| Abaq Kerey
  • Tarih

    Altaydağı qazaqtar Alaş Orda ükimetine joldağan TİLEULESTİK xatı

    Osıdan bir ğasır bwrın Qazaq-Qırğız jwrtı birlesip Alaş Orda ükimetin qwrğan kezde oğan qoldauşı bolıp, tileulestik bildirgen şetjwrt qazaqtarınıñ biri- Qıtay Qazaqtarı edi. Altay, Şäueşek jäne Qwljadan art-artınan tileulestik qwttıqtau xattarı men Qazaq töl baspasına kömek somaların joldanğan. Bir ğasır bwrın Altaydağı qazaqtar Alaş Orda ükimetine joldağan TİLEULESTİK xatınan üzindi. Hat Semeyden şığatın “Sarıarqa” gazetinde 1918-jılı basılğan. Tileulestik Qıtay jwrtına qarağan Alaş wrandı Abaq Kereyinen. Gazetten köruimiz boyınşa Rosiyağa qarağan Qazaq-Qırğız birigip, öz aldına jwrt bolıp, Alaş ordasın tigip, Alaş tuın köterdi degendi estip, patşamız basqa bolsa da, wranımız Alaş, näsilimiz Qazaq bolğandıqtan Alaş balasınıñ bası qosılıp jwrt qatarına kiruine tilektestigimizdi bildiremiz. Oylağan oy ornınan şığıp iske sät bersin. Wlt

    1770
  • Tarih

    Qıtay: Gansude mekendeytin qazaqtardıñ tarihı

    Qıtaydıñ işki provinciyalarındağı şalğay aymaqtarda şaşırap jürgen Qazaq diasporasın zertteu qazirge deyin köp qolğa alınbay kele jatqan mañızdı taqırıptardıñ biri. Solardıñ arasınan eñ aldımen Gansu qazaqtarın atauğa boladı. İ. Gansu qazaqtarınıñ tarihı jäne qazirgi jağdayı Qıtay Halıq Respublikasınıñ jürgizgen wlttıq aumaqtıq avtonomiya sayasatınıñ nätijesinde 1954 jılı ŞWAR ğa qarastı İle Qazaq avtonomiyalı oblısı qwrıldı. Qazaqtar negizinen osı obılıstıñ Altay, İle, Tarbağatay aymaqtarında, sonday-aq ŞWAR Mori-Qazaq, ŞWAR Barköl-Qazaq avtonomiyalı audandarında ülken şoğır bolıp qalıptasqan. Osı atalğan öñirlerdegi qazaqtardı diaspora deuden göri ŞWAR dağı twrğılıqtı, ejelden kele jatqan etnikalıq qazaqtar dep atasaq ta teris bolmaytın wqsaydı. Al Qıtaydıñ işki jağında da, atap aytqanda Gansu men Çiñhay provinciyalarındağı eldi mekenderdi jartı ğasırdan astam

    2994
  • Tarih

    Kögeday

    Abaqkerey Batırı bar el jaudan qorıqpaydı. Şeşeni bar el daudan qorıqpaydı. Töresi bar el hannan qorıqpaydı. Jänibek Berdäuletwlı. Joñğarmen soğıs ayaqtalıp, qazaqtıñ birikken qosınınıñ tarap, är ru öz jüyesin küyttep ketken jağdayda, Altay men Sauırdıñ Resey men Qıtaydıñ memlekettik sayasatına tartıluına baylanıstı bwl ölkede qonıstanu üşin Jänibek bastağan Abaq Kerey qauımı birqatar tüyindi mäselelerdi şeşui qajet boldı. Birinşiden, bwrınğıday bıtırañqı rulardıñ jay ğana jiıntığı bolmay, bir ortalıqqa toptasqan qauımğa aynaldı. Ol üşin rulardıñ sanı on ekige jetkizilip, olar bir atadan tarağan qanı bir tuısqandar degen qağida nasihattaldı.  Bwrın Nayman men Kerey teñdes, biraq Şıñğıshannıñ qırğınınan azayıp, tozıp ketken Merkit ruın qatarına alıp, Jastabanmen qonıstas bolıp kelgen Sarıbas äuletterin jäne Naymannan

    4460
  • Twlğalar

    Jäke bidiñ aytqandarı

    Jäke Qoytanwlı 1830 jılı  qazirgi Zaysañ öñirinde ömirge kelip, 1914 jılı QHR dıñ altay öñirinde dünieden ötken. Abaq kereydiñ Merkit ruınan şıqqın ädil bi, tapqır şeşen. 1883 jılı 800 üy merkit ruın bastap Sauır tauına barıp qonıstanğan, sol rudıñ ükirdayı bolıp saylanğan. Kerey, Nayman taypalarına törelik aytıp, bi bolğan. Türli dau-damaylarda ädildigimen közge tüsip, “kereydiñ Jäkesi, merkittiñ äkesi” atanğan. Biz bügin Jäke bidiñ el arasına keñinen tarağan tapqır sözderi men ädil bilik aytqan añızdarın el nazarına wsınıp otırmız. Tarbağataydıñ jambılın salğanda Tarbağatay gubernatorı hat jazıp, kereyden kömek swraptı. Kerey bileri Mämi men Qara Ospan aqıldasıp, Tarbağataydan bölinip şığudı oylap, Qara Ospan: «kereyden järdem bergizbeymin» dep, Mämi «järdemdeseyik» dep, sonımen kerey ekige bölinip, «äli birlikke

    2117
  • Ruhaniyat

    HALIQQA QORĞAN BOLĞAN DAÑIQTI TWLĞA, BİTİMŞİ TİLEUDİWLI

    Älemge tarıday şaşılğan qazaq halqınıñ basım bir böligi Moñğoliya qazaqtarı. Abaq kereyden tarağan osınau köşpendi qazaqtardıñ basınan bir qatar auır kezeñder men qiın künder de ötti. El bastağan batır babalarımız wrpağınıñ bolaşağı men beybit kündi añsap, beyqwt meken izdep bayırğı mekeni bolğan Altaydıñ küngey bitinen teriskey betine yağni Qobda ölkesine qaray üdire köşti. Abaq kereydiñ bir tobınıñ Moñğoliya ölkesine qonıs audaru mäselesi jaylı bizdiñ tarihşılarımızda köptegen zertteuler jasap, bir qatar eñbekter jazdı. Qazaqtar alğaş Moñğoliya ölkesine däl qay jıldan qonıs audarğandığı jaylı döp basıp aytatın anıq dälel joq. Bwl jaylı qwndı derekter Moñğoliyanıñ batıs ölkesine sayaqat jasap Qobda ölkesindegi qazaqtardıñ köşi-qonı, twrmıs-tirşiligi jaylı arnayı zertteu jasağan Resey sayahatşıları, tarihşı etnograf

    2665
  • Ruhaniyat

    Midhat Razdanwlı: Şäkärimniñ ör Altayda izi bar

    Bwdan Alpıs jıl bwrın (1934 jılı) bizdiñ ağalarımız Ziyat Şäkärimwlınan oqıptı. Osıdan elu jıl bwrın bizdiñ üyde qazaqtıñ eki wlı aqını Abay men Şäkärim öleñderiniñ qoljazba küyindegi (köşirme) nwsqaları bolğanın biletin edim. Bwdan qırıq üş jıl bwrın Şäkärimniñ nemeresi Mereke Ziyatwlı bizdiñ mektebimizden oqığan bolatın. Sabaqtas osı oqiğalar oñdı-soldı borannan es jiğanday bolıp otırğan mına zamanda mağan eriksiz qalam wstattı. Mineki, wlı Abaydıñ tuğanına 150 jıl tolğan merey toyı kelip te qaldı. Düniejüzi alıptar deñgeyinde eske tüsiriletin osı dänişpannıñ mareytoyı qarsañında onıñ zor ümit artqan şäkirti häm nemere inisi Şäkärim Qwdayberdiwlı turalı jäne ör Altaydağı qazaqtardıñ onı qalay, qanşalıq biletindigi turalı aytudıñ ornı bar ğoy. Oğan qosa keyingi tağdırı jwrtqa

    1309
load more

Kerey.kz/Kerey.kz

Biz turalı:

Tel: +7 7071039161
Email: kerey.qazaq@gmail.com

Kerey.kz tiñ bwrınğı nwsqasın http://old.kerey.kz ten oqi alasızdar!

KEREY.KZ

Sayt materialdarın paydalanğanda derekközge silteme körsetu mindetti. Avtorlar pikiri men redakciya közqarası säykes kele bermeui mümkin. Jarnama men habarlandırulardıñ mazmwnına jarnama beruşi jauaptı.

Sayt sanağı: