq respubilikası; *Şınjañ avtonomiyalı respubilikası. EKİNŞİ, avtonomiyanıñ äkimşilik twrpatın anıqtau; Osı boyınşa: *Federeciyalıq twrpat; *Avtonomiyalıq oblıs jäne okurg twrpat; *Aymaq jäne audan därejeli avtonomiyalıq okurg twrpatı. Mejeleu komissiyası atalğan eki bağıtta saraptama nätijesin qorıtındıladı. Komissiya qorıtındısı boyınşa Şınjañ ölkesiniñ

Pikir qaldıru

Elektorndı poştañız sırtqa jariyalanbaydı. Belgi qoyılğan öristi toltıru mindetti *

Atı-jöni *

Email *

Saytı

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: